ایران غایب بزرگ طرح صادرات گاز به اروپا
ایران غایب بزرگ طرح صادرات گاز به اروپا
اروپا سعی دارد با اجرای طرح ناباکو از وابستگی به گاز روسیه بکاهد |
چهار کشور اروپایی به همراه ترکیه قرارداد خط لوله گاز ناباکو را در حالی در ترکیه امضا کردند که دعوتی از ایران برای حضور در این طرح صورت نگرفت و ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی دنیا، غایب بزرگ این طرح بود.
هدف اروپا از اجرای این طرح کاهش وابستگی به گاز روسیه است که هر از گاهی در اوج سرمای زمستان شیرهایی گاز را می بندد.
هزینه ساخت این خط لوله حدود هشت میلیارد دلار برآورده شده و قرار است از طریق این خط لوله سالانه 31 میلیارد متر مکعب گاز به اروپا صادر شود.
پیش بینی شده است که گاز کشورهایی حاشیه دریای خزر نظیر آذربایجان و منطقه خاورمیانه نظیر عراق از طریق ترکیه به کشورهای اروپایی منتقل شود.
ایران در حال حاضر از این پروژه بزرگ کنار گذاشته شده است؛ هر چند برخی کارشناسان بر این باورند که کشورهایی که قرار است گاز مورد نیاز این خط لوله را تامین کنند، آنقدر گاز ندارند که بتوانند گاز مورد نیاز این طرح را در دراز مدت تامین کنند.
رضا کسایی زاده مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز ایران می گوید:"کنسرسیوم ناباکو بر روی منابع گازی تکیه کرده است که در آینده پاسخگوی نیازهای آنها نخواهد بود."
موانع حضور ایران
اما دلیل اصلی کنار گذاشتن ایران از این پروژه همانطور که مدیر عامل شرکت صادرات گاز ایران می گوید مسائل سیاسی است.
ایران معتقد است خط لوله ناباکو اقتصادی نخواهد بود و کشورهای منطقه قادر نیستند گاز مورد نیاز این پروژه را تامین کنند.
مهمترین مسئله این است که روابط ایران بر سر پرونده هسته ای با غرب به شدت تیره شده است و کشورهای اروپایی حاضر نیستند در چنین طرح مهمی با ایران همکاری کنند و سهمی از این پروژه را به این کشور بدهند.
شرایطی که ایران با امضای طرح ناباکو تجربه می کند درست شبیه وقتی است که ترکیه تلاش داشت غرب را بخ اجرای خط لوله باکو به جیهان متقاعد کند که هدفش انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت آذربایجان به بندر جیحان در ترکیه بود.
همان زمان ایران معتقد بود که بهترین و کم هزینه ترین مسیر عبور این خط لوله و انتقال نفت از خاک ایران است و این پروژه اقتصادی نیست اما پشتیبانی آمریکا و غرب باعث شد تا این خط لوله بر خلاف نظر ایران عملی شود.
اکنون دوباره همان شرایط در حال تکرار شدن است. ایران از خط لوله ناباکو کنار گذاشته شده و مقامات این کشور همان حرفهای چند سال پیش در باره خط لوله نفتی باکو به جیهان را به نوعی تکرار می کنند.
ایران معتقد است این خط لوله اقتصادی نخواهد بود و کشورهای منطقه قادر نیستند گاز مورد نیاز این پروژه را تامین کنند.
البته مقامات ترک ابراز امیدواری کرده اند با حل شدن مسائل سیاسی، ایران نیز در این پروژه شریک شود و بخشی از گاز مورد نیاز این خط لوله از طرف ایران تامین شود.
امضای این قرارداد برای ترکیه اهمیت زیادی دارد چون با اجرای آن ترکیه هم درآمد زیادی از محل ترانزیت گاز خواهد داشت و هم این قرارداد ترکیه را به هدفش که تبدیل ترکیه به پایانه بزرگ انرژی است، نزدیک می کند.
ترکیه امیدوار است با نقشی که در این پروژه بر عهده می گیرد، یک گام دیگر هدف بزرگترش یعنی اروپایی شدن نزدیک شود. به نظر ترکیه این طرح می تواند بخشی از مخالفت های موجود بر سر پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را برطرف کند.
طرح پارس در مقابل ناباکو
ایران در حال حاضر گاز اضافی برای صادرات ندارد و تولید فقط جوابگوی مصرف داخلی است |
در این میان به نظر می رسد ایران امید چندانی به پیوستن به طرح خط لوله ناباکو ندارد. با آنکه این کشور در چند سال اخیر تلاش گسترده ای برای پیوستن به این طرح انجام داده است اما در روز امضای این قرارداد در آنکارا، شرکت ملی گاز ایران اعلام کرده که ایران طرح جداگانه ای برای صادرات گاز به اروپا دنبال می کند.
این طرح که از مدتها پیش بحث آن مطرح بوده"خط لوله پارس" نام دارد و قرار است گاز منطقه پارس جنوبی را از طریق ترکیه به اروپا برساند.
ظرفیت این خط لوله بیشتر از خط لوله ناباکو است و پیش بینی شده که این خط لوله سالانه 37 میلیارد متر مکعب گاز را به اروپا منتقل کند.
به گفته مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز ایران، هزینه این خط لوله چهار میلیارد دلار است.
به نظر می رسد ایران در این پروژه همان راهی را دنبال می کند که در بعد از توافق بر سر ساخت خط لوله نفتی باکو به جیهان در پیش گرفت. ایران در مقابل این پروژه طرح انتقال نفت کشورهای حاشیه خزر برای مصرف در پالایشگاه های داخلی را به اجرا گذاشت.
بر اساس این طرح، ایران نفت کشورهای حاشیه خزر نظیر ترکمنستان را در بندر نکا در ساحل جنوبی خزر برای مصرف پالایشگاههای داخلی تحویل می گیرد و به همان مقدار نفت خام در خلیج فارس در اختیار این کشورها قرار می دهد تا به هر جا که خواستند صادر کنند.
البته اجرای طرح خط لوله پارس به عنوان رقیب ناباکو با دشواری هایی مواجه است. از یک طرف ایران در حال حاضر گاز چندانی برای صادرات ندارد و تولید فقط جوابگوی مصرف داخلی است و به همان اندازه که به ترکیه گاز صادر می شود از ترکمنستان وارد می شود. از سوی دیگر ترکیه به عنوان مسیر انتقال گاز ایران به اروپا یکی از شرکای اصلی پروژه ناباکو است. هر چند که مسیر دیگری نیز برای صادرات گاز ایران از طریق عراق و سوریه به اروپا مطرح شده است اما صادرات گاز از این طریق با مشکلات دیگری مواجه است.
سوای این مشکلات، موفقیت این طرح به آمادگی کشورهای اروپایی برای خرید گاز طبیعی ایران بستگی دارد و اگرچه برخی کشورهای اروپایی نسبت به وابستگی خود به گاز صادراتی روسیه ابراز ناخرسندی کرده اند اما معلوم نیست که مایل باشند در این زمینه به ایران نیز متکی شوند.
مشکل بزرگ دیگر ایران در شرایط فعلی تامین سرمایه و تکنولوژی لازم برای افزایش تولید گاز است و برخی کارشناسان می گویند این کشور اول باید موانع تحریم و مشکلات ناشی از پرونده هسته ای خود را برای ترغیب سرمایه گذاران خارجی و مشارکت شرکت های بزرگ نفتی در پروژه های گاز، برطرف کند و در کنار افزایش تولید به فکر صادرات گاز باشد.
|
|
|
|
|
|
|
|
|