نگاهی به مستند رومی ساخته دکتر هوشنگ الهیاری
نگاهی به مستند رومی ساخته دکتر هوشنگ الهیاری
دو هفته پیش (23 اکتبر)به همت انجمن فرهنگی اتریش و به مناسبت سالروز تولد مولانا جلال الدین رومی شاعر و و عارف بلند آوازه فارسی ، فیلم " رومی –شعر اسلام" با حضور دکتر میشائیل پستل سفیر اتریش در تهران و دکتر هوشنگ الهیاری کارگردان فیلم ،در محل انجمن برگزار شد.
پس از خوش آمد گویی دکتر پستل ،آقای الهیاری از اهداف خود در ساخت فیلم صحبت کرد.وی هدف اصلی از ساخت این فیلم را نگاهی جدید و فارغ از خشونت به اسلام در غرب دانست.وی با بیان اینکه این روزها و بعد از حادثه یازدهم سپتامبر گروههای تروریستی مانند القاعده اسلام را دینی سرشار از خشونت و خشم در حال معرفی به جهان هستند،اشاره کرد سعی داشته است با بررسی ابعاد مختلف زندگی رومی عارف و شاعر بزرگ فارسی زبان و تفکرات او اسلام واقعی را به مردم جهان بشناساند.دکتر الهیاری رومی را شاعری معرفی کرد که فرهنگ اسلامی را از قرن سیزدهم (میلادی) طوری در جهان گسترش داد که اکنون در ایران ،ترکیه ،افغانستان ،شمال آفریقا و بخشی از اعراب تا بوسنی هرزگوین وی را عارفی بزرگ دانسته و حضرت مولانا خطاب می کنند...
سپس همگی به دیدن فیلم مشغول شدیم.
فیلم رومی به بخشهایی از زندگی و اشعار مولانا می پردازد.فیلمساز با بهانه قرار دادن زندگی مولانا بنا دارد نگاه جهانیان را به اسلام تلطیف کند.فیلمساز به مناطق مختلفی سفر کرده و بیش از 130 ساعت فیلم تهیه کرده است و در آن بین 87 دقیقه را بعنوان نسخه نهایی تهیه کرده است.صحبت با عاشقان مولانا در مناطق مختلف دنیا و فیلمبرداری مستند از مکانهای زندگی او در فیلم به شیوه ایی گزارش گونه روایت می شود .از سویی دیگر یکی از دانشجویان مقیم اتریش نیز سعی می کند بخشهایی از زندگی مولانا را بالاخص از رابطه عارفانه او با شمس را در این اثر مستند بازآفرینی کند.همچنین کارگردان در اقدامی جالب به مصاحبه با آقای خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران به عنوان شخصیت والای فرهنگی –علمی در زمینه ابعاد مختلف زندگی مولوی می پردازد.به جرات می توان گفت بخش سخنان آقای خاتمی بهترین بخش فیلم و پخته ترین نوع نگاه به اسلام و این شاعر بلند آوازه است.همچنین بخشهایی سخنرانی شیرین عبادی در زمان دریافت جایزه صلح و تعریفی که عبادی از اسلام و نگاه آن به صلح و گرایش این دین به حفظ حقوق کلیه اقشار جامعه ،در راستای هدف فیلمساز قرار گرفته است.
به نظر می رسد فیلمساز سعی کرده است عمیق وارد موضوع نشده و عرفان مولوی و نگاه وی به اسلام را بصورت سطحی نمایش دهد. فیلم بیشتر برای مخاطب غربی که آشنایی کمتری با موضوع دارد ساخته شده است لذا برای مخاطب ایرانی که از کودکی با مولوی (ها) بزرگ می شود در بسیاری از بخشها اثری سطحی و کسل کننده و حتی انتقاد آمیز می شود.شاید به جرات بتوان گفت در طول 87 دقیقه فیلم در صورت حذف سخنان آقای خاتمی مخاطب ویژگی برجسته زندگی عارف بزرگ و ابعاد مختلف عرفان او را درک نمی کند.سایر تحلیل گران نمی توانند در مدت زمانی که در اختیار دارند به ابعاد مختلف این عرفان بپردازند.
ریتم فیلم کند است.فیلم دارای ساختار مستند گونه نیست و بیشتر به فیلمهای داستانی شبیه است.موسیقی خوبی دارد ولی باید پذیرفت باتوجه موسیقی های درخشانی که در این زمینه ها موجود است چندان جلب توجه نمی کند.ولی شاید بزرگترین مشکل فیلم نگاه فنی فیلمساز به فیلم است.فیلم مدیوم ها و حتی کادرهای مستندگونه ندارد.سعی شده است شیوه گزارش گونه برای آن انتخاب شود ولی بسیار آماتور است.فیلمساز به نظر می رسد با توجه به تجربیات فراوان داستانی خود نتوانسته است از ساختار سینمای داستانی فارغ شود و به سینما ی مستند وارد شود.
البته با تمام این موارد کار دکتر الاهیاری ارزشمند است.در بخشهای داستانی ضعفها برای مخاطب ایرانی نمایان می شود و ضعفهای تکنیکی آن نیز با توجه به هدف فیلمساز قابل چشم پوشی است.
دکتر هوشنگ الهیاری متولد 1941 در تهران است.وی در جوانی با توجه به علاقمندیهاییش به سینما و تئاتر و توسعه فعالیتهایش به اتریش مهاجرت کرد.زمانیکه تنها 17 ساله بود برای روزنامه هایی ایرانی نقد می نوشت.وی علاقه فراوانی به روانشناسی داشت ولی در رشته داروسازی ادامه تحصیل داد.وی دارای یک مطب در شهر وین است و به باتوجه به مطالعات فراوان روانشناسی خود و تخصص خود در دارو سازی به درمان و روانکاوی جوانان معتاد(به هر نوع دارو و مخدری) مشغول است.وی به عنوان فیلمساز و نویسنده در اتریش بسیار مشهور است.پس از تجربیات کوچکی که در فیلمسازی به دست آورد با استودیو ها و شرکت های بزرگ فیلمسازی اتریش آغاز به همکاری کرد و فیلمهای مطرح سینمایی را ساخت که توانست جوایز متعدد داخلی (اتریش) را نیز دریافت کند.مشهورترین فیلم او فیلم ترس از ارتفاع ( Höhenangst) است .دکتر الهیاری را می توان از ایرانیها موفق مهاجر به شمار آورد.
منبع : سینما پارادیزو
