شاه و اصلاح طلبان
علی امینی(سمت راست) و محمدرضا پهلوی. شاه اصلاحات امینی را رد کردبی بی سی : پاییز سال ۵۷ وقتی بود که محمد رضا شاه همه را به حضور می پذیرفت، حتی آنها که سالها مغضوب بودند، دفتر دربار در روزهای آخرتاریخی و کاری، رجال سیاسی فراموش شده ای را به دربار دعوت می کرد تا بلکه انقلاب را به تعویق بیندازنند.
حتی شنیدن صدای انقلاب مردم که محمد رضا شاه از تلویزیون ملی اعلام کرد و تعویض پیاپی دولتها و آمدن شریف امامی که ظاهری شرع پسند داشت فایده ای نکرد و تظاهراتهای میلیونی تهران هر روز بند بند حکومت را می گسست.در روزهای خزان زده کاخ نیاوران، دکتر علی امینی به دربار دعوت شد، شاه تنها یک سوال داشت. چه باید کرد؟ و امینی پاسخ داد: "دهن کجی اعلی حضرت به مردم پاداشی داشت که امروز می بینند."
امینی نه نخست وزیری را پذیرفت و نه پیشنهادی داشت. درست یکسال پیش این نواده مظفرالدین شاه، در همان ابتدای تشکیل دولت جمشید آموزگار و پس از اینکه شاه عاقبت هویدا را پس از ۱۳ سال از نخست وزیری برکنار کرد مگر که این موج بلند مخالفت را از سر بگذراند، دکترعلی امینی طرحی را به شاه پیشنهاد کرد که به نظر این نخست وزیر اسبق می توانست اجرایی شدنش کار را به جاهای باریک نکشد.
انحلال ساواک، انحلال مجلس سنا و شورای ملی و انتخابات آزاد و سرانجام انحلال حزب رستاخیز.
طرح امینی که البته یکسال بعد و سربزنگاه پیروزی انقلاب اجرایی شد، ابدا به مذاق شاه خوش نیامد و شاه در یک جمله همه خشم خود را به امینی نشان داد: "چه کسی از قاجاریه را در نظر داری به سلطنت بنشانی."
شاه کابوس انتخابات آمریکا که جان اف کندی به ریاست جمهوری آمریکا رسید و حمایتهای مالی شاه از رقیب جمهوری خواه بر باد رفت را به یاد می آورد و بهارسال ۱۳۴۰ که امینی با فشار مستقیم رئیس جمهور آمریکا نخست وزیر شد و شاه تنها این حکم را نظاره و امضاکرد. کندی دوای درد همسایگی ایران با ابرقدرت کمونیست را اصلاحات اقتصادی و دموکراسی می دید و شاه را مرد این کار نمی دانست.
هنوز هشت سال از «قیام شاه و ملت» نامی که «اعلی حضرت» برکودتای ۲۸ مرداد گذاشته بود نگذشته بود که دوباره سرو کله نخست وزیری مستقل و اینبار با پشتوانه حمایت همه جانبه آمریکا پیدا شد که در اولین اقدام ازشاه خواست بنابر قانون اساسی مشروطیت از دخالت در امور کشور خودداری کند.
کار بعدی امینی تحت تعقیب قرار دادن بسیاری از چهره های معتمد شاه بود، تیمور بختیار از ریاست سازمان امنیت برکنار شد و حکم جلب تیمسار حسین آزموده رئیس دادسرای ارتش صادر شد. دو مجلس سنا و ملی به خواست امینی منحل شدند و در این فضای خالی از مزاحمت های مجلس شا هنشاهی وتعلیق انتخابات طرحهای بزرگی در کا بینه امینی اجرایی شد و اصلاحات ارضی که تمام رابطه ارباب رعیتی را بر هم می ریخت در همین کابینه کلید خورد.
قدرت شاه با رفرم امینی هر روزافول می کرد و اینبار ابزار کودتا هم در دست نبود و آمریکایی ها پشتیبان امینی بودند.
فضای بسته و خفقانی که پس از ۲۸ مرداد و سقوط دولت ملی مصدق، قدرت همه جانبه شاه را تضمین می کرد و در همان ماه های اول صدارت امینی فروریخت، جبهه ملی میتیگ برگزار کرد و نهضت آزادی ایران در همین سال ۱۳۴۰ اعلام موجودیت کرد. و این گناهی نابخشودنی بود که امینی با آیت الله طالقانی روابطی دوستانه داشت و نهضت تازه تاسیس آزادی به عملکرد اصلاحی امینی خوشبین بود و از آن حمایت می کرد.
اصلاحات امینی در اولین قدم قدرت شاه را محدود می کرد، حتی اگر انتخاباتی برگزار نمی شد و هنوز بخش حقوق مردم قانون اساسی مشروطیت برزمین مانده بود. بگذریم از اینکه مشروطه خواهان هم آنقدر در تنظیم قانون اساسی مشروطیت و به امضای مظفرالدین شاه بیمار رساندن عجله داشتند که به همان محدود کردن قدرت شاه بسنده کردند و چند سالی بعد در متمم قانون اساسی به صرافت اصول مربوط به حقوق ملت افتادند.
بخت یار شاه بود که آمریکاییها در واگذاری ۷۰۰میلیون دلار وام به دولت امینی تعلل کردند و در این فرصت شاه و دربار آنقدر فرصت داشتند تا در همه چرخ های دولت چوبی بگذارند.
دولت امینی که وارث اقتصاد بی سر و سامان چهار نخست وزیر پیشین بود و نشریات حامی دربار می توانستند همه این اوضاع نا بسامان را بر نخست وزیر تازه رسیده بار کنند و برنامه اصلاحی او را دلیل این آشفتگی بدانند.
محمود طالقانی و مهدی بازرگان از چهره های سیاسی اصلاح طلب در اواخر دوران سلطنت بودندبدتر اینکه امینی در همان چند ماه دولت را ورشکسته اعلام کرد و آن امنیت روانی اقتصادی هم به باد رفت، سفر استراتژیک شاه به آمریکا و دادن تضمین به کاخ سفید که کاخ نیاوران و خود شاه زمام تغییر را به دست می گیرد، دولت کندی را که خود دچار بحرانهای بزرگ جهانی بود، از آن سماجت انداخت و عاقبت پس از یازده ماه دولت امینی سقوط کرد.
شاه این باردشمن فرضی دیگری هم بر فهرست دشمنانی مانند ناصر ریس جمهور مصر، فلسطینی ها، حزب توده و مصدقی ها افزود و تا سال ها مشکلات اقتصادی کشور را برگردن امینی و دوران اصلاحاتش می انداخت.
امینی در تمام سال های بعد تحت نظر بود ، نه اجازه مصاحبه و نه حتی مسافرت داشت . در یک سفر اروپایی ماموران ساواک امینی را از پلکان هواپیما پایین آوردند. با این همه از سال ۵۰ به بعد این اجازه به امینی داده شده بود که به عنوان یک نخست وزیر سابق و خاطی در اعیاد رسمی به دست بوس برسد. امینی یک کارگزار اصلاح طلب بود اما اصلاح طلبان خارج از حکومت وضع بدتری داشتند.
نهضت آزادی ایران در همان اوان دولت مستعجل امینی اعلام موجودیت کرد و مهندس مهدی بازرگان در یک جمله همه مرامنامه حزب را گفت: «ایرانی، مسلمان و مصدقی هستیم.»
سه بنیانگذار نهضت آزادی، مهدی بازرگان، محمود طالقانی و یدالله سحابی از همان ابتدا قانون اساسی مشروطیت را که سلطنت را ابقا اما محدود می کرد پذیرفته بودند، اما پذیرش قانون اساسی مانع آن نشد که بهمن ماه سال ۴۰ در دادگاه نظامی محاکمه نشوند. محاکمات طولانی به جرم اخلال در امنیت و اقدام علیه سلطنت.
این در حالی بود که نهضت عملا به جز چند میتیگ و بیانیه هیچ کار عملی صورت نداده بود و حتی در یک انتخابات هم نماینده ای نداشت.بازرگان در آخرین جلسه دادگاه به تیمسار عباس قره باغی رئیس دادگاه گفت: «ما آخرین گروهی هستیم که با زبان قانون و به شیوه مسالمت آمیز با شما سخن می گو ییم با محکوم کردن ما ملت خاموش نمی شوند بلکه بازبان دیگری با شما سخن خواهند گفت.»
زبان قانون و اعلام وفاداری به قانون اساسی مشروطیت در دادگاه نظامی البته موثر نیفتاد و سران نهضت آزادی به حبس هایی از ده تا ۱۵ سال محکوم شدند. اما هر چه هست مهندس بازرگان هیچ اطلاعی نداشت که در شاخه جوانان نهضت آزادی، محمد حنیف نژاد سرخورده از زبان قانون به مبارزه مسلحانه می اندیشد.
سازمان مجاهدین خلق پس از برخورد خشن و خونین حکومت شاه در ۱۵ خرداد با معترضان و حبس های طولانی مبارزان سیاسی متولد شد تا زبانی دیگر را بیازماید، کار تئوریک سازمان از سال ۴۴ تا ۴۹ طول کشید و در این سالها محمد حنیف نژاد و مرکزیت سازمان، اسلامی را قالب بندی می کردند تا بتواند هم طراز با مارکسیست ها و گروه های چپ بی مذهب، سنگر گرفته و ماشه را بکشد.
هدف سازمان تغییر به تمام معنای رژیم سلطنتی و روش آن جنگ مسلحانه بود.
مجاهدین در سال ۵۰ و درآستانه جشن های۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی با بمبگذاری اعلام حضور کرد و در شهریور همان سال ضربه بزرگی از ساواک که به زبان خشونت کاملا مسلط بود دریافت کرد و اکثر اعضا شاخص سازمان دستگیر و محمد حنیف نژاد و یارانش اعدام شدند.
با این حساب عمر جریان های اصلاح طلب و مسالمت جو و شاخه های مسلح به یکسال هم نمی رسید. با این حال به بن بست رسیدن روش مسلحانه و راهبرد اصلاحی، سلطنت پهلوی را تدوام نداد و ۲۶ دیماه سال ۵۷ شاه برای همیشه از ایران رفت.
در حالی که سران رژیم پهلوی در ایران به اعدام محکوم می شدند و گروگانهای آمریکایی به دست دانشجویان خط امام اسیر بودند تا دولت آمریکا شاه را به ایران بازگرداند. آخرین نامه یک اصلاح طلب پیر به شاه نوشته شد، نامه ای همچنان مودبانه که خاطرات تلخی را برای شاه زنده می کرد.
مهدی بازرگان اولین نخست وزیر ایران پس از سقوط سلطنت شددر حسرت تن ندادن به اصلاحات، مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت انقلاب در این نامه نوشته بود:
اعلیحضرت سابق آقای محمد رضا پهلوی
اگر همیشه از من صراحت دیده اید که تلخ بوده است فکر می کنم هر دفعه نیز روشن شده است که گفتارم خالی از صداقت و حسن نیت نبوده، و درست از آب در آمده است. حالا هم می خواهم پیشنهادی بدهم که به خواست خدا خیر بزرگ برای همه و از جمله شما و شهبانو در دو دنیا خواهد داشت.
در برابر وضع وحشتناک حاضر و مساله لاینحلی که گروگان گیری اعضا سفارت آمریکا و سر سختی طرفین دعوی بر سر استرداد شما بوجود آورده است و می رود که خدای نخواسته عالمی به آتش و مرگ کشیده شود بیایید یک ژست عالی تاریخی و در عین حال ساده انجام دهید: اعلام مراجعت به ایران برای حضور و دفاع خود در محاکمه بنمایید، کلید نجات مملکت و باز شدن گره کور بین الملل و همچنین آزادی وجدانتان و خروج از وحشت حاضر بدست شما است.
به خاطر هموطنان و برای اثبات دوستی و خدمتگزاری به آنان و به شریعت که همیشه مدعی بوده اید این کار را بکنید و بی درنگ هم بکنید. گروگان ها آزاد خواهند شد، مردم آمریکا که نمی گذارند دولت شان شاه را تحویل بدهد راضی و خلاص خواهند شد.
حمله به ایران و هرگونه مشکلات و مصائب احتمالی مرتفع می شود. اروپا و آسیا از نگرانی بیرون می آیند و بالاخره شهرت جهانی و افتخار خدمت بی نظیری که کفاره ای از گذشته و آبرویی برای آینده خواهد بود می خرید . چه بسا همین عمل تاثیر بر دلها و در محکومیت شما داشته باشد. در هر حال من پیشقدم در تقاضای تخفیف و کوشا برای اخذ گذشت خواهم بود.
روسای کشورها نیز چنین وساطت خواهند کرد. این را هم بدانید که در صورت خودداری از چنین شهامت مردانه وضع مردم ایران و دنیا طوری نیست که به سلامت و به سلطنت بر گردید. عاقلانه ترین و خوش عاقبت ترین راه حل همان است که عرض کردم، خداوند ارحم الراحمین است و در توبه و سعادت را به روی بندگان باز گذاشته است.
مهدی بازرگان / تهران نهم آذر ماه۱۳۵۸
|
فرهاد V - ایران - تبریز
|
مرگ بر انسانهائی که به خاطر پول یا قدرت جان کسی را میگیرند چه شاه چه اخوند _بعضی وقتها از انسان بودن خود خجالت میکشم _ مرگ بر دیکتاتور V |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
khorshid 3 - انگلستان - بیرمنگهام
|
تمام بلاهایی که سر شاه اومد دلیل وابستگی شدیدش به دول غربی ومخصوصا امریکا بود وهمشون در غالب دوست از پشت بهش خنجر زدند البته در این میان نقش وطن فروشان را هم نمیشه نادیده گرفت .خدا رحمتش کنه هر چی که بود ایرانی جماعت ارج و قربی داشت نه مثل الان که تو دنیا خوار شدیم .تف تو روح خمینی و لعنت به هر چی اخونده امیدوارم تک تکشون به درک واصل بشن تا ایران رنگ اسایش به خودش ببینه. |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
iran love - ایران - تهران
|
بزرگترهای ما به جوانان مدیونن .اونا با اشتباهشون مارو فدا کردن شاید زمان شاه کمی ازادی بیان نبود اون هم بلاخره همه جای جهان هست. عوضش همچی داشتیم.....حالا ببیند گیر چه حیونهایی افتادیم.من که همیشه میگم خدا شاه بیامرزه |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
azadi - ایران - کرج
|
بزرگترین اشتباه شاه ندادن ازادی سیاسی به مردم در سال 42 بود.اگرخمینی بی سوادکه خودش را در حد و اندازه شاه نمیدید را تبعید نمی کردودقیقا به قانون مشروطه عمل میکرد حکومت خودش را برای500 سال لا اقل تضمیین کرده بود ولی از انجایی که تاریخ تکرار اشتباهات گذشتگان است او هم لاجرم می بایست این اشتباهات را تکرار می کرد همانگونه که این رژیم فاسد در حال انجام دادن همان اشتباهات هست. |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
ARTEMIS-SW - فرانسه - .پاریس
|
همین مردک خیانتکار را رضا شاه برای تحصیل جزو اولین دانشجویان به خارج فرستاد و همین دیوانه بصورت یک اسلامی تند رو برگشت و 15 سال پیش از شورش ننگین اولین بار تئوری ولایت فقیه را مطرح کرد و از یاری دهندگان اصلی خمینی با همکارانش سحابی.قطب زاده. بنی صدر یزدی بود و همینها دشمن شماره یک زنده یاد بختیار بودند چون او میهن پرست و اسلامی نبود -- ودوست صمیمی یاسر عرفات تروریست ابو عمار--- ننگتان باد. |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
bahram-freedom - ایران - تهران
|
دوستان, شاپور بختیار کتابی نوشته به نام "یکرنگی" مطمئنم که خوندنش بسیاری از واقعیات رو براتون روشن میکنه.این لینکشه . https://www.ketabfarsi.org/ketabkhaneh/ketabkhani_1/ketab1965/ketab1965.pdf |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
آنتی اسلام - ایران - اهواز
|
1) کسانی که شاه رو محکوم به نوکر بودن غرب یا خیلی مودبانه تر " وابستگی شدیدش به دول غربی ومخصوصا امریکا" میکنند؛ هنوز متوجه نشده اند که تمام کشورها به هم نیازمند هستند و باید با هم در تعامل اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و نظامی و.. باشند تا بتوانند پیشرفت کنند. به تعامل اقتصادی نمی گویند " وابستگی یا نوکر یک کشور بودن!" آمریکا با این همه عظمتش با یک تلنگر کشور چین نابود میشود! چون همانطور که میدانید چین بزرگترین صادر کنندهء محصولات به آمریکا است. یا همین کشور ترکیه که بیستمین کشور ثروتمند جهان است؛ جانش به اتحادیهء اروپا و بخصوص آلمان و فرانسه بسته است و با اعتبار و پول این دو کشور مردمش زندگی میکنند! |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
آنتی اسلام - ایران - اهواز
|
2) شعار "خودکفایی" و استقلال آزادی جمهوری اسلامی؛ شعار دروغی بود که ما را به این روز انداخت. در زمان شاه ما هم استقلال داشتیم و هم آزادی؛ فقط حکومت؛ "جمهوری اسلامی" نبود. استقلال را تا آنجا داشتیم که ایران ژاندارم خاور میانه شده بود و در رابطه با آزادی؛ آزادی های اجتماعی که تقریباً در حد استاندارد جهانی و یک چیزی هم فرا تر از آن بود که غربی ها برای تفریح به ایران می آمدند و صنعت توریزم به اوج شکوفایی رسیده بود. ولی آزادی های سیاسی محدود بود که آنهم میتوانست با گفتگو بوجود آید و صد البته شاه در این امر موفق نبود. |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
آنتی اسلام - ایران - اهواز
|
3) اینکه یک کشوری تصمیم داشته باشند که خودکفا باشند یا نیازی به کشور بخصوصی نداشته باشند و.... یک شعار بسیار بچگانه و نابخردانه است؛ که حداقل برای ما ملت ایران در حال حاضر اثبات شده است. بی نیاز بودن به کشور های غربی عاقبتی جز وضعیت کنونی جمهوری اسلامی ندارد؛ و در نهایتاً خوشبینانه تر کشور کوبا را می توان تصور کرد که به چه فلاکتی افتاده اند. حکومت سلطنت شاهنشاهی؛ هرچیزی که نداشت؛ بهترین و بزرگترین اقتصاد دانها را داشت و انسانهای باسواد و فهمیده که در راس امور بودند و به قول شهید وطن امیر عباس هویدا : من کسی بودم که " نرخ یک کبریت رو ۱۳ سال" روی 1 شاهی نگه داشت؛ ببینم شما میتونید همین کار رو کنید؟! |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
abdozdak - آلمان - کلن
|
دلیل سرنگونی شاه نبود آزادی سیاسی و چرندیاتی که اینها نوشته اند نبود پنج سال قبل از انقلاب اروپا دچار بحران اقتصادی شده بود و شاه حاضر نبود قیمت نفت را پایین بیآورد و از طرفی حزب بعث عراق تا دندان مسلح شده بود و همینطور بر ضد اسرائیل شعار میداد و از فلسطین حمایت میکرد و شاه زیر فشار غربیها بود تا به عراق حمله کند تا در این میان با فروش اسلحه به هر دو کشور و پایین آوردن قیمت نفت هم وضع اقتصاد اروپا بهتر شود و هم خطر صدام و حزب بعث رفع شود اما شاه زیر بار نرفت و دست از سلطنت کشید و دیدیم بعد از رفتن شاه جنگ شروع شد و در دوره ای نفت بشکه ای دو دلار هم فروخته شده تا اقتصاد اروپا احیا شود، این آقای بازرگان آنقدر بی لیاقت بود که جلوی چشم سی و پنج میلیون نفر گفت من مثل کادیلاکی میمونم که باید تو جاده اتوبان حرکت کنه یعنی مرد موقعیتهای سخت نبود. |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
Azadikhah - هلند - تکسل
|
در همه حکومتها سران حکومت اشتباهاتی داشته اند و دارند اما ایران از یک استبداد سیاسی به استبداد سیاسی مذهبی رفت و اخوند کاری کرد که مردم ارزوی زمان شاه رو کنند.خدایش بیامرزد |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
soroush m - ایران - اصفهان
|
همین مرتیکه الاغ (بازرگان) وقتی خارج از کشور درس خوند، برگشت ایران و کتاب آداب طهارت نوشت! |
سه‌شنبه 5 مرداد 1389 |
|
|
ARTEMIS-SW - فرانسه - .پاریس
|
فرهاد V - ایران - تبریز . اضافه کن و مجاهدین با اسلام دیگر//شریعتی گجستک// و فریبی دیگر و به همین دلیل تلویزیون انها همان مراسم تهوع اور عزای امامان قاتل و مسئولیت اعدام //100000// به قول خودشان نه من!!!!! |
چهار‌شنبه 6 مرداد 1389 |
|
|
ARTEMIS-SW - .فرانسه - پاریس
|
آنتی اسلام - ایران - اهواز . دوست عزیز متاسفانه کو گوش شنوا.. هر کشوری نقائص خاص خود را دارد سوئد یکی از کشورهای پیشرفته است ولی همین کشور بعد از المان بزرگترین طرف ملایان در تجارت است تا چند سال پیش عمال ملایان 9 ایرانی مخالف را در همین کشور ترور کردند و معلوم نشد با قاتلین چه کردند موجی از اسلامیهای عقب افتاده از سومالی الجزایر و عراق اکثریت پناهندگان را تشکیل می دهند تعدادی از گروه تروریستی الشباب سومالی بین همین عقب افتاده ها بوده مساجدی با کمک عربستان در گوشه کنار این کشور در حال احداث. |
چهار‌شنبه 6 مرداد 1389 |
|
|
ARTEMIS-SW - .فرانسه - پاریس
|
2. اسلامیون تند رو هر تقلبی را مجاز می دانند چون این کشور را کشور کفر می پندارند. فقط هنرشان بچه پس انداختن از پرداختی مالیات سنگین 33 در صد کسانیکه جان می کنند و هزار نقص دیگر چگونه می خواستیم در ان قسمت جهان اسلام زده یک حکومت بی نقص باشد??????? و بتازگی پی برده ام درد ما بیش از اینهاست سعی کرده ام به جای بچه بازی از واژه ی ملایمتر پدوفیلیا استفاده کنم در انتقاد از این دین ننگین ولی از سوی اسلامیون سبزاللهیها چپیها و مجاهدین زشت ترین توهینها را متحمل شده ام .و فحاش نام گرفته ام هماگونه که زنده یاد و بزرگترین محقق ایرانی شجاع الدین شفا //تولدی دیگر // از سوی سایت جرس سبز فحاش نام گرفت درد یکی دوتا نیست.-ولی فعلا مقاومت می کنم تا کی را نمی دانم مضحک اینکه تعدادی کلمات رکیک بکار می برند کاری با انها نیست ولی به نظر انها ضعیفه ی ایرانی باید خفه خون بگیرد.پیروز باشی |
چهار‌شنبه 6 مرداد 1389 |
|
