اصلاح طلبان و دغدغه انتخابات مجلس هشتم
اصلاح طلبان و دغدغه انتخابات مجلس هشتم
| رئیس جمهور پیشین ایران در مورد آنچه حذف بیرحمانه در انتخابات مجلس ایران نامیده، هشدار داد |
پیش از این، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی نیز با صدور بیانیه ای تاکید کرده بود که "حاکمان کنونی" ایران "برای برگزاری هدایت شده انتخابات مجلس هشتم با نتایج از قبل تظمین شده، تصمیمات خطرناکی گرفته اند."
به نظر می رسد که هر چه زمان انتخابات مجلس هشتم نزدیکتر می شود، نگرانی اصلاح طلبان نزدیک به حکومت نیز نسبت به امکان شرکت آنها در رقابت های انتخاباتی افزایش می یابد.
این دسته از اصلاح طلبان ضمن اعلام نگرانی همیشگی خود از حذف نامردهای انتخاباتی از طرف شورای نگهبان، این بار بخصوص از انتصاب مقام های سابق نظامی و امنیتی در پست‌های کلیدی وزارت کشور که مسئول برگزاری انتخابات است، به هراس افتاده اند و بیم آن دارند که به فرض تایید برخی از نامزدهای اصلاح طلب از سوی شورای نگهبان، مجریان انتخابات با دخالت در روند شمارش آراء نتیجه آن را معکوس کنند.
با این حال، هنوز در این باره که شورای نگهبان در مورد حضور نیروهای اصلاح طلب در انتخابات مجلس هشتم چه تصمیمی خواهد گرفت و وزارت کشور چگونه عمل خواهد کرد، ابهام های بسیاری وجود دارد.
گروه های اصلاح طلب بر این باورند که شورای نگهبان در صدد است تا تجربه مجلس هفتم را تکرا کند، اما برخی نیز بر این اعتقادند که اقدام های اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان، برای 'رقابتی' کردن انتخابات ممکن است به تایید صلاحیت شماری از اصلاح طلبان منجر شود |
تجربه دوره های گذشته مجلس شورای اسلامی نشان می دهد که شورای نگهبان در مورد رد یا تایید صلاحیت نامزدها رفتار یکنواختی نداشته و اغلب متأثر از فضای سیاسی حاکم بر کشور و بویژه آنچه را که رهبران نظام سیاسی "مصلحت" دانسته اند، تصمیم گرفته است.
برای نمونه، برخی از چهره‌های اصلاح طلب از جمله بهزاد نبوی از اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهیدن انقلاب در دوره‌های مختلف مجلس به طور متناوب تایید و رد صلاحیت شده اند و این خود نشانگر آن است که شورای نگهبان متناسب با درکی که رهبران کشور از شرایط جامعه داشته اند، تصمیم گرفته است.
شورای نگهبان؛ رویه غیرقابل پیش بینی
نمونه دیگر، تایید صلاحیت پنج نفر از اعضای نهضت آزادی ایران و افراد نزدیک به آن در انتخابات مجلس پنجم است، اقدامی که پس از آن هرگز تکرار نشد.
از این گذشته، به رغم اتهام هایی که جناح‌ه ای رقیب نسبت به انجام تقلب از سوی مجریان انتخابات علیه یکدیگر مطرح می کنند، تا کنون مدرکی که نشان دهد مجریان انتخابات به طور سازماندهی شده توانسته اند نتیجه آراء را به سود جناح خود تغییر دهند، به دست نیامده است.
محمد خاتمی در انتخابات دوم خرداد سال ۱۳۷۶ در حالی با رای بیست میلیونی رئیس جمهور ایران شد که وزارت کشور در اختیار علی محمد بشارتی از متحدان نزدیک علی اکبر ناطق نوری رقیب محافظه کار آقای خاتمی بود و در مقابل، جناح محافظه کار در سه انتخاباتی که توسط وزارت کشور دولت محمد خاتمی برگزار شد، شورای شهر تهران، مجلس هفتم و ریاست جمهوری نهم را از آن خود کرد.
| ظاهرا بسیاری از مردم ایران، از تاثیر رایشان بر سرنوشت کشورشان نا امیدند، هر چند که بخشی از آنها در هنگامه انتخابات بر اساس محاسبات خاص اقتصادی خود، رای شان را به صندوق می ریزند بی توجه به آنکه چه افرادی از آن بیرون خواهند آمد |
البته اصلاح طلبان احتمال می دهند که در دولت محمود احمدی نژاد رئیس جمهور کنونی ایران، ممکن است روال سابق در وزارت کشور ادامه پیدا نکند بخصوص اینکه در جریان انتخابات سوم شوراهای شهر و روستا گزارش هایی از تلاش طرفداران دولت برای تغییر نتیجه انتخابات در برخی از حوزه ها در سطح جامعه شایع شد، هر چند که به اثبات نرسید.
با این همه، نکته مهمتر در مورد انتخابات مجلس هشتم، نحوه رفتار شورای نگهبان است که هنوز برای بسیاری از ناظران سیاسی روشن نیست که طبق کدام الگوهای گذشته عمل خواهد کرد.
در واقع شورای نگهبان در سال‌های پس از درگذشت آیت الله خمینی در هر انتخاباتی طبق یک الگوی خاص عمل کرده است.
در انتخابات مجلس چهارم، تعداد زیادی از کاندیداهای جریان منتقد جناح محافظه کار رد صلاحیت شدند و این مجلس به کنترل محافظه کاران در آمد.
دغدغه اصلاح طلبان؛ 'بی تفاوتی مردم'
در انتخابات مجلس پنجم، دایره رد صلاحیت ها محدود شد و افزون بر نامزدهای وابسته به جریان‌ه ای نزدیک به حکومت، چند تن از جهره های سیاسی خارج از حکومت نیز از جمله شمار اندکی از اعضای نهضت آزادی تایید صلاحیت شدند که به علت محدودیت تبلیغات انتخاباتی به طور داوطلبانه از رقابت برای ورود به مجلس انصراف دادند.
در انتخابات مجلس ششم، اصلاح طلبان نزدیک به آقای خاتمی تایید صلاحیت شدند، اما نامزدهای خارج از دایره قدرت به طور کامل از گردونه انتخابات حذف شدند. این مجلس به کنترل اصلاح طلبان در آمد.
در انتخابات مجلس هفتم اما شورای نگهبان اغلب چهره‌های موثر اصلاح طلب نزدیک به آقای خاتمی را حذف کرد و تنها به نیروهای حاشیه‌ای آنها اجازه حضور در انتخابات را داد. احزاب اصلاح طلب از شرکت در انتخابات مجلس هفتم خودداری کردند و این مجلس به کنترل محافظه کاران در آمد.
در شرایط حاضر تقریبا تردیدی نیست که شورای نگهبان با ورود چهره های منتقد خارج از حضور قدرت در انتخابات مجلس هشتم موافقت نخواهد کرد، اما اینکه دایره رد صلاحیت نامزدهای اصلاح طلب را تا چه اندازه گسترش خواهد داد، روشن نیست |
در شرایط حاضر تقریبا تردیدی نیست که شورای نگهبان با ورود چهره های منتقد خارج از قدرت در انتخابات مجلس هشتم موافقت نخواهد کرد، اما اینکه دایره رد صلاحیت نامزدهای اصلاح طلب را تا چه اندازه گسترش خواهد داد، روشن نیست.
گروه های اصلاح طلب بر این باورند که شورای نگهبان در صدد است تا تجربه مجلس هفتم را تکرا کند، اما برخی نیز بر این اعتقادند که اقدام های اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان، برای "رقابتی" کردن انتخابات ممکن است به تایید صلاحیت شماری از اصلاح طلبان منجر شود.
نکته جالب در این میان اما این است که به رغم حساسیت بالای گروه های اصلاح طلب نسبت به روند انتخابات مجلس هشتم، توده های مردم همچنان در این باره بی تفاوت به نظر می رسند.
ظاهرا بسیاری از مردم، از تاثیر رایشان بر سرنوشت کشور نا امیدند، هر چند که بخشی از آنها در هنگامه انتخابات بر اساس محاسبات خاص اقتصادی خود، رای شان را به صندوق می ریزند بی توجه به آنکه چه افرادی از آن بیرون خواهند آمد.
