نقش نیکسون و فورد در تضعیف شاه

نقش نیکسون و فورد در تضعیف شاه

"میدل ایست ژورنال" توسط یک موسسه مطالعاتی به نام "انستیتوی خاورمیانه" در واشنگتن منتشر می شود. این گزارش حاصل دو سال تحقیقات اندرو اسکات کوپر، پژوهشگر، است. لس آنجلس تایمز روز جمعه مطلبی به قلم برزو دراگاهی درباره این گزارش چاپ کرد که در زیر می خوانید.

گنجینه ای از یادداشت ها، متون مکالمات و سایر مناظرات نشان می دهد که در اواسط دهه 1970 اختلافات شدیدی میان دولت های جمهوری خواه آمریکا و محمد رضا شاه پهلوی بر سر قیمت نفت بروز کرد.

	شاه از خریداران عمده تسلیحات آمریکا در دهه 70 میلادی بود

گزارش آقای کوپر در "میدل ایست ژورنال" بر نقش سیاستگذاران کاخ سفید - از جمله دونالد رامسفلد دستیار ارشد پرزیدنت فورد - تمرکز دارد که امیدوار بودند بهای نفت را پایین ببرند و بلندپروازی های شاه را مهار کنند؛ این تلاش ها علیرغم اخطارهای هنری کیسینجر، وزیر خارجه وقت آمریکا، انجام شد که می گفت چنین حرکاتی ممکن است ظهور یک "رژیم رادیکال" در ایران را تسریع کند.

جرالد فورد درحال سبک سنگین کردن گزینه های خود برای فشار بر شاه برای پایین آوردن قیمت نفت بود که هنری کیسینجر در محاوره ای در اوت 1974 به او هشدار داد: "شاه یک آدم پوست کلفت و پست است. اما او دوست واقعی ماست. اگر زیر پایش را خالی کنیم کمرش را شکسته ایم."

تحلیلگران و مورخان اغلب بر این باورند که این جیمی کارتر، رئیس جمهور دموکرات، بود که در مورد ایران خرابکاری کرد و اجازه داد این کشور به یکی از مخالفان آمریکا در منطقه بدل شود. اما این گزارش (میدل ایست ژورنال) حاکیست که پیشینیان جمهوری خواه وی نه تنها به سقوط شاه کمک کردند بلکه درحال حرکت به سوی عربستان سعودی به عنوان متحد کلیدی آمریکا در منطقه خلیج فارس بودند.

بررسی اوضاع قبل از انقلاب ایران، برای حوادث امروز هم دارای اهمیت است. کوپر می گوید وضعیت اقتصادی ایران درست پیش از انقلاب به وضعیت کنونی شباهت دارد و این بار محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران با تکیه بر بهای بالای نفت، پول زیادی خرج می کند.

گزارش آقای کوپر عمدتا بر اسناد بایگانی شده در کتابخانه ریاست جمهوری جرالد فورد استوار است.

این اسناد حاکیست که با نمایان شدن آثار شدیدا منفی بهای سنگین نفت در اوایل دهه 1970، واشنگتن به تدریج به ایران ترشرویی نشان داد.

پس از پایان تحریم نفتی به خاطر حمایت آمریکا از اسرائیل در مارس 1974، مقام های آمریکایی شاه را عامل اصلی بالا ماندن قیمت نفت می دانستند و خواهان دست برداشتن وی از تندروی بودند.

در یک مقطع دونالد رامسفلد، که بعدا به عنوان وزیر دفاع جورج بوش رئیس جمهور کنونی خدمت کرد، به یک مقام ارشد ایرانی که مسئول خریداری تسلیحات بود هشدار داد که تهران درحال از دست دادن دوستانش در واشنگتن است.

وی در برخوردی با ژنرال حسن طوفانیان - که سه دهه پیش در گزارشی توسط واشنگتن پست تشریح شده - به او گفت: "سعی نکن مرا دور بزنی. فراموش نکن که تمامی صادرات [تسلیحاتی] باید به تایید من و کیسینجر برسد."

ویلیام سایمون وزیر خزانه داری و انرژی در دولت های نیکسون و فورد، از جمله کسانی بود که طرفدار فشار بر ایران بودند. وی شاه را به خاطر بهای بالای نفت مقصر می شناخت و می خواست آمریکا از معاملات تسلیحاتی به عنوان اهرم فشار استفاده کند.

وی در ژوئیه 1974 در اشاره به شاه ایران به پرزیدنت نیکسون گفت: "او، به همراه ونزوئلا، سرکرده کسانی است که مسئول قیمت نفت هستند. آیا می شود بر شاه فشار وارد کرد؟".

در طول سالیان، کیسینجر از رفتاری دوستانه تر با ایران و شاه حمایت می کرد. این گزارش حاکیست که کیسینجر دارای بینشی ویژه در مورد بی ثباتی ایران بود. در آن زمان محیط های دانشگاهی در ایران متلاطم بود و چریک ها به تاسیسات آمریکا حمله می کردند و مقام های مهم ترور می شدند.

	فورد از سال 1974 پس از استعفای نیکسون جانشین وی شد

حتی در سال 1974 نیز یک تحلیل سازمان اطلاعات آمریکا، سیا، زنگ خطرها را به صدا درآورد چرا که می گفت برنامه بازسازی بلندپروازانه ایران توسط شاه باعث کشمکش فرهنگی و ایجاد قطب های متضاد اقتصادی در این کشور شده است.

اواخر سال 1976 شاه به دلیل کمبود شدید پول گرفتار مشکلات عمیق اقتصادی بود. او از اوپک می خواست بهای نفت را 25 درصد بالا ببرد، حرکتی که آمریکا با آن مخالف بود.

براساس این اسناد، فورد که پس از استعفای نیکسون جانشین او شده بود در دسامبر 1976 به اردشیر زاهدی سفیر ایران گفت: "مشاوران من اتفاق نظر دارند که وضع اقتصاد جهانی خوب نیست. هر گونه افزایشی در بهای نفت اثری جدی بر ساختار مالی جهان به جا خواهد گذاشت."

اما مقام های آمریکایی به خصوص سایمون، بدون آگاهی شاه سرگرم همکاری با عربستان بودند تا در ازای کمک به افت قیمت نفت به این پادشاهی عرب کمک سیاسی و تسلیحاتی ارائه دهند. سعودی ها در اجلاس ماه دسامبر در دوحه، قطر، با اعلام اینکه تولید نفت را سه میلیون بشکه در روز افزایش خواهند داد (از 8 میلیون و 600 هزار به 11 میلیون و 600 هزار) اوپک را شگفت زده کردند. آن حرکت باعث افت قیمت نفت شد.

کیسینجر به فورد گفت: "ما باید به خاطر آنچه در اوپک اتفاق افتاد به خود تبریک بگوییم. من همواره گفته ام که سعودی ها نقش کلیدی دارند... دیپلماسی عالی ماست که باعث این وضع شد."

اما این یک پیروزی بود که ضررهای زیادی به دنبال داشت. ایران که همه ذخایر خود را صرف خریداری سلاح های آمریکایی و برنامه تمدن بزرگ شاه کرده بود - برنامه ای که با تزریق حجم عظیمی پول به کشور باعث تورم شد - با کمبود شدید مالی روبرو شد.

شاه ورشکسته شده بود. افت بهای نفت همراه با تورم او را وادار به ترک طرح های بلندپروازانه برای مدرن سازی کشورش کرد.

کوپر در گزارش خود می نویسد: "فروپاشی اجلاس دوحه، و تصمیم عربستان سعودی برای تضعیف بهای نفت خام و افزایش تولید برای اشباع بازار، اقتصاد ایران را به سوی پرتگاه سوق داد."

دولت شاه که به دلیل افت شدید درآمد نفتی به لرزه درآمده بود، یک بودجه ریاضتی را اعمال کرد که باعث بیکاری هزاران نفر و از بین رفتن اعتماد سرمایه گذاران شد و طبقه متوسط ایران را وحشتزده کرد. هرج و مرج اقتصادی و بیکاری به سرعت گسترش یافت.

ظرف یک سال پس از اجلاس دوحه، اولین تظاهرات انبوه در خیابان های پایتخت ایران شکل گرفت؛ تظاهراتی که انقلاب را به دنبال داشت.

محسن قوز فیش - نروژ - اسلو بیچاره مردم امریکا که باید به این مزخرفات گوش بدهند مگر می شود که شاهنشاه دست نشانده بوده و امریکاییها از اون بعنوان شرخر منطقه استفاده می کردند. این انقلاب اسلامی خوب پوزه این امریکاییها و دیگر دول زورگو را به خاک مالید و حکومت دست نشانده اونها را از بین برد. درود خدا بر اون مرد خدایی (امام خمینی) که بر ایران زمین ظهور کرد و پرچم کفر و ظلم را به زباله دان تاریخ فرستاد. از حق نگذریم دماغ ها را در تصویر بالا دارید که چقدر شبیه است!! حالا کدوم پینوکیو تر است؟ دوشنبه 29 مهر 1387

iran zamen - نروژ - روگنان محسن قوز فیش - نروژ - اسلو تو خودت را در اینه زمان نگاه کن.خودت پینوکیوتر از همه هستی با ان امام... دوشنبه 29 مهر 1387

mlowes - امریکا - ایران به همین علت هم بود که شاه خیلی بی سر و صدا از ایران رفت. چون میدانست که هر کاری کند این عربها و آمریکاییها بالهایش را خواهند چید. ولی... بکشند آمریکاییهای ابله و انگلیسیهای ابله تر از اونها که حالا نزدیکترین متحدشون شده بلای جونشون. آدم حالش بهم میخوره وقتی توی لندن راه میره. تنها چیزی که میبینید بقعه و مسجد و یک مشت تروریسته فقط و فقط همین. و من واقعا امیدوارم که هزینه ای را که بر ایران بزرگ تحمیل کردن را بچشند تا فرق میان ایران و سایر کشورهای منطقه را بفهمند. حتی همین الان هم ایران به نفع غرب هست (با وجود جانورانی مثل احمدی نژاد- لاریجانی- خامنه ای و ...). ایران کشوری است که بیش از 3 هزاره در این مکان بوده و خواهد ماند. این را تاریخ گواهی داده و باز هم ثابت خواهد کرد. دوشنبه 29 مهر 1387

simaiemarefat - ایران - تهران این شاه الاغ به پینوکیو گفته بود زکییییییی دوشنبه 29 مهر 1387

kafar - المان - اخن محسن قوز فیش - نروژ - اسلو یا همان اعتراض سابق متاسفم برای تک تک لقمه نانی که خورده ای . من مرده و تو زنده که ببینی ابن نظام پست اسلامی با چه خفتی نابود خواهد شد . زنده باد ایـــــــــــــــــران . دوشنبه 29 مهر 1387

ezatdf - ایران - تهران محسن قوز فیش - نروژ - اسلو روی مواد فاسد شدنی مثل حکو متها یه چیزی نوشته می شه به نام تاریخ مصرف و تاریخ مصرف رو کسی تهیه می کنه که خودش این آش رو برای یک ملت می پزه شاه اواخر حکومتش با تکیه بر دلارهای نفتی از آشپزها فاصله گرفت که کله پا شد ولی رژیم جمهوری اسلامی این اشتباه رو تکرار نمی کنه و جفتک پرانی های هسته ای هم در راستای خواست آشپزها است دوشنبه 29 مهر 1387

uniquez - انگلستان - منچستر شاه هم یه مفتخوری بود مثل همین آخوندها. تا تونست خودشو خانوادش دزدیدن و بردن. ذات ما ایرانیها همینه. همین الان اگه منهم بتونم دزدی میکنم . شماها هم میکنید. اینقدر فیلم بازی نکنیدُ سه‌شنبه 30 مهر 1387

ARTEMIS-SW - سوئد - مالمو simaiemarefat - ایران - تهران واقعا این حکومت اشغال هم از سر شما لمپن های ایران زیاد است پس از این همه جنایت باز توهین به شاه؟؟؟؟عجب رویی! سه‌شنبه 30 مهر 1387

farhad_uk - انگلیس - لندن پاسخ به تاریخ نوشته: محمدرضا شاه فقید پیش گفتار: اکنون بیش از یک سال از انتشار آخرین کتابم در تهران می گذرد. کتابی آکنده از امید که در آن عقاید و آرمانهای خود را درباره آینده مردم ایران ارائه داده بودم. آینده ای که ارزو داشتم تا حد امکان نیک فرجام و سعادتمند و پررونق باشد و زیبنده کشوری شود که با تاریخ چند هزار ساله اش همواره یکی از پایه گذاران اصلی تمدن جهانی بوده است. دلم می خواست در آستانه ورود به هزاره سوم، ایران به صورت کشوری درآید کاملا مدرن با ملتی پیشرفته و جامعه ای متحول. مردمانش از سطح آموزشی مترقی برخوردار شوند؛ اقتصادشان پر رونق؛ و بنیاد حاکمیتشان بر یک دموکراسی واقعی استوار باشد. آرزو داشتم نسلهای آینده ملت ایران بتوانند با سربلندی جایگاهی را که در میان خانواده بزرگ بشری شایسته آنان است به دست آورند و موفق شوند با افتخار به مسئولیت های خود عمل کنند. امیدوار بودم سایه قرون وسطایی که نیم قرن پیش ایران از سر خود دور کرده بود؛ برای همیشه از کشور دورباشد و نوری بر ایران بتابد که از تمدن و فرهنگ ایرانی نشات گرفته است. در تمام مدت سلطنتم همواره برای دستیابی به همین آرزو زیسته ام و بایدبگویم که این آرزو نیز در اواخر سلطنتم می رفت تا جامه عمل به خود بپوشد. در راه نیل به این هدف من تلاش فراوانی کردم و با موانع و مشکلات متعدد به مبارزه برخاستم. ناگزیر بودم با انواع توطئه گری ها و تحریکات چه در داخل و چه در خارج کشور مقابله کنم. با شرکتهای چند ملیتی قدرتمند در حالی ستیز می کردم که بسیاری از مشاورانم مرا از این کار باز می داشتند. البته ممکن است طی این مدت اشتباهاتی مرتکب شده باشم اما اطمینان دارم که مبارزات طولانی من هرگز در زمره خطاهایم نبوده است. در این کتاب قصد دارم نشان بدهم که چرا در راه رسیدن به اهداف پافشاری می کردم؛ چرا می خواستم جامعه ای بر اساس عدالت اجتماعی و نه مبارزه طبقاتی بنا کنم؛ جامعه ای که همه در آن یکپارچه و وابسته به یکدیگر باشند. و گفتنی است که چون با همه کشورهای جهان چه دنیای غرب چه کشورهای بلوک شرق و چه جهان سوم، حسن تفاهم داشتم، این امکان برایم فراهم آمد که بتوانم در محیطی آکنده از صلح و صفا؛ کوشش خود را برای رساندن ایران به تمدن بزرگ دنبال کنم. در نهایت وظیفه خود می دانستم که نشان دهم چگونه یک ملت می تواند رو به سراشیبی زوال برود. و چگونه آنچه به لطف پروردگار و با همت و سخت کوشی ملتی فراهم آمده بود، نابود شد و از بین رفت تا شاهدی در مقابل تاریخ باشد سه‌شنبه 30 مهر 1387

aram2006 - ایران - ارومیه کسی میتونه بگه شاه نفتو چند دلار میفروخت؟؟؟ لطفا سه‌شنبه 30 مهر 1387

salamiran - ایران - شیراز آنکه پایگاهش نه مردم کشور خودش بلکه قدرتمندان کشورهای امپریالیستی باشد ، سرنوشتی بهتر از این نخواهد داشت . سه‌شنبه 30 مهر 1387

sh.2.sh - امریکا - کالیفرنیا نه خیر این خبرا هم نبوده اینا هر جا که از دستشون در میره بعدآ واسه پر کردن اون خلا تاریخی این چیزارو سر هم میکنن که بگن نه ما خودمون اینجوری خواستیم وگرنه اختیارات شاه اونم در مسائل بین المللی خیلی محدودتر از این بود که بخواد قیمت نفت و تعیین کنه. در مورد توهم توطئه بعضی از دوستانم لازمه بگم:اشپز باید خیلی احمق باشه گه تو غذای خوش مرگ موش بریزه. سه‌شنبه 30 مهر 1387

letsmeknow - ایران - تهران uniquez - انگلستان - منچستر عالی بود دقیقا من هم همینو میگم سه‌شنبه 30 مهر 1387

Amir111 - ایران - تهران سه اصل اساسی در دنیای امروز مخصوصا مناطق استراتژیک وجود داره: 1- دوست آمریکا باید همیشه مطیع باشه و تازه معلوم نیست پایدار باشه 2- دشمن آمریکا (دشمن اسمی) می تونه به آمریکا فحش بده و پایداریش تضمینه 3- آمریکا از هر دو گروه (دوست و دشمن) به نفع خودش بهره می بره حالا شماها اگه جای حاکمان ایران بودید کدام راه را انتخاب می کردید؟ سه‌شنبه 30 مهر 1387

shekamo - نورو - اوسلو محسن قوزقوزی .. اخوند ها بیشتر از شاه بردن پول ها را فرق شاه با این اخوند ها این بود که شاه اقلا به مردم خودش ظلم نکرد اقلا مدرن بود مهربون بود مرددم را دوست داشت و برای اینکه ملت را نابود نکنکه و کشتار نشه ایران را ترک کرد مشکل شاه این بودکه به اطرافیانش زیادی اعتماد کرد و حرف هاشونو باور کرد شاه میخواست دموکرات و مدرن بودن را به ایران بیاره ولی دین و زیادی دور کرد اسلام که مدرن و دمکرات حالیش نیست اسلام گریه زاری و سینه زنی حالیشه با وجود همه اشتباه هات شاه من هنوز دوستش دارم روحش شاد مرد بزرگی بود سه‌شنبه 30 مهر 1387

parviz1 - انگلستان - کترینگ شما مزدوران رژیم اسهالی30سال است که به کشور و ملت خیانت کرده اید و بجز مفتخوری و جنایت و دزدی یک جنگ خانمانسوز هم در کارنامه ننگین خود ثبت کرده اید .اما بدانید که جلوی خشم ملت را هیچ قدرتی نمیتواند بگیرد .و بزودی باید جواب پس بدهید. سه‌شنبه 30 مهر 1387

Dokhtare_iran_zamin - ایران - تهران simaiemarefat - ایران - تهران لیاقت امثال تو همین آخوندای تایر به سرن farhad_uk - انگلیس - لندن مرسی دوست عزیز- روح بزرگش شاد. سه‌شنبه 30 مهر 1387

iran zamen - نروژ - روگنان shekamo - نورو - اوسلو دم شما گرم.درست می گوئید. سه‌شنبه 30 مهر 1387

واوگلی - ایران - تهران این شاه فاسد و پدر فاسد ترش را انگلیسی ها آوردند و آمریکاییها بردند ولی دماقش یه چیز دیگس با این دماق حرف از تمدن بزرگ میزد .. سه‌شنبه 30 مهر 1387

Dokhtare_iran_zamin - ایران - تهران واوگلی - ایران - تهران دماق نه دماغ . چند کلاس سواد داری؟ چه طور روت میشه آخوندای دزد ...ر و ببینی و باز هم این طوری در مورد شاه صحبت کنی ؟ ننگ بر شما جاهلان سه‌شنبه 30 مهر 1387

iran zamen - نروژ - روگنان واوگلی - ایران - تهران دماغ خودت را در اینه دیده ای.اگر انها فاسد بودن بیسوادتر از تو و اخوند نبودن.رهبرت که هندی زاده بود.و فرستاده های خدایت تازی.برو برای یک تازی سینه بزن.قمه بزن.لیاقت تو همین حکومت است. سه‌شنبه 30 مهر 1387

hadirm - ایران - خوزستان شاه فرد بی لیاقتی بود مانند پدرش که البته در پاره ای از اوقات در گفته ها نسبت به اشتباهات فاحش پدر اعتراف داشت ولی متاسفانه نتوانست از ان اشتباهات نتایج مثبتی در جهت اداره امور کشور بدست اورد توصیه میکنم برنامه برگی از تاریخ گذشته ایران که هر شب از شبکه دوم سیمای ایران پخش میشود را تماشا کنید البته اگر به استاد دکتر خسرو معتضد انگ وابسته حکومت نمی زنید سه‌شنبه 30 مهر 1387

farhad_uk - انگلیس - لندن پاینده ایران جاوید شاه چهار‌شنبه 1 آبان 1387

ezatdf - ایران - تهران uniquez - انگلستان - منچستر اگر جرج بوش و اوباما و سرکوزی و گوردون براون هم امکانش رو داشته باشند دوست دارند دزدی کنند مهم اینه که سیستم حقوق و قانونی کشور به آدمها اجازه دزدی نمی ده چهار‌شنبه 1 آبان 1387

IRANPPP - آلمان - دوسلدورف به روباه(ممد دماغ شا....ش.....ا.....ن شاه)گفتن شاهدت کیه گفت دمم(پاسخ به....).مرسی فرهاد که ما و تاریخ را آگاهیدی!!!راستی این خائن تو کتابش راجع به تبعید خان بابا وگور به گور شدنش به دستور ارباب و نقش شعبون و رمضون وطیب و اوباششون در ادامه سلطنت انگلیش ونقش آبجی خانومش در توزیع وقاچاق تی تی جات ووو کرده!!!؟؟؟؟؟ چهار‌شنبه 1 آبان 1387

IRANPPP - آلمان - دوسلدورف توضیح :به جای کلمه (گفته)نوشتم(کرده).با عرض پوزش. پنج‌شنبه 2 آبان 1387