اعلان جنگ علنی رفسنجانی به احمدی نژاد؟
اعلان جنگ علنی رفسنجانی به احمدی نژاد؟
واکنش تند و تیز سرمقاله های روزهای سه شنبه و چهارشنبه روزنامه های ایران و کیهان به سخنان اخیر آقای رفسنجانی در مشهد نخستین پاسخ آتشبار توپخانه های اصول گرایان به دولتمردی است که این بار صریح و بی پرده به دولت احمدی نژاد اعلان جنگ داده و در پوشش حمله های تند خود به رییس جمهور اهدافی متفاوت را دنبال می کند.
دفاع آقای رفسنجانی از بخش خصوصی و انتقاد تند او از برنامه های اقتصادی دولت احمدی نژاد در سخنرانی روز دوشنبه او در جمع فعالان اقتصادی استان خراسان رضوی البته تازه نیست.
آقای رفسنجانی، که هنوز به مبانی سیاست خصوصی کردن اقتصاد در دوران دوم ریاست جمهوری خود پای بند است، بارها دولت احمدی نژاد را به تضعیف بخش خصوصی متهم کرده است.
اما رییس مجلس خبرگان این بار از رهبر جمهوری اسلامی نیز مایه گذاشت و آغاز دوران تازه ای را در جنگ فرسایشی سه سال گذشته خود علیه احمدی نژاد اعلام کرد.
آقای رفسنجانی گفت: «مقام معظم رهبری در ابتدای فعالیت دولت نهم از ما خواستند مدتی با این دولت مدارا کنیم، ما هم در این سه ساله با قوه مجریه مدارا کردیم اما می توانیم بگوئیم این مدت تمام شده است.»
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به آن که رهبر نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی را به مجمع تحت ریاست او محول کرده است، وانمود کرد که اتمام دوره مدارا و آغاز دوره جنگ او با احمدی نژاد به اصل ۴۴ قانون اساسی و مسئله تقویت بخش خصوصی محدود است اما ترکیب بندی نقل قول رهبر و جای این جمله در متن سخنان آقای رفسنجانی چنان بود که مخاطبان او، از حزب کارگزاران هوادار او تا اصولگرایان مخالف او، پیام اصلی او، آغاز دورانی جدید در مبارزه با احمدی نژاد، را دریافتند.
واکنش روزنامه های ایران و کیهان
سر مقاله نویسان دو روزنامه مهم طرفدار اصولگرایان اعلان جنگ علنی آقای رفسنجانی به آقای احمدی نژاد را دوران تازه ای در فعالیت های انتخاباتی او تلقی کرده با ارائه ساده ترین تفسیرها بر آن شدند که رفسنجانی خود را برای نامزد شدن در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آماده می کند. احتمالی که صف بندهای سیاسی کنونی در ایران، پیشینه آقای رفسنجانی و تصویر منفی او در میان اکثریت رای دهندگان آن را بسیار ضعیف نشان می دهند.
سرمقاله روزنامه ایران، ارگان رسمی دولت جمهوری اسلامی، با عنوان «نقطه عطف»، «تغییر جهت آشکار در مواضع رقیب سابق انتخاباتی احمدی نژاد» و انتقادهای مکرر رفسنجانی را از دولت احمدی نژاد در چند ماه گذشته نشان دهنده «حضور دوباره» او در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ارزیابی و رفسنجانی را متهم کرد که مقصود اصلی خود، تبلیغات شخصی برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را در پشت پرده ظاهر الصلاح انتقاد و در گفته های رهبر پنهان کرده است.
ایران در واکنش به انکار احتمالی نامزدی آقای رفسنجانی گفت: «مگر آن که شام انتخاباتی و اندرزهای او به خاتمی و کروبی و چندین جلسه انتخاباتی اخیر ایشان را نادیده بگیریم تا بتوانیم بر نقطه عطفی که از آن سخن گفته می شود، چشم بپوشیم.»
سرمقاله روزنامه کیهان، نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی، با اشاره به آن که رهبر چند روز پیش و در واکنش به نقل سخنان او در مجلس از همگان خواسته است که از مطرح کردن سخنانی که او در جلسه های خصوصی می گوید، پرهیز کنند «استناد آیت الله هاشمی به نظر خصوصی رهبر» را «اقدامی خلاف قانون و روال» توصیف کرد.
کیهان با اشاره به حمایت رهبر از دولت احمدی نژاد و این که علی خامنه ای «دولت نهم را بهترین دولت بعد از مشروطه» می داند، سخنان نقل شده از رهبر در سخنرانی رفسنجانی را «بی اعتبار» ارزیابی کرد .
از منظر سر مقاله کیهان اگر رهبر در آغاز کار دولت نهم به رفسنجانی توصیه کرد باشد که «مدتی» با این «دولت مدارا» کند، این هدف را در پیش چشم داشته است که رقیب شکست خورده احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری به تدریج «به توانمندی ها و برجستگی های دولت نهم پی برده و نظر اولیه خود را تغییر دهد.»
تلاش برای کسب مجدد مدیریت کشور
اما فراتر از جدل رسانه ای، که تازه آغاز شده است، و با توجه به احتمال ضعیف نامزدی آقای رفسنجانی در انتخابات سال آینده ریاست جمهوری، هدف اصلی رییس مجلس خبرگان از اعلام پایان دوران مدارا با احمدی نژاد و اعلان جنگ به او، که با تکرار تاکتیک های انتخاباتی سه سال پیش آقای رفسنجانی همزمان است، می تواند بخشی از صف بندی سیاسی را در ایران آشکارتر کند.
آقای رفسنجانی در چند ماهه اخیر تاکتیک های خود را در انتخابات ریاست جمهوری سه سال گذشته تکرار می کند و می کوشد تا چهره منفی خود را در افکار عمومی ترمیم و بهبود بخشیده و خود را دولتمردی هوادار آزادی بیان و دموکراسی، سیاست مداری میانه رو، مرد تدبیر و عقل و مدارا، مدیری قوی و مرد حل بحران های داخلی و خارجی نشان دهد.
هواداران رسمی او، از جمله حزب کارگزاران و نشریاتی چون «شهروند امروز» و هواداران غیر رسمی او در رسانه های فارسی زبان خارج از کشور نیز با شیوه های گوناگون می کوشند تا این تصویر را بزرگ کنند.
اما تاکتیک ترساندن مردم از احمدی نژاد و معرفی آقای رفسنجانی به عنوان مرد حل بحران های خارجی و داخلی در همه عرصه ها، که البته جز با حذف کامل کارنامه سیاسی و بخش مهمی از سخنان و مواضع کنونی او ممکن نیست، در انتخابات ریاست جمهوری سه سال پیش و در انتخابات مجلس ناکارا بود و جز شکست برای آقای رفسنجانی نتیجه ای نداشت.
سر مقاله نویسان دو روزنامه مهم طرفدار اصولگرایان اعلان جنگ علنی آقای رفسنجانی به آقای احمدی نژاد را دوران تازه ای در فعالیت های انتخاباتی او تلقی کرده با ارائه ساده ترین تفسیرها بر آن شدند که رفسنجانی خود را برای نامزد شدن در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آماده می کند.
پیشینه آقای رفسنجانی، نقش سیاست های او در نهادینه شدن فساد اقتصادی، اطلاعاتی که در باره کارنامه او و خانواده و محافل نزدیک به او منتشر شده است و ... چندان در خاطره مردمی که او و محافل نزدیک به او را نماد سرکوب سیاسی، فساد اقتصادی، رانت خواری نفتی و گازی و.. تلقی می کنند، جا افتاده بود که شکست در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس را در دامن او گذاشت و بخت پیروزی در مقام های انتخاباتی را، جز در انتخابات خبرگان که با بی توجهی مردم برگزار شد، از او گرفت.
تکرار تاکتیک های شکست خورده و اعلان جنگ علنی با احمدی نژاد اما نشان می دهد که آقای رفسنجانی از نقش دلخواه خود، مدیریت کشور، دل نکنده است.
سخنان و مواضع آقای رفسنجانی در چند ماه اخیر نشان می دهد که او، به رغم بخت اندک در رقابت انتخاباتی سال آینده و به رغم امکان بعید حضور مسقیم به عنوان نامزد، می کوشد تا مدیریت کشور را دوباره به دست آورد و اگر نه خود که دستکم نامزد دلخواه خود را به عنوان نامزد مشترک جناح های مخالف اصول گرایان بر کرسی ریاست جمهوری بنشاند.
کاهش محبوییت احمدی نژاد در میان مردم، شکست برنامه های اقتصادی دولت، عمیق تر شدن اختلافات سه فراکسیون جناح اصول گرا، تمایل فراکسیون اصول گرایان سنتی به ائتلاف با روحانیون و محافظه کاران سنتی نسل اول رهبران انقلاب، سردرگمی و اختلافات گسترده اصلاح طلبان مذهبی و.. به آقای رفسنجانی این امید را داده است که خود را به محور ائتلاف مخالفان احمدی نژاد بدل و با بهره گیری از این موقعیت نامزد دلخواه خود را بر آنان تحمیل کند.
ناتوانی آقای احمدی نژاد در تحقق وعده های انتخاباتی خود و شکست برنامه های اقتصادی دولت او، چشم اسفندیاری که احمدی نژاد می کوشد تا با توزیع مستقیم رایانه ها و بزرگ نمایی دستاوردهای ناسیونالیستی در زمینه انرژی اتمی آن را جبران کند، شدت گرفتن تضاد بین دو فراکسیون اصول گرایان پوپولیست، که از احمدی نژاد طرفداری می کنند و اصول گرایان تحول خواه ، که به تکنوکراسی تمایل دارند، و فاصله گرفتن اصول گرایان سنتی از این دو فراکسیون می تواند راه را بر رقیب احمدی نژاد هموار کند.
اما بدنه اصلی سه فراکسیون اصول گرا، که از متن نسل دوم رهبران انقلاب و از نهادهای امنیتی و نظامی برخاسته اند، اگر پیروزی رقیب را ممکن ببیند در موارد حساسی چون انتخابات ریاست جمهوری به سرعت متحد می شوند.
کنار زدن خاتمی
دو جناح اصلاح طلبان مذهبی و کارگزاران طرفدار آقای رفسنجانی بخت خود را در رقابت های انتخاباتی سال آینده در معرفی نامزدی واحد می بینند و به آقای محمد خاتمی چشم دوخته اند؛ اما اختلافات فراکسیون ها و گرایش های درونی این دو جناح چندان عمیق است که اگر آقای خاتمی از ایفای این نقش خودداری کند، معرفی هیچ نامزد واحدی برای این دو جناح امکان پذیر نخواهد بود.
بسیاری از چهره های اصلاح طلب مذهبی و حزب کارگزاران، به دلایل متفاوت، با نامزدی آقای خاتمی چندان موافق نیستند.
آقای خاتمی نیز تا کنون تصمیم خود را اعلام نکرده است. در این موقعیت اگر آقای رفسنجانی با تاکتیک های گوناگون و با اعلان جنگ علنی به آقای احمدی نژاد خود را به محور مخالفان دولت بدل کند، بخت نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را برای خود حفظ کرده و مهم تر از آن امکان آن را می یابد که نامزد دلخواه خود را به عنوان نامزد واحد مخالفان دولت معرفی و کسانی چون آقایان روحانی و ولایتی را به جای خود به مصاف احمدی نژاد، کروبی و نامزدان احتمالی اصول گرایان بفرستد.
نسخه اقتصادی شکست خورده
اگر آقای خاتمی با شعار مردم سالاری دینی رای دهندگان را جلب کرد آقای رفسنجانی در تحقق اهداف خود چشم اسفندیار دولت، اقتصاد، را هدف گرفته و تقویت بخش خصوصی را درمان اقتصاد ایران معرفی می کند .
اما خصوصی کردن اقتصاد در کشورهای توسعه نیافته ، که با الهام از سیاست های نئولیبرالی در دهه پیش استخوان بندی اصلی برنامه اقتصادی آقای رفسنجانی را در دور دوم ریاست جمهوری و تم مایه اصلی انتقادات کنونی او را علیه احمدی نژاد شکل می داد و می دهد در جهان شکست خورده و به آرشیو سپرده شده است .
شکست سیاست خصوصی سازی در کشورهای توسعه نیافته را، که به نارضایتی عمیق اکثریت مردم انجامید، از دلایل عمده پیروزی چپ در آمریکای لاتین و قدرت گرفتن بنیادگرایی اسلامی در جهان اسلام ارزیابی می کنند .
در کشوری چون ایران که اقتصاد آن بر مبنای توزیع درآمدهای نفت و گاز شکل گرفته است و مسئله اصلی اقتصاد نه توسعه و سامان دهی تولید و خدمات، که نحوه و ساختار توزیع درآمدی است که بدون تولید به حساب دولت واریز می شود، تقویت بخش خصوصی، نسخه ای که آقای رفسنجانی همچنان توصیه می کند، جز به معنای افزایش سهم رانتخواران از درآمدهای نفتی و عمیق تر شدن شکاف فقر و غنا نیست.
تجربه ۱۶ سال ریاست جمهوری آقای رفسنجانی و خاتمی این واقعیت را نشان داد و زمینه را برای پیروزی شعارهای پوپولیستی آقای احمدی نژاد فراهم کرد.
اعلان جنگی علنی آقای رفسنجانی به دولت احمدی نژاد، با هدف نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده یا با هدف به دست گرفتن رهبری ائتلاف مخالفان دولت و معرفی نامزد دلخواه خود به عنوان نامزد واحد این جناح ها، اما چنان که روزنامه ایران نوشت نقطه عطفی در کارنامه سیاسی آقای رفسنجانی است.
نقطه عطفی که به دلیل تکرار تاکتیک ها و تجویز نسخه شکست خورده می تواند می تواند به زیان آقای رفسجانی تمام شود.
فرج سرکوهی - منتقد و روزنامه نگار
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
