برزیل: نگرانی نسبت به برنامه اتمی ایران بی‌اساس نیست

برزیل: نگرانی نسبت به برنامه اتمی ایران بی‌اساس نیست

برزیل در چرخشی آشکار در مواضع خود ضمن تاکید بر بی‌اساس‌نبودن نگرانی‌ها نسبت به برنامه اتمی ایران این کشور را به اعتمادسازی فراخوانده است. در زمینه مسائل مربوط به حقوق بشر نیز مواضع برزیل در قبال ایران تندتر شده است.

آنتونیو پاتریوتا، وزیر امور خارجه برزیل

وزیر امور خارجه برزیل گفت، در این باره که برنامه اتمی ایران کاملاَ جنبه صلح‌آمیز داشته باشد تردیدهایی وجود دارد. این اظهار نظر نشانه‌ای از تغییر در سیاست سال‌های اخیر برزیل در قبال برنامه اتمی ایران تلقی شده است.

آنتونیو پاتریوتا که در مصاحبه با سایت خبری UOL سخن می‌گفت، بدون آن که وارد جزئیات شود، گفت: «نگرانی‌های موجهی وجود دارد که برنامه اتمی ایران صرفاَ برای مقاصد صلح‌آمیز و تولید انرژی نباشد. به باور من ضرورت دارد که ایران نشان دهد که برنامه هسته‌ای‌اش تنها اهدافی صلح‌آمیز را تعقیب می‌کند.»

وزیر امور خارجه برزیل سپس از پافشاری برزیل برای ایجاد اعتماد و تفاهم میان ایران و جامعه جهانی سخن گفت و افزود که این اعتماد از راه گفت‌وگو قابل دستیابی است.

میانجیگری ناکام برزیل در مناقشه اتمی

گرچه رئیس جمهور جدید برزیل، خانم دیلما روسف، نیز از حزب کار این کشور است، ولی از نه ماه پیش که وی به جای لولا د سیلوا زمام امور کشور را به دست گرفته است سیاست نسبتاَ متفاوتی را در قبال ایران اتخاذ کرده است. لولا د سیلوا که محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور ایران را "دوست" خود خطاب می‌کرد، دو سال پیش موفق شد در همکاری با ترکیه ایران را به انجام یک مبادله اتمی با کشورهای ۵+۱ متقاعد کند. بر اساس این مبادله، ایران در قبال تحویل بخش اعظم اورانیوم ۵ / ۳غنی‌شده‌ی خود، اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده برای نیروگاه تحقیقاتی تهران دریافت می‌کرد. اما گروه ۵+۱، متشکل از ۵ عضو دائم شورای امنیت و آلمان که از سوی شورای امنیت هدایت مذاکرات با ایران را به عهده دارد، با این استدلال که این مبادله خواست اصلی شورای امنیت، یعنی تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در ایران را متحقق نمی‌کند، مبادله پیشنهادی برزیل و ترکیه را نپذیرفت.

نگاه تازه برزیل به مسائل مربوط به مناقشه اتمی ایران در حالی نمود پیدا می‌کند که مبادلات تجاری دو کشور همچنان رو به افزایش است. در سال ۱۳۸۹ ایران نزدیک به ۶۰ میلیون دلار کالا به برزیل صادر کرده، ولی واردات این کشور از برزیل بیش از ۱۰ برابر بوده و به ۶۳۴ میلیون دلار رسیده است. این واردات در ۵ ماهه اول امسال ۱۱ درصد رشد نشان می‌دهد. اخیراَ اعلام شد که ایران بزرگترین واردکننده گوشت از برزیل بوده است.

حساسیت بیشتر به نقض حقوق بشر در ایران

ولی مبادلات تجاری باعث نشده که رهبری جدید برزیل در زمینه‌های دیگری همچون حقوق بشر نیز لحنی متفاوت در قبال ایران اتخاذ نکند. دیلما روسف پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در ماه نوامبر گذشته موضع کشورش در قبال نقض حقوق بشر در ایران را آشکارا نادرست خواند و با رای مخالف کشورش به محکومیت جمهوری اسلامی ایران در این زمینه مخالفت کرد. او در مصاحبه با روزنامه "واشنگتن پست" گفت: «من هنوز رسما رئیس جمهور برزیل نیستم، ولی به عنوان زنی که به این مقام انتخاب شده است، اگرعلیه سنگسار موضعی نگیرم ، احساس ناراحتی خواهم کرد. با شروع دوران ریاست جمهوری ، موضع من عوض نخواهد شد. من با رأیی که برزیل داد موافق نیستم. این روش، موضع من نیست.»

با رأی مثبت برزیل شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در روز چهارم فروردین ۱۳۹۰ (۲۴ مارس ۲۰۱۱) با صدور قطعنامه‌ای به تعیین گزارشگر ویژه‌ای برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران رأی داد.

تغییر آشکار موضع برزیل نسبت به برنامه اتمی ایران در حالی است که یک هفته پیش یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از افزایش نشانه‌ها درباره غیرصلح‌آمیزبودن برنامه اتمی ایران سخن گفت. او اعلام کرد دلایل خود را در این زمینه ارائه خواهد کرد.