شنبه ۱۰ مرداد ۱۳۸۸ - ۰۱ آگوست ۲۰۰۹
اگر ماهی نمی خورید لااقل گردو بخورید
ماهی از آن غذاهایی است که متخصصان تغذیه همیشه مصرف آن را توصیه می کنند اما این افزایش مصرف معمولا فقط در شب سال نو دچار یک شوک می شود و دوباره در طول سال فروکش می کند. اگر احیانا به این فکر افتاده اید که این عادت سالم، یعنی مصرف مرتب ماهی را در طول سال حفظ کنید و احیانا این سوال برای تان ایجاد شده که ماهی های مختلف چه فرقی با هم دارند، گفتگوی سلامت را با دکتر میترا زراتی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، بخوانید....
به عنوان اولین سوال می خواهم این را بپرسم که آیا گوشت ماهی های پرورشی و آزاد، از نظر ارزش غذایی، با هم تفاوت دارند؟ شما مصرف کدام را توصیه می کنید؟
همان طور که می دانید، امگا3 موجود در ماهی تقریباً در هیچ یک از مواد غذایی یافت نمی شود. در رابطه با ماهی های آزاد و پرورشی باید گفت تفاوت بسیار کوچکی در مقدار امگا3 موجود در آن ها وجود دارد. ماهی های آزاد که در دریا رشد می کنند از موجوداتی به نام فیتوپلانگتون ها تغذیه می کنند که این موجودات منبع امگا3 ماهی ها را فراهم می کنند لذا وقتی ماهی ها از این موجودات به عنوان غذا استفاده می کنند، قطعا میزان امگا3 در بدن شان بالا می رود. اما در مورد ماهی های پرورشی باید گفت فیتوپلانگتون ها در دسترس نیستند و نمی توان برای افزایش امگا3 آن را در جیره غذایی ماهی گنجاند. به همین دلیل میزان امگا3 موجود در بدن ماهی های پرورشی در مقایسه با ماهی های آزاد کمتر است. خوشبختانه امروزه غذای ماهی های پرورشی را با امگا3 غنی کرده اند تا بتوانند تا حدی این تفاوت را از بین ببرند.
یعنی مصرف ماهی آزاد ارجحیت دارد؟
نه همیشه! در یک شرایطی توصیه می شود از ماهی های پرورشی به جای ماهی های آزاد استفاده شود؛ مثلا در دوران بارداری همیشه این دغدغه ذهنی وجود دارد که ماهی های آزاد می توانند آلوده به جیوه باشند. جیوه در قسمت های چرب ماهی مثل زیر پوست، گوشت و کبد آن ذخیره می شود و از آن جا که جیوه برای جنین بسیار سمی است و عوارض عصبی به دنبال دارد، بهتر است افراد در دوران بارداری از ماهی های پرورشی مثل قزل‌آلا استفاده کنند.
احتمالا تفاوت هایی هم بین ماهی های رودخانه ای و دریایی وجود دارد؛ این طور نیست؟
بله؛ ماهی های دریایی اکثرا از فیتوپلانگتون ها تغذیه می کنند ولی در فصولی از سال، این ماهی ها، به ویژه ماهی های دریای خزر مهاجرت کرده و وارد جریان آب رودخانه می شوند. در دوران تخم ریزی، ماهی ها از پروتئین و انرژی ذخیره در بدن شان استفاده می کنند و بنابراین ارزش غذایی گوشت آن ها به ویژه در ماهی های سفید پایین می آید.
در رابطه با ماهی های شمال و جنوب، چه طور؟ آیا تفاوتی در ارزش غذایی آن ها وجود دارد؟
از انواع ماهی های شمال می توان به ماهی آزاد و سفید یا کفال و از ماهی های جنوب می توان به شیر، سنگ سر و شوریده اشاره کرد. این ماهی ها تفاوت اندکی در طعم دارند. علت آن هم نوع تغذیه ماهی در آب دریا است. به طور حتم آب دریا در شمال و جنوب از نظر مواد غذایی کمی متفاوت است. ماهی های آب های جنوب از نظر مواد معدنی و به ویژه یُد غنی تر از ماهی های دریای خزر هستند. این ماده معدنی معمولا از نمک های یُد‌دار دریافت می شود اما در مقام بعدی بهترین منبع غذایی یُد، ماهی ها هستند و همان طور که گفتم، ماهی های جنوب از این نظر بسیار غنی تر هستند.
آیا گوشت ماهی های مختلف هم ویژگی های خاصی دارند؟
ببینید؛ کلا ماهی ها از نظر مواد مغذی و نوع چربی تفاوت چشم گیری ندارند و نمی توان گفت که مثلا ماهی سفید ارزش غذایی بیشتری نسبت به ماهی شوریده دارد اما آنچه که مهم است(به ویژه در ماهی های جنوب مثل شیر و شوریده) قابلیت هضم راحت آن ها است. به طور کلی، گوشت ماهی ها در مقایسه با گوشت مرغ و گوشت قرمز چون بافت پیوندی تردتری دارند، راحت تر هضم می شوند. مصرف ماهی شوریده، شیر و حلوا که جزو ماهی های جنوب هستند به ویژه در دوران سالمندی که مشکلات اسید معده و مشکلات گوارشی پیش می آید و هضم موادغذایی مشکل تر می شود، قطعا مفید تر است.
ماهی هایی مثل ساردین، سالمون که در نواحی شمالی کشور رشد می کنند، جزو ماهی های چرب طبقه بندی می شوند، یعنی امگا3 در اکثر ماهی ها در جگر متمرکز است در حالی که در ماهی های چرب در گوشت ماهی مقدار امگا3 بسیار بالا است. امگا3 بیشتر در دوران سالمندی، کودکی و بارداری اهمیت فراوان دارد و مصرف آن به ویژه در مبتلایان به بیماری های عصبی مثل افسردگی بسیار مفید است و در بهبود آن ها و تاثیرگذاری داروها در بدن بسیار کمک می کند. در مورد ماهی کیلکا نیز که امروزه بسیار در دسترس است باید گفت وزن این ماهی ها بیش از 10 گرم نیست؛ منتها خصوصیتی که ماهی های دریای شمال دارند، این است که منبع غنی کلسیم و فسفر هستند لذا مصرف شان در دوران یائسگی، در خانم های باردار و در دوران بلوغ که نیاز به کلسیم بالاتر می رود، توصیه می شود. جالب اینجاست که 73 درصد وزن ماهی کیلکا را آب تشکیل داده و قطعا کالری کمتری را به بدن می رساند و توصیه می شود در رژیم های لاغری لحاظ شود.
بین گوشت های سفید، یعنی گوشت مرغ و ماهی، کدام ارجحیت دارد؟
گوشت ماهی بهتر از مرغ است؛ چون هم امگا3 بالاتری دارد و هم این که انتقال بیماری های مشترک انسان و حیوانات در ماهی ها کمتر اتفاق می افتد و این مزیت گوشت ماهی است.
آیا مصرف کپسول های امگا3 می تواند جایگزین مصرف ماهی باشد؟
خب، امروزه مصرف قرص های امگا3 یا قرص های روغن ماهی رایج شده و افراد گمان می کنند اگر از بوی ماهی بدشان می آید، می توانند امگا3 مورد نیاز بدن شان را به کمک این قرص ها برطرف کنند. درست است که این قرص ها می توانند تامین کننده امگا3 باشند اما نباید فراموش کرد که گوشت ماهی یکی از بهترین منابع پروتئین، فسفر، ویتامین های گروه B و D هم هست و بنابراین مصرف این کپسول ها جایگزین مناسبی برای خود ماهی محسوب نمی شود.
چرا مصرف امگا3 برای خانم های باردار تا این حد توصیه می شود؟
چون 80 درصد از مغز جنین را امگا3 تشکیل داده و تحقیقات بی شماری نشان داده اند مادرانی که حداقل دو بار در هفته ماهی مصرف کرده اند ضریب هوشی فرزندان شان در 6 سالگی در مقایسه با مادرانی که میزان ماهی کمتری مصرف کرده اند، بسیار بالاتر بوده است.
ماهی، منع مصرف هم دارد؟
مصرف گوشت ماهی در هیچ گروه سنی ممنوعیت ندارد جز در بیماران مبتلا به نقرس که به آن ها نیز توصیه می شود تنها در یک وعده از برنامه غذایی روزانه گوشت بخورند. در واقع برای این بیماران نیز منع مصرف ماهی نداریم، بلکه مصرف آن را محدود می کنیم. تنها می توان گفت مصرف ماهی به افرادی که آلرژی به گوشت ماهی دارند، توصیه نمی شود. نکته قابل توجه این است که دمای نگهداری ماهی در آلرژی زایی آن نقش دارد.
بهترین شیوه نگهداری ماهی حالتی است که تمام بدن ماهی در دمایی زیر 5 درجه سانتی گراد نگهداری شود. آلرژی به ماهی نیز مانند سایر آلرژی های غذایی است و عمدتا به شکل بثورات پوستی، کهیر و خارش و قرمزی پوست و در برخی افراد، خود را به شکل تنگی نفس نشان می د‌هد.
و اگر فردی به هر دلیلی نتوانست ماهی مصرف کند، چه؟
چنین فردی به جای مصرف ماهی می تواند از میگو و سایر آبزیان استفاده کند و اگر فردی به هر دلیلی اصلا ماهی نمی خورد، توصیه می کنم در رژیم غذایی اش گردو گنجانده شود چون گردو نیز هم تراز با گوشت ماهی امگا3 دارد.
| sargalesh - ایران - شیراز | ماهی آزاد و سفید و سنگ سر خیلی خوشمزه هستند. بخاطر موجود بودن " ید " باعث هوشیاری و زرنگی انسانها ( مخصوصا بچه ها ) میشه. در مورد قرص امگا 3 : دانشمندان ثابت کردند, بچه هایی که " فاقد " تمرکز حواس و بازیگوشی سر کلاس درس بودند, با دادن این قرصها بمدت 6 ماه , بچه ها رفتارشان بسیار تغییر کرده و نمرههای بهتری گرفتند! | پنج‌شنبه 31 تیر 1389 |
|
| homa-ir - المان - هامبورک | pariha-کویت - کویت. پریا جون تازه مثل منی , پس نصفه جهان ببخشید تمام جهان عروس خوش خوراک و با سلیقه ای نصیبش شده | پنج‌شنبه 31 تیر 1389 |
|
| venoosi - بلژیک - ورویر | من که کشته مرده ی ماهی و میگو و خرچنگ و صدف بیدم.جدا ادم از خوردنشون لذت میبره.مخصوصا وقتی کنار دریا باشی .خوردنشون اونجا بیشتر حال میده با بوی دریا. | پنج‌شنبه 31 تیر 1389 |
|
| Esfahan Nesfe Jahan - آلمان - برلین | bitajoon - انگلیس - لندن .. همشهری جون اخ که گل گفتی فکرشو بکن قسمت سینه ماهی با سس گردو چه شود مخصوصا که انطرف میز رو به روت اقا پسر گل Raz_uk - انگلیس - کمبریج نشسته باشه . وااااایییی نگو !!! | جمعه 1 مرداد 1389 |
|
| pariha - کویت - کویت | man iraniam1 - هندوستان - بنگلور ,واییییییییییی گفتی اونهم تو تنور یا رو زغال درست کنی بعد آستین رو بالا بزنی و رحم به خودت کنی . من خیلی دوست دارم ولی همیشه اخرش گرسنه هستم تابیام خارها بقول خوزستانیها جدا کنم 45 گذشته . | جمعه 1 مرداد 1389 |
|
| Raz_uk - انگلیس - کمبریج | bitajoon - انگلیس - لندن / آره خدا خیرت بده که به فکر منم هستی, باز خوبه ماهی سینه نداره چون من حواسم پرت میشه دستمو میبرم! ;) | جمعه 1 مرداد 1389 |
|
| Raz_uk - انگلیس - کمبریج | Esfahan Nesfe Jahan - آلمان - برلین / شوما شیطون شدست ها! :) آخه ماهی بیچاره سینش کجا بود تازه داشته باشه هم مگه اون کوسه ها میزارن به ما چیزی برسه, مگر چندتا ازون پری کماندوهای دریائی پشمالو تو آب پرسه بزنن!@@! :) | جمعه 1 مرداد 1389 |
|
