گام سوریه در جهت پذیرش استقلال واقعی لبنان
گام سوریه در جهت پذیرش استقلال واقعی لبنان
| آقای اسد از مطرح شدن هر گونه پیشنهاد گفتگوی مستقیم با رهبران اسرائیل در پاریس فاصله گرفت |
این توافق که با میانجی گری نیکولا سارکوزی رئیس جمهور فرانسه صورت گرفت، گامی مهم در جهت به رسمیت شناختن عملی استقلال لبنان از سوی سوریه پس از گذشت بیش از شصت سال از پایان قیمومت فرانسه بر این کشور کوچک است.
با آنکه سوریه، به طور رسمی استقلال لبنان را رد نکرده است، اما خودداری این کشور از ترسیم مرزهای خود با لبنان و نیز مخالفت با برقراری روابط دیپلماتیک با بیروت، عملا به این تصور دامن زده است که دولت سوریه استقلال لبنان را به رسمیت نمی‌شناسد و این همسایه کوچک را اگر نه بخشی از خاک سوریه دست کم حیات خلوت و منطقه تحت نفوذ انحصاری خود تلقی می‌کند.
از اوایل سال ۲۰۰۵ زمانی که رفیق حریری، نخست وزیر فقید لبنان با همراه ۲۵ نفر از همراهانش در بیروت به قتل رسید، ائتلافی از برخی گروههای سیاسی لبنان با نام ۱۴ مارس شکل گرفت که هدف آن مقابله با نفوذ سوریه در لبنان اعلام شد.
ائتلاف ۱۴ مارس با متهم کردن سوریه به دخالت در قتل رفیق حریری، عملا زمینه ساز صدور قطعنامه‌هایی از سوی شورای امنیت سازمان ملل شد که بر تشکیل دادگاه بین المللی برای محاکمه مظنونان به قتل آقای حریری و خروج نظامیان سوریه از لبنان تاکید می‌کرد.
آقای سارکوزی ظاهرا به این نتیجه رسیده است که دولت بشار اسد مایل است از شرایط انزوایی که آمریکا زمینه ساز آن بوده، خارج شود و به همین علت، حاضر به انعطاف در مواضع خود در برابر لبنان و نیز اسرائیل است |
دولت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه برای اجتناب از رویارویی با سازمان ملل به قطعنامه شورای امنیت تن در داد و نظامیان خود را پس از حدود ۲۰ سال از لبنان عقب کشید، اما این عقب نشینی باعث تقویت چشمگیر قدرت ائتلاف ۱۴ مارس در لبنان نشد چرا که گروههای متحد سوریه در لبنان با تشکیل ائتلافی با نام ۸ مارس در مقابل ائتلاف ۱۴ مارس صف آرایی و کشور را درگیر بحران داخلی کردند.
جنگ ۳۳ روزه بین اسرائیل و حزب‌الله در تابستان سال ۲۰۰۶ نیز بر وخامت بحران داخلی لبنان افزود به طوری که پیامد این حادثه خروج حزب‌الله لبنان و متحدانش از کابینه فواد سینیوره، نخست وزیر لبنان و غیر مشروع تلقی کردن این دولت بود.
پایان مهلت قانونی دوره ریاست جمهوری امیل لحود در پاییز سال ۲۰۰۷ بر دامنه اختلاف بین دو ائتلاف درگیر در لبنان افزود به گونه‌ای که دو طرف، در خلاء قدرت ناشی از عدم انتخاب رئیس جمهور جدید چندین بار تا مرز یک جنگ داخلی تمام عیار پیش رفتند.
در این میان میانجی گری فرانسه برای کمک به حل بحران داخلی لبنان به علت عدم همکاری سوریه بدون نتیجه ماند و به همین علت دولت آقای سارکوزی ضمن به تعلیق در آوردن هر گونه تماس رسمی با دولت بشار اسد اعلام کرد تا هنگامی که سوریه در سیاست خود در برابر لبنان تجدید نظر نکند، تماس ها از سر گرفته نخواهد شد.
در جریان کنفرانس دوحه که با میانجی گری قطر به عنوان نماینده اتحادیه عرب برگزار شد، دو طرف درگیر در لبنان بر سر انتخاب فوری میشل سلیمان فرمانده وقت ارتش به عنوان رئیسجمهور جدید و تشکیل دولت وحدت ملی به توافق رسیدند.
توافقنامه دوحه از نگاه فرانسه، تغییر سیاست سوریه در برابر لبنان تفسیر شد و از همین رو، دولت فرانسه تماس‌های خود را با دولت سوریه در عالی‌ترین سطوح از سر گرفت.
آقای سارکوزی ظاهرا به این نتیجه رسیده است که دولت بشار اسد مایل است از شرایط انزوایی که آمریکا زمینه ساز آن بوده، خارج شود و به همین علت، حاضر به انعطاف در مواضع خود در برابر لبنان و نیز اسرائیل است.
با آنکه آمریکا هنوز علامت روشنی مبنی بر تمایل خود به کمک به پایان دادن به انزوای سوریه نشان نداده و عملا در مقابل آغاز مذاکرات سوریه با اسرائیل و نقش جدید سوریه در لبنان سکوت اختیار کرده است، اما رئیس جمهور فرانسه با پیشقدم شدن در ماجرای سوریه می‌کوشد تا به عملی شدن تمایلات بشار اسد برای تغییر جهت سیاسی کمک کند.
آنچه آقای سارکوزی از بشار اسد می خواهد کمک سوریه به شکل گیری یک دولت توانا و قدرتمند در لبنان از طریق به رسیمت شناختن کامل استقلال لبنان و توصیه متحدانش به همکاری با میشل سلیمان است.
آقای اسد با اعلام گشایش سفارت خود در بیروت، گام مهمی در جهت خواست فرانسه برداشته است، اما برداشتن گام‌های دیگر که ترسیم رسمی مرزها و کمک به توانمندسازی دولت لبنان است، همچنان به روند کلی تحولات خاورمیانه بستگی دارد |
آقای اسد با اعلام گشایش سفارت خود در بیروت، گام مهمی در جهت خواست فرانسه برداشته است، اما برداشتن گام‌های دیگر که ترسیم رسمی مرزها و کمک به توانمندسازی دولت لبنان است، همچنان به روند کلی تحولات خاورمیانه بستگی دارد.
در مورد ترسیم مرزها، به نظر می‌رسد که سوریه با حمایت از ادعای مالکیت لبنان بر مزارع شبعا خود را در موقعیت بغرنجی قرار داده است.
در واقع پس از آنکه اسرائیل به طور یکجانبه در سال ۲۰۰۰ از جنوب لبنان عقب نشست، حزب‌الله لبنان برای توجیه مسلح ماندن شبه نظامیان خود اعلام کرد که به دلیل ادامه اشغال مزارع شبعا از سوی اسرائیل، ادامه حضور «نیروهای مقاومت» در جنوب لبنان ضروری است.
سوریه نیز که مسلح ماندن شبه نظامیان حزب‌الله را درجهت منافع خود می‌دید، با اعلام اینکه مزارع شبعا بخشی از خاک لبنان است توجیه لازم را در اختیار حزب‌الله برای ادامه حضور نظامی‌اش در جنوب لبنان فراهم کرد.
در این میان اسرائیل با تاکید بر اینکه اگر سوریه بر اساس یک نقشه رسمی، به تعلق مزارع شبعا به لبنان اذعان کند، آن کشور حاضر به تخلیه این مزارع می‌شود، اما سوریه این درخواست را نادیده گرفت.
اینک اما سوریه که خود در حال مذاکره با اسرائیل بر سر بازپس گیری بلندی های جولان است، بعید به نظر می‌رسد که بخواهد از مزارع شبعا به عنوان بخشی از خاک جولان چشم بپوشد و آن را به دست خود در اختیار لبنانی‌ها قرار دهد.
آقای سارکوزی برای عملی کردن سفر خود به دمشق در ماههای آینده، چشم انتظار همکاری دولت آقای اسد در لبنان است و سوریه نیز برای حرکت در این جهت، در انتظار روی خوش آمریکا به مذاکرات این کشور با اسرائیل است |
اضافه بر این، کمک به توانمند سازی دولت لبنان نیز مستلزم فشار سوریه بر حزب‌الله و متحدانش برای همکاری بیشتر با ائتلاف ۱۴ مارس در درون دولت وحدت ملی است، اما بدون پیشرفت چشمگیر در مذاکرات با اسرائیل که از نگاه سوریه همراهی دولت آمریکا را می‌طلبد، چنین امری بعید است.
به هر حال، آقای سارکوزی برای عملی کردن سفر خود به دمشق در ماههای آینده، چشم انتظار همکاری دولت آقای اسد در لبنان است و سوریه نیز برای حرکت در این جهت، در انتظار روی خوش آمریکا به مذاکرات این کشور با اسرائیل است.
بدین ترتیب، آیا به نتیجه رسیدن تلاش‌های آقای سارکوزی برای کمک به ثبات لبنان و خروج سوریه از انزوا به اراده آمریکا گره خورده است؟
پاسخ پرسش فوق مثبت است، اما آمریکا چه چیزی بیش از فرانسه از سوریه می خواهد؟ در اینجاست که سیاست آمریکا در برابر سوریه در پرده ابهام می‌رود. شاید آمریکا و فرانسه تصمیم گرفته‌اند تا زمانی که آقای اسد به وضوح صف خود را از ایران جدا نکرده است، با تقسیم کار بین خود به ترتیب نقش پلیس بد و خوب را در برابر سوریه بازی کنند.
|
|
