نگاهی به تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران

نگاهی به تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران

اخیرا ترجمه فارسی کتاب «تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران» اثر ویلم فلور در سوئد منتشر شده است. این کتاب بررسی تاریخی پهنه گسترده روابط سکسی و زناشویی، ازدواج موقت، روسپیگری، همجنس‌گرایی و بیماری‌های جنسی در ایران است.

روی جلد کتاب

ویلم فلور (Willem Floor)، جامعه شناس و پژوهشگر هلندی به زبان‌های فارسی و عربی کاملا مسلط است و تا به حال‌نیز کتاب‌هایی زیادی را درباره تاریخ و فرهنگ ایران نگاشته است. وی انتشارترجمه‌ی فارسی کتاب «تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران» را فرصتی برای خود می‌داند که خواننده را با «تاریخ ۲۵۰۰ ساله‌ی هنجارها، ایستارها و زناشویی و زناشویی موقت، روسپی‌گری، همجنس‌گرایی و رواج بیماری‌های واگیردار سکسی در جامعه‌ ایران» آشنا کند. او در این «سفر تاریخی» نشان می‌دهد که چه‌گونه هنجارها و کردارها در زمینه‌های یاد شده درگذرقرن‌ها تغییر یافته یا پایدار مانده‌اند.

فلور در کتاب خود از منابع گوناگونی بهره گرفته است، از ادبیان قدیم ایران، از مسعود سعد سلمان، سوزنی سمرقندی، حافظ و سعدی، مولوی و عطار گرفته تا یادداشت‌ها، خاطرات و مشاهدات خارجی‌هایی که در طول تاریخ به ایران سفر کرده و گزارش‌هایی درباره مشاهدات خود نوشته‌اند.

ویلم فلور

بیش از ۹۰ صفحه از کتاب ۴۳۵ صفحه‌ای «تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران» به یادداشت‌ها و ذکر منابعی اختصاص داده شده که نویسنده برای پژوهش خود مورد استناد قرار داده است.  محسن مینوخرد، مترجم این کتاب با تلاش زیادی نقل قول‌های کتاب را، به‌جز چند نمونه از اشعاری که وی به ‌آن‌ها دسترسی نداشته، با مراجعه به متون اصلی در ترجمه‌اش منعکس کرده است.

 

فلور هدف اثر خود را مطالعه تطبیقی نمی‌داند. او می‌خواهد «خواننده به نگاه متعادلی از روابط سکسی در ایران، آن‌گونه که در منابع آمده‌اند، دست یابد.» به گفته نویسنده این کتاب اگرچه منابع یاد شده «نخبه‌گرا، مردسالار و از دید ناظران خارجی‌اند» اما وی تلاش کرده با بهره‌گیری از همه این‌ها «تصویری تاحد ممکن نزدیک به واقعیت» را عرضه کند.

 

کتاب «تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران» با عنوان «A Social History of sexual Relations in Iran»  به زبان انگلیسی نوشته و در سال   ۲۰۰۸ در آمریکا منتشر شده است. ترجمه این کتاب توسط انتشارات فردوسی در سوئد به چاپ رسیده است.

 

تاریخ روابط «سکسی» یا «جنسی»

 

محسن مینوخرد، مترجم کتاب در مورد اینکه چرا نام «تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران» و نه «روابط جنسی» را به عنوان ترجمه تیتر انتخاب کرده  می‌گوید: « واژه‌ی "سکس" ریشه‌ی لاتین دارد، به معنای جنس است. بنابراین رابطه‌ی جنسی در متن‌های دقیق‌تر، یعنی متن‌های علمی، ابهام معنایی پیدا می‌کند. چون رابطه‌ی جنسی رابطه بین دو جنس و از جمله رابطه‌ی اقتصادی، رابطه‌ی حقوقی و بسیار روابط را دربرگیرد. بنابراین لزوماً رابطه‌ی جنسی به معنای رابطه‌ی همخوابگی نیست. به همین دلیل  بهتر دیدم  برای کتابی که موضوعش همخوابگی دو جنس ، زن و مرد، یا  دو همجنس ، مرد و مرد  یا زن و زن  است ، عبارت "رابطه‌ی سکسی" را به‌کار ببرم....علاوه براین با واژه‌ی سکس می‌شود ترکیب‌های مختلفی هم ساخت  مانند " سکس‌ورزی " یا زنان "سکس‌کاره" که  دراین کتاب به کاربرده ام  ولی با همخوابگی یا با رابطه‌ی جنسی این ترکیب‌ها ساخته‌شدنی نیستند.»

کتاب «تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران» در پنج بخش تاریخ روابط سکسی در ایران را مورد پژوهش قرار داده است. در بخش نخست ازدواج در ایران به عنوان امری خانوادگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نگاه فلور به موضوع ازدواج در ایران نگاهی تاریخی است. او با تکیه به آثار و شواهد باقی‌مانده، از ازدواج در دوره هخامنشی آغاز می‌کند و سپس با نگاهی گذرا به دوره‌های پیش از اسلام، به مقررات اسلام و زناشویی تا به ایران امروز می‌رسد. معیار‌های اجتماعی و اقتصادی در همسر  گزینی، چند همسری و نقش بکارت، طلاق و «بکن و نکن‌های توی بستر» از مباحثی هستند که نویسنده در این فصل از کتاب مطرح می‌کند.

 

فلور بخش ویژه‌ای را به موضوع ازدواج موقت اختصاص داده است. موضوعی که هنوز هم موضوع بحث‌های داغ در جامعه و در میان نمایندگان مجلس هم هست. محسن مینوخرد انتشار ترجمه کتاب را در این زمان یک تصادف می‌داند و می‌گوید: «شاید این کتاب باید ده‌سال یا بیست‌سال پیش نوشته می‌شد.  متأسفانه   بسیاری از ما ایرانی ها حتا از نگاه اسلامی  و شیعی به ازدواج، صیغه، متعه و این‌ها هم آگاهی درستی نداریم. چون ما هرگز نگاه تاریخی به این مسأله نداشته‌ایم. و در بسیاری از مواقع  با نگاه محض سیاسی  با این موضوع  برخورد کرد ه‌ایم. اما ویلم فلور بی‌طرفانه هم  منابع اسلامی  را بررسی کرده، هم  منابع ایران پیش از اسلام و همین طور معاصر را.»

 

نکته جالب توجه در این بخش از کتاب علاوه بر بررسی موضوع ازدواج موقت در دوره صفویان تا قاجار، برخورد اقلیت‌های مذهبی مانند مسیحیان و یهودیان در ایران با این موضوع است. در بخش سوم کتاب موضوع روسپیگری در طول تاریخ ایران از خلیفه‌ها تا دوران مغول، دستمزد روسپیان و نگاه اجتماع به آنان در طول تاریخ مورد گفت‌وگو قرار گرفته است. نشان دادن دید مردسالاری در جامعه ایران نسبت به این موضوع مورد توجه فلور است. روسپی‌گری در ایران در دوران جمهوری اسلامی جای ویژه‌ای را به‌خود اختصاص داده است.

 

موضوع روابط هم‌جنس‌گرایانه در این کتاب با استناد به اشعاری از ادیبان بزرگ ایران در بخشی جداگانه مطرح شده است. علاوه بر عشق به پسران نابالغ که انعکاس زیادی در ادبیات ما نیز داشته است، در این کتاب در مورد لزبیگری و روابط بین مردان نیز اشاره شده است. در بخش پایانی کتاب بیماری‌های جنسی در ایران و گسترش آن در ایران معاصر، از جمله ایدز، پرداخته شده است.

فرهنگ پدرسالاری مانعی برای تحقیق علمی

 

پرداختن به موضوع سکس در جامعه ایران بسیار دشوار است. سکس از محرمات محسوب می‌شود و تابوست. به اعتقاد محسن مینوخرد، مترجم کتاب: «ما  در ایران از سکس  فقط در ناسزاها  یا در جوک‌ها‌مان یاد می کنیم و هیچ وقت نگاه علمی و تاریخی به این مسأله نداشته ایم . سکس بخش مهم وجودی انسان است. بعد از خوردن و نوشیدن، سکس مهم‌ترین نیاز تن آدمی است.  ولی  پدرسالاری  چیره بر فرهنگ ما  اجازه ی پرداختن علمی به آن را نداده است، یعنی آ‌ن‌چنان که در غرب به آن  پرداخته‌اند  و تاریخش را از گذشته‌های دور نیاکان پیش ـ انسان ما بررسی کرد‌ند.»

از دیدگاه نویسنده درایران نیز مانند هرجای دیگر، همه‌گونه رابطه‌ی سکسی میان مرد و زن، مرد و مرد، زن و زن، انسان و حیوان درکاربوده است. وی می‌گوید: «جدا از بافت دینی و فرهنگی متفاوت، آن‌چه در این بررسی نشان می‌دهد این است که طبیعت و تنوع و مشکلات روابط سکسی در ایران در طی سده‌ها چندان فرق بزرگی با روابط سکسی مثلا در کشورهای اروپایی ندارد... تاریخ روابط سکسی نشان می‌دهد که مردم، هراندازه هم جامعه و مذهب بخواهند هنجارهای آن‌جهانی را به‌زور بر ایشان بارکنند، طبیعتِ انسانی خود را انکارنمی‌کنند.»

 

فلور ماهیت دشواری‌های موجود بر سر راه روابط سکسی در ایران را به دشواری‌های بسیاری از کشورهای صنعتی شبیه می‌داند، ‌‌‌‌‌‌«به چالش کشیدن ادعای مرد در چیرگی داشتن بر زن، تغییر یافتن سن ازدواج، سکس پیش از ازدواج، افزایش میزان طلاق، افزایش همه‌آمیزی سکسی، روسپی‌‌گری، بچه‌های خیابانی، همجنس‌گرایی و بیماری‌های انتقال یابنده از راه سکس. اما این‌که حکومت ایران قادر خواهد بود به نحو موثری از پس این مشکلات برآید، بستگی دارد به این که با توجه به گرفتاری‌های دینی‌اش، چه‌گونه دست به عمل خواهد زد و پیش خواهد رفت. آینده نشان خواهد داد.»

 

علاقه‌مندی به فرهنگ ایران

 

ویلم فلور Willem Floor، در سال ۱۹۴۲ در هلند به دنیا آمده و در فاصله ۱۹۶۳ تا ۶۷ در دانشگاه اوترخت در رشته جامعه شناسی و اقتصاد تحصیل کرده است. او د ر۱۹۷۱ در همین رشته‌ها از دانشگاه لیدن دکترا گرفت. فلور می‌گوید: «با خواندن تاریخ بیهقی بود که من عاشق فرهنگ ایران شدم و دیگر رهایش نکردم. از آن زمان، که ۴۵ سال پیش است، تحقیقاتم را  برای جامعه‌ی با فرهنگ و با تاریخ ایران ادامه دادم.»

 

فلور نزدیک به ۲۰ سال در بانک جهانی به سمت کارشناس انرژی کار کرد. در این سال ها کتاب تاریخ اقتصادی-اجتماعی ایران را منتشر کرد. او در سال‌های گذشته بارها در ایران بوده و به اقصی نقاط کشور سفر کرده است.

 

از جمله کتاب‌های دیگر ویلم فلور می توان از "تاریخ تئاتر در ایران"، "بهداشت عمومی در ایران دوره قاجار"، "تاریخ اقتصادی اجتماعی در دوره صفویه"، "تاریخ پنج شهر از جمله تاریخ بندرلنگه"، و کتاب دیگری راجع به بندر عباس و میناب، "خلیج فارس، ظهور عرب‌های خلیج فارس ۱۷۴۷ – ۱۷۹۲"  و کتاب‌های اخیر وی "سفر به شمال ایران از ۱۷۷۰ تا ۱۷۷۴" ، القاب‌ها و اجرت‌ها در ایران صفوی نام برد. ویلم فلور در حال ‌حاضر مشغول نگارش کتاب "بازی‌های ایرانی" است که به زودی منتشر می‌شود.

pandora - آلمان - ان ار و تا زمانی که سکس در ایران تابو باشه این کتابها و بحث ها اثری نداره.اول باید زیر ساخت های فرهنگی رو درست کرد و روی عامه مردم کار کرد ...بیش از تاریخ سکس,علم و اگاهی امروزی به درد جامعه ما میخوره جمعه 26 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان چه جالب جمعه 26 شهریور 1389

sanama - امریکا - سیاتل . واقعا توی این هاگیر و واگیر به یک همچنین تحقیق ارزشمندی احتیاج داشتیم. واقعاواقعوئواعع. ع توی شنبه 27 شهریور 1389

ساعت 12 - ایران - تهران ان شاء ا.. روزی کتاب آخوند از پیدایش تا نابودی در ایران را بنویسد. شنبه 27 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان اگر چشم مدخل روح باشد، آنوقت میتوان گفت که لب هم. راهرو ذهن اسـت. مــا افکار خود را با یک لبخند انتقال می. دهیم، عشق را در کلمـات می گنجانیم و علایق خود را با. بوسه ابراز می نماییم. در یک بوسه مطالب عمیقی وجود. دارد که بیان آن ها فرای لغات و کلمات است“بوسیدن هنر است و نشان دهنده یک نوع. بیان فردی و کاملاً شخصی از عشق و محبت می باشد.” بوسه زمانی ایجاد می شود که زوجین برای اولین بار به هم نزدیک می شوند، پس کاملاً طبیعی است که دو طرف کمی مضطرب شده و عصبی شوند“بوسه یک عمل کاملاً دو طرفه بوده؛ تا ندهید نمی توانید بگیرید و بالعکس.” . شنبه 27 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان وقتی کبوتری شروع به معاشرت با کلاغها می کند پرهایش سفید می ماند، ولی قلبش سیاه میشود. دوست داشتن کسی که لایق دوست داشتن نیست اسراف محبت است ( دکتر علی شریعتی). دل های بزرگ و احساس های بلند، عشق های زیبا و پرشکوه می آفرینند ( دکتر علی شریعتی ). اما چه رنجی است لذت ها را تنها بردن و چه زشت است زیبایی ها را تنها دیدن و چه بدبختی آزاردهنده ای است تنها خوشبخت بودن! در بهشت تنها بودن سخت تر از کویر است ( دکتر علی شریعتی ). اکنون تو با مرگ رفته ای و من اینجا تنها به این امید دم میزنم که با هر نفس گامی به تو نزدیک تر میشوم . این زندگی من است (دکتر علی شریعتی). وقتی خواستم زندگی کنم، راهم را بستند.وقتی خواستم ستایش کنم، گفتند خرافات است.وقتی خواستم عاشق شوم گفتند دروغ است.وقتی خواستم گریستن، گفتند دروغ است.وقتی خواستم خندیدن، گفتند دیوانه است.دنیا را نگه دارید، میخواهم پیاده شوم (دکتر علی شریعتی). اگر قادر نیستی خود را بالا ببری همانند سیب باش تا با افتادنت اندیشه‌ای را بالا ببری (دکتر علی شریعتی). شنبه 27 شهریور 1389

Black Chador - امریکا - ولدن کاش یکنفر هم در مورد جفتگیری در اسلام مینوشت. تقلبی نژاد باید یه خونه هم به این بده. شنبه 27 شهریور 1389

mashady - انگلیس - منچستر وقتی با جنس مخالف حرف میزنیم یک احساس خوب یک احساس شادی که اغشته به خجالت است در خود حس میکنیم این احساس لذت بخش که قسمتی از زندگی و مسیر رشد ماست میتواند با سلیقه فردی شکوفا شود . چرا باید به این مرحله از زندگی و به این احساس شاد کننده نام نفس حیوانی نفس عماره گذاشت ادعا کرد که این احساس بدون دخالت عقل به بیراهه میرود اتفاقن برعکس با دخالت عقل در احساس است که به بیراهه میرویم یک خروس یا هر موجود زنده ای شیر اسب با دیدن جنس مخالف خود یکسری رفتارهای خاص بروز میدهد انسان هم اگر پلیس و قانوون و دین تعادلش را بر هم نزند و او را به مشکل روحی جنسی مبتلا نکند بی شک تا انتهای مسیر رشد و تکامل را می پیماید شنبه 27 شهریور 1389

amir-amir - کانادا - تورنتو باید جالب باشد٬ علاقمندان مى توانند به اثر جامعه شناس خوش قریحه و معروف ایرانى مرحوم جعفر شهرى تحت عنوان تاریخ اجتماعى تهران ( ۶ جلد ) مراجعه کنند بسیار شیرین و جامع در این باره سخن گفته اند شنبه 27 شهریور 1389

chemimahpour - ایران - تهران طبیعت انسانی شامل خیلی چیزها میشه:آدم کُشی-دُزدی-پُر خوری و...آیا هر چیزی که طبیعت ماست خوبه؟. شما که اینقدر سکس و همجنس گرایی را از طبیعت انسان می دانی،آیا تابحال با حیوانات سکس کردی؟!خداوند مریضی ها را برای اینجور جاها آفریده. شنبه 27 شهریور 1389

irani.ir - ایران - تهران از قزوین و سار قولوخان چیزی ننوشته? شنبه 27 شهریور 1389

surena1611 - آلمان - اشتوتگارت dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان ممنون از متنی که نوشتی. خیلی جالب بود. .. متاسفانه محدودیت های موجود در جامعه ایران از بررسی کارشناسانه این نوع موضوعات جلوگیری میکنه. حیف که بجای متخصصان ایرانی باید اطلاعات رو از خارجیها گرفت. به امید روزی که نویسندگان و کارشناسان ایرانی با آزادی کامل به بررسی مشکلات جامعه بپردازند. شنبه 27 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان surena1611 - آلمان - اشتوتگارت خواهش می کنم دوست عزیز؛ دقیقا واقعیت رو گفتی .الهی امین. شنبه 27 شهریور 1389

Darvish101 - انگلیس - لندن dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان / اگر وسط کتابمو وا کنی میبینی که بو میده ( دکتر علی شریعتی ) چرا بو میده ( دکتر علی شریعتی )؟ چون در اسلام گفته شده ان کسی مسلمان واقعیست که یخه پیرهنشو با دوده ته قابلمه سیاه کنه ( دکتر علی شریعتی ) چرا قابلمه ؟ این که وسطش خیلی بزرگه ( دکتر علی شریعتی )؟ مگه هرچی وا شد باید وسطشو بوکنی ( دکتـــــر علی شریعتی ) نه حق با شماست ( دکتــــر علی شریعتی) ! یه جایی کتابم نوشته ! کجایی جیگــــــر سیبیلو ( دکتــــــر علی شریعتی ) به دختر عربه نا اریایی ! اخه مگه میشه شما کتاب منو حفظ باشی ولی اسم ایرانی رو خودت بذاری دختر نااریایی ( دکتـــــر علی شریعتی) چون هویت خودم هم مشخص نیست ( دکتـــــر علی شریعتی ) نه اخریش نباید مینوشتم دکتـــــــــــــــرشریعتی ! باید مینوشتم دکتر نااریایی ! بابا اصلآ قاطی کردم ( علی دکتـــــــر شریعتی ) راستی دکتــــــر بهشتی ؟ رفته گل بچینه ؟ یکشنبه 28 شهریور 1389

$persian$ - ایران - تهران سکس بزرگترین نعمت خداست یکشنبه 28 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان Darvish101 - انگلیس - لندن من اطلاع زیادی در باره شخصیت دکتر علی شریعتی ندارم و اینکه چجور ادمی بوده رو نمی دانم اما از بعضی از متنهاش خوشم میاد .خیلی ممنون از اینکه من و راهنمایی کردی واقعیتش نمی دونستن شریعتی یک عرب پرست بوده یکشنبه 28 شهریور 1389

dorbin - المان - هانوفر Darvish101 - انگلیس - لندن . دمت گرم .صاف زدی وسط هدف . یکشنبه 28 شهریور 1389

mashady - انگلیس - منچستر dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان چه زیبا نوشتی مرسی به حرف Darvish101 - انگلیس - لندن توجه نکن اون دلقک اینجاست یکشنبه 28 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان mashady - انگلیس - منچستر خواهش میکنم عزیزم نظر لطف شماست.باشه حتما؛موفق باشی دوست من یکشنبه 28 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان dorbin - المان - هانوفر چابلوسی و پاچه خواری تو این سایت اکیدا ممنوع این سایت یک جمع دوستانه و صمیمی است و اعضای ان ازهم از روی دوستی تعریف یا انتقاد میکنند شما هم اگه نظری دارید مستقیما به خود من بگید یکشنبه 28 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان Darvish101 - انگلیس - لندن در ضمن من کاری به تعصبات دکتر شریعتی ندارم و نمیدونم اون چه فرقه ای بوده برای من کتابهای زیبای او جالب است و از بسیاری از گفتهایش بخصوص مسائل روانشناسی و عاشقانه لذت میبرم من توهین( دخترنا اریایی )رو از شما نشنیده می گیرم من یک دختر اریایی اریایی هستم من دختر شاه ایران کوروش کبیر هستم یکشنبه 28 شهریور 1389

s a e i d - ایرن - مشهد دختر شاه ایران قصد ازدواج نداره دوشنبه 29 شهریور 1389

bisarzamin - ایران - تهران Darvish101 - انگلیس - لندن - معلومه از اون آدمایی هستی که مایه داری و خوشی زده زیر گلوت و هار شدی - احترام گذاشتن به احساس دیگران از یادت رفته - یه اندیشه و احساس و جمله زیبا/ زیباست حالا از هرکی میخواد باشه - آدم بی احساسی مثل شما نمیتونه زیبا رو زشت کنه. متاسفم برات فقط همین- موفق باشی. ((من دشمن تو و عقاید تو هستم اما حاضرم جانم را برای آزادی تو و عقاید تو فدا کنم......!)) دوشنبه 29 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان s a e i d - ایرن - مشهد چرا اگه ادمش پیدا بشه چرا که نه!!1 سه‌شنبه 30 شهریور 1389

dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان bisarzamin - ایران - تهران مرسی دوست عزیز خوشم اومد از شما جواب دندان شکنی به Darvish101 - انگلیس - لندن دادی.همیشه موفق و پاینده باشی تا بعد بدروود سه‌شنبه 30 شهریور 1389