معمای امیر عباس هویدا

از قول یکی از مقامات ساواک در مصاحبه با کیهان، می نویسد: در جشن های ۲۵۰۰ ساله در شیراز هم زمان با پخش نطق معروف شاه سابق که گفت؛ "کورش آسوده بخواب که ما بیداریم"، یک رادیوی اوپوزیسیون(رادیو ی ملی) خبری پخش کرد که برخلاف ادعای شاه که می گوید ما بیداریم، در صد کیلومتری تهران و در روستایی به نام "خشک رود" یک سرهنگ اخراجی به نام "مصطقی پناه"، زمین های زراعتی مشتی زارع بدبخت را به زور سر نیزه ی ژاندارم ها تصاحب کرده. چند سطر پایین تر می نویسد؛ با وجودی که زارعین از یک سال پیش به همه ی مراجع شکایت برده بودند، معلوم شد هویدا و سپهبد یزدان پناه و یکی از پسران ارتشبد اویسی، از سرهنگ "دادفر" حمایت می کردند.(سوای آن که از بین آن همه فجایع، تصاحب زمین های یک روستا را بزرگ نمایی کرده، در طول چند سطر، سرهنگ اخراجی "مصطفی پناه" هم تبدیل به سرهنگ "دادفر" شده است)!

کتاب از شدت مضحک بودن، گاه لج آدم را در می آورد. در فصل های پایانی، از قول کیهان و خاطرات خلخالی و... به شرح دو محاکمه ی کوتاه مدت هویدا (پیش و پس از نوروز ۱۳۵۸) و جریان اعدام او می پردازد. در محاکمه ی اول، ساعتی پس از نیمه شب هویدا را بی خبر از خواب بیدار می کنند و به جلسه ای می آورند که سیصد تماشاگر داشته، یک دادستان، چند نفر قاضی که آقایان جنتی و هادوی و غفاری هم از جمله ی آنها هستند. نیم ساعتی صورت اتهام ها را می خوانند که به جوانی و سال های تحصیل هویدا هم مربوط می شود؛ به جرم فساد و قاچاق و از این حرف ها. بعد می گویند، آخرین دفاعت را بکن. طبق مستندات و شواهدی که عباس میلانی در "معمای هویدا" ارائه کرده، بازرگان و دولت موقت معتقد بوده اند که محاکمه ی غیر علنی و اعدام سریع، باعث تخریب انقلاب در چشم جهانیان می شود. آنها اصرار داشته اند محاکمه علنی باشد. گویا خمینی متقاعد می شود و محاکمه را متوقف می کند. اما دوباره بعد از عید به خلخالی دستور می دهد که قال قضیه را پنهانی بکند. طبق نوشته های کیهان و خاطرات خلخالی، یک روز ظهر، هویدا را می اورند تا در خدمت آقایان نهار بخورد. سر نهار خلخالی می گوید؛ مشروب می خورید، آقای هویدا؟ هست، اگر بخواهید. هویدا هم می گوید دست بردار آقای خلخالی، سربسرمان نگذار. بعد از نهار، درهای زندان را می بندند و تلفن ها را قطع می کنند. آقای خلخالی در خاطراتش می گوید؛ تلفن ها را گذاشتم توی یخچال و گفتم در های سالن را ببندند و تا پایان کار نگذارند کسی خارج شود. یعنی همان چند خبرنگار حاضر هم تا پایان کار، اجازه نداشته اند خبر را به بیرون گزارش کنند. جلسه ای سرپایی تشکیل می شود و هویدا فرصت می خواهد تا دلایلی برای دفاع از خود جمع آوری کند. اما حکم اعدام صادر می شود و بمجردی که وارد حیاط می شوند، گویا غفاری از پشت، دو گلوله به گردن هویدا می زند. چون درد سختی می کشیده، خواهش می کند خلاصش کنند. شخصی به نام کریمی هفت تیر را از دست غفاری می گیرد و تیر خلاص را می زند...