کاهش درآمدهای نفتی و رکود بازار مسکن ایران

کاهش درآمدهای نفتی و رکود بازار مسکن ایران

بانک مرکزی ایران گزارشی از وضعیت اقتصادی این کشور در شش ماه اول سال ارائه داده که نشان می دهد درآمدهای نفتی این کشور به شدت کاهش پیدا کرده و رکود بازار مسکن عمیق تر شده است.

این گزارش نشان می دهد که رشد اقتصادی در نیمه اول امسال ۲.۳ درصد بوده در حالی که بر اساس برنامه چهارم این رقم باید در سال جاری به هشت درصد می رسید.

گزارش بانک مرکزی نشان می هد که نرخ تورم تا پایان شهریور به ۱۸.۵ درصد رسیده، در حالی که طبق برنامه چهارم که امسال آخرین سال اجرای آن است، این رقم باید به کمتر از هفت درصد می رسید.

نرخ بیکاری هم در این مدت ۱۱.۳ درصد بوده که بنابر برنامه چهارم این نرخ باید به کمتر از ده درصد می رسید.

گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که تولید و صادرات نفت در شش ماه اول سال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به شدت کاهش یافته است به طوری که میانگین تولید روزانه نفت از چهار میلیون و ۱۲۰ هزار بشکه در سه ماه اول سال گذشته به میانگین روزانه سه میلیون و ۵۷۰ هزار بشکه در سه ماه اول امسال رسیده که به معنی کاهش تولید ۵۵۰ هزار بشکه در روز است.

کاهش تولید در سه ماه دوم امسال نیز ادامه پیدا کرده و تولید نفت با کاهش ۴۰ هزار بشکه ای در روز به ۳ میلیون و ۵۳۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

بخشی از این کاهش به تصمیم کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در سال گذشته بر می گردد که برای ثبات قیمت نفت، تولید را کاهش دادند اما دلیل روشنی برای کاهش تولید نفت در سال جاری وجود ندارد.

وضعیت صادرات نفت نیز مشابه تولید است. صادرات نفت در شش ماه اول امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش نشان می دهد.

کاهش قیمت نفت و کاهش تولید در شش ماه اول سال جاری باعث شده تا درآمدهای نفتی ایران نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶ میلیارد دلار کمتر شود. درآمدهای نفتی ایران در شش ماه اول سال گذشته که قیمت نفت به مرز ۱۵۰ دلار در هر بشکه نیز نزدیک شد، به بیشتر از ۵۷ میلیارد دلار رسید در حالی که این رقم در شش ماه اول امسال کمی بیشتر از ۳۱ میلیارد دلار است.

کاهش شدید درآمدهای نفتی برای اقتصاد ایران هشدار دهنده است به خصوص که در بودجه سال آینده قیمت نفت برای هر بشکه نفت ۶۵ دلار در نظر گرفته شده است. این در حالی است که قیمت هر بشکه نفت در بودجه سال جاری ۳۷.۵ دلار در هر بشکه است.

در حال حاضر قیمت سبد نفتی اوپک حدود ۷۰ دلار در هر بشکه است اما قیمت نفت ایران که عمدتا نفت سنگین است، معمولا پائین تر از میانگین قیمت سبد نفتی اوپک به فروش می رسد.

در چنین شرایطی اگر رقم پیش بینی شده دولت در مجلس تصویب شود کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی حتی اگر بسیار کم باشد می تواند، درآمدهای ارزی دولت را با مشکل کسری بودجه مواجه کند.

مجموع درآمدهای صادراتی ایران اعم از نفت و صادرات غیرنفتی، در شش ماه اول امسال کمی بیشتر از ۴۰ میلیارد دلار بوده است که نسبت به درآمد ۶۷ میلیارد دلاری این کشور در همین مدت در سال گذشته کاهش شدیدی نشان می دهد.

این کشور در این مدت نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار نیز از خارج کالا وارد کرده است که در مقایسه با نیمه اول سال گذشته سال گذشته پنج میلیارد دلار کمتر است.

رکود در بازار مسکن

گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که بازار مسکن همچنان در رکود به سر می برد و وضعیت این بخش اقتصادی روز به روز در حال بدتر شدن است.

بنابر این گزارش، تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده در شش ماه اول امسال نسبت به سال گذشته به شدت کاهش پیدا کرده و از حدود یکصد هزار پروانه صادر شده در شش ماه اول سال گذشته به حدود ۶۴ هزار پروانه در شش ماه اول سال جاری کاهش پیدا کرده است.

البته وضعیت در تهران به مراتب بدتر است چون تعداد پروانه های ساختمانی در شش ماه اول امسال به یک سوم مدت مشابه سال قبل رسیده است. در شش ماه اول سال گذشته تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده در تهران بیشتر از ۱۳ هزار بوده که این رقم در شش ماه اول سال به چهار هزار و ۸۰۰ پروانه کاهش پیدا کرده است.

پروانه های ساختمانی معیاری برای میزان تولید مسکن است و آمار فعلی نشان می دهد که رکود بازار مسکن در حال عمیق تر شدن است.

بازار مسکن در چهار سال گذشته با فراز و فرود زیادی مواجه بوده و یک دوره قیمت ها تا سه برابر افزایش پیدا کرد ولی بعد از آن به دلیل ناتوانی مشتریان بازار خرید و فروش مسکن راکد شد و به دنبال آن تولید مسکن نیز کاهش یافت.

آمار بانک مرکزی نشان می دهد که در یک سال گذشته همواره از تعداد پروانه های ساختمانی کاسته شده و این روند همچنان ادامه دارد.

بخش ساختمان یکی از موتورهای محرک اقتصاد به حساب می آید که سهم زیادی در تولید ناخالص ملی ایران دارد و رکود در آن به معنی افزایش بیکاری است.

کمبود پول و رشد نقدینگی

در حالی که کمبود نقدینگی اکنون یکی از بزرگترین مشکلات واحدهای تولیدی است، اما گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که نقدینگی در شش ماه گذشته به رقم ۲۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به اول سال ۲۱ هزار میلیارد تومان افزایش نشان می دهد.

برخی می گویند که دولت با تبدیل دلارهای نفتی به ریال و تزریق آن به اقتصاد کشور باعث افزایش شدید نقدینگی شده که یکی از عوامل تورم به حساب می آید.

در پنج سال گذشته همزمان با افزایش درآمدها نفتی، نقدینگی نیز به سرعت سرسام آوری زیاد شده و در فاصله پنج سال به بیشتر از سه برابر افزایش پیدا کرده است.

این در حالی است که واحدهای تولیدی از کمبود نقدینگی گلایه دارند و نمی توانند وامهایی را که از بانکهای گرفته اند، پس بدهند.

دولت سعی دارد تا از طریق بانک مرکزی وامهای بیشتر از هفت هزار واحد تولیدی را به مدت یک سال به تعویق بیندازد بلکه آنها با گذر از دوران رکود، بتوانند اقساط وامها را بازپرداخت کنند.

حجم مطالبان بانکها به مرز ۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده و تلاش های بانک مرکزی برای وادار کردن مشتریان به بازپرداخت اقساط وامها تاکنون بی نتیجه بوده است.

گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که بدهی دولت به سیستم بانکی افزایش پیدا کرده است در حالی که سپرده بخش دولتی در بانکها کاهش یافته است.

یعنی دولت پول بیشتری از بانکها گرفته اما پولهایی که دولت و شرکت های دولتی نزد بانکها دارند، کاهش پیدا کرده است.