برنامه نصب سیستم دفاع موشکی ناتو در ترکیه؛ سکوت ایران

برنامه نصب سیستم دفاع موشکی ناتو در ترکیه؛ سکوت ایران

این طرح سال گذشته در اجلاس لیسبون توسط ناتو تصویب شد

سینا علی نژاد

بی بی سی، واشنگتن

ترکیه روز جمعه اعلام کرد که قصد نصب یک سیستم راداری هشداردهنده که بخشی از سامانه دفاع موشکی ناتو برای مقابله با تهدیدهای موشکی علیه اروپاست را دارد.

دولت ایران تاکنون در مورد بیانیه ترکیه سکوت اختیار کرده است.

این درحالی است که آمریکا و اروپا گفته اند که چنین سیستمی را برای مقابله تهدید گسترش موشک های بالستیکی از جمله توسط کشورهایی مانند ایران می خواهند.

وزارت خارجه ترکیه در بیانیه خود هیچ اشاره ای به ایران نکرده است. این بیانیه فقط اشاره می کرد که چنین سیستمی باعث تقویت توانایی های دفاعی ناتو و ترکیه خواهد شد؛ کشوری که از اعضای ناتو است.

ایده این طرح به زمان ریاست جمهوری جورج بوش بازمی گردد و باعث تنش زیاد میان این کشور و روسیه شده بود.

وزارت خارجه ترکیه گفت که مشارکت این کشور در سیستم دفاع موشکی ناتو مراحل نهایی را طی می کند.

بیانیه ترکیه باعث خشنودی مقام های دولت آمریکا و همچنین ناتو شده است.

سرهنگ دیو لاپان سخنگوی پنتاگون گفت که آمریکا امیدوار است این رادار تا پایان سال در این کشور نصب شود.

طرح دفاع موشکی ناتو درحالی به مرحله اجرا در می آید که ایران طی یک دهه اخیر پیوسته درحال گسترش توانایی های موشکی اش بوده است.

الکس وطنخواه کارشناس مسائل منطقه در موسسه مطالعات خاورمیانه در واشنگتن می گوید که هرچند ترکیه سعی داشته دل همسایگان شرقی را به دست آورد اما نهایتا ناتو را به خاطر همسایگان شرقی رها نخواهد کرد.

"ترکیه هرگز به ناتو و یا بازار مشترک اروپا پشت نکرد و برنامه دفاع ضدموشکی ناتو یکی از اساسی ترین برنامه های آن سازمان بوده است. بنابراین مساله این نبود که ترکیه هرگز این مساله را قبول نکند، مساله این بود که چه زمانی قبول می کند که اکنون چنین کرده."

هوشنگ حسن یاری کارشناس مسائل بین المللی و نظامی در کانادا می گوید که به علاوه ترکیه منافع دفاعی خود را در چنین سیستمی می بیند و "دفاع خود را به این سیستم گره زده است."

تنها واکنشی که از سوی ایران نشان داده شده به اظهارات علاءالدین بروجردی رئیس کمیته امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری مهر مربوط می شود.

او روز یکشنبه گفت که کشورهای اسلامی در منطقه نباید تدابیری در جهت خدمت به منافع ناتو اتخاذ کنند.

آقای وطنخواه معتقد است که ایران به علت انزوا نمی تواند و نمی خواهد ترکیه را برنجاند. او گفت: "ایران در صحنه منطقه هنوز مثل گذشته تنها است و اگر بخواهد خیلی سر و صدا کند ترک ها را بیشتر ناراحت خواهند کرد و چون یار زیادی در منطقه ندارند روابط با ترکیه را غنیمت می شمارند."

از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در آنکارا روابط ترکیه با ایران درحال گسترش بوده است.

با این حال، موضعگیری های دو کشور در ماه های اخیر در مورد جنبش های خاورمیانه از هم فاصله زیادی گرفته است که به خصوص در ارتباط با سوریه فاحش بوده است.

هوشنگ حسن یاری می گوید: "روابط ایران و ترکیه به عقیده من دیگر روابط خیلی عادی و مناسبی نیستند. این روابط مشکلاتی دارند که مهم ترین آنها بینش دو کشور نسبت به آینده خاورمیانه است. ترک ها به طور رسمی و جدی جانب انقلاب های مردمی در منطقه را گرفته اند و مهمترین آنها حداقل امروز چیزی است که در خاک سوریه می گذرد. نگاه ایران نسبت به انقلاب و انقلابیون در سوریه با نگاه ترکیه به مساله کاملا در تضاد است."

بحث درباره یک سیستم دفاع موشکی در اروپا، اواسط دهه گذشته زمانی که جورج بوش در آمریکا سر کار بود بالا گرفت.

هرچند آن طرح با واکنش شدید روسیه روبرو شد اما آمریکا اطمینان می داد که هدف این سیستم نه روسیه بلکه تهدیدهای ایران است.

جورج بوش در ماه اکتبر سال ۲۰۰۷ گفت: "نیاز به دفاع موشکی در اروپا واقعی و به عقیده من عاجل است. جامعه اطلاعاتی ما ارزیابی می کند که ایران با کمک مستمر خارجی می تواند پیش از سال ۲۰۱۵ موشک های بالستیک میان قاره ای بسازد که به آمریکا و همه اروپا می رسد."

اما ایران اتهام تهدید اروپا با برنامه موشکی و اتمی اش را بی پایه خوانده است.

علی لاریجانی اواسط همان سال درحالی که مسئول مذاکرات اتمی ایران بود چنین گفت: "برد موشک های ایران روشن هست و هدفگیری ما نه در حال و نه در آینده مطلقا اروپا نیست و نخواهد بود، به این دلیل که اروپا شرکت مهم تجاری ماست."

اعضای ناتو سال گذشته در اجلاس لیسبون پرتغال طرح ایجاد سیستم دفاع ضدموشکی را امضا کردند.

در آن زمان ترکیه با طرح موافقت کرد.

البته آنکارا تاکید داشت که اگر این پیمان مستقیما به تهدید ایران اشاره کند مانع آن خواهد شد. در بیانیه روز جمعه ترکیه نیز هیچ اشاره ای به ایران نشد.

از طرف دیگر روسیه که به طور سنتی با طرح دفاع موشکی ناتو مخالف بوده با نصبت این سیستم در ترکیه مخالفت نکرده است.

نماینده روسیه در ناتو گفته است که نصب این رادارها در ترکیه تهدیدی مستقیم علیه نیروهای اتمی روسیه نیست.

اظهاراتی که به گفته آقای حسن یاری نشان می دهد ایران حتی نباید روی حمایت های کشورهایی مثل روسیه و چین حساب کند.