فیلم دیگری در باره ترور هیتلر در برلین

فیلم دیگری در باره ترور هیتلر در برلین

ظهر ۲۰ ژوئیه ۱۹۴۴ گروهی از افسران ارتش نازی در ستاد فرماندهی هیتلر بمبی منفجر کردند که به هیتلر آسیبی نرساند. در اولین ساعت روز بعد اشتاوفن برگ طراح اصلی عملیات به همراه چند تن از همرزمانش در حیاط عمارت بندلربلوک اعدام شدند.

تام کروز، خود یکی از تهیه کننده های اجرایی این فیلم است که عنوان موقت آن "عملیات والکوره" است، وی از چند سال پیش ریاست کمپانی یونایتد آرتیستز را به عهده دارد.

دولت آلمان با تهیه فیلم در حومه برلین موافقت کرده و با اختصاص مبلغ ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار یورو از تولید آن حمایت می کند. اما تام کروز برای رسیدن به این مرحله و دریافت مجوز ساخت فیلم با دردسر زیادی روبرو شد.

اعتراض به شرکت تام کروز

بسیاری از محافل و چهره های سیاسی، برخی از هنرمندان و پاره ای افراد از جمله پسر ارشد کلاس فون اشتاوفن برگ به این امر که تام کروز نقش "نماد مقاومت آلمان" را ایفا کند به شدت اعتراض کردند. به نظر آنها تام کروز به خاطر عضویت در "کلیسای ساینتولوژی" برای ایفای چنین نقشی شایستگی شخصی و اخلاقی ندارد.

تام کروز از اعضای فعال "کلیسای ساینتولوژی" است که به خاطر "گرایش های خرافی و ارتجاعی" بسیار بدنام است. منتقدان گفته اند که تبلیغات این گروه با فشارهای تعصب آمیز و روش های شستشوی مغزی همراه است. گفته می شود که گروه عقایدی سخت جزم آلود و ساختارهای بسته و اقتدارگرایانه دارد.

یکی از وزیران مشاور در آلمان درباره تام کروز به خبرگزاری د پ آ گفته است: "کسی که خود پیرو ساختارهای تام گرا (توتالیتر) است چطور می تواند نقش کسی را ایفا کند که قصد داشت تام گرایی (توتالیتاریسم) را ریشه کن کند؟"

پتر اشتاین باخ ، تاریخ نگار آلمانی تا آنجا پیش رفت که گفت: "با این فیلم مثل این است که اشتاوفن برگ را دوباره اعدام کرده باشند."

البته مخالفان و منتقدان با تولید فیلمی سینمایی در ستایش از اشتاوفن برگ موافق هستند. به نظر آنها او نماد مقاومت آلمان بود که در سالهای جهنمی سلطه فاشیسم هیتلری تلاش کرد به جهانیان بگوید "آلمانی دیگر" هم وجود دارد.

به نظر آنها فیلمی که ماجرای سوء قصد به هیتلر را از طراحی تا اجرا و اعدام عاملان روایت کند، می تواند درست مانند فهرست شیندلر ساخته استیون اسپیلبرگ، یکی از چهره های مقاومت آلمان را که هنوز ناشناخته است به مردم جهان معرفی کند.

فیلیپ فرای هر (۸۹ ساله) تنها عضو از محفل سوء قصد به جان هیتلر است که هنوز زنده است، از ساخته شدن فیلم به بازیگری تام کروز به شکل مشروط پشتیبانی کرده است: "خوب است که تام کروز این نقش را ایفا می کند، اما نباید در فیلم برای عقاید خودش تبلیغ کند."

مشهورترین فیلمی که تاکنون در باره این ماجرا ساخته شده است 20 ژوئیه فرا رسیده است ساخته گئورگ ویلهلم پابست است که یازده سال بعد از این واقعه ساخته شده و تاکنون بارها از تلویزیون ایران پخش شده است.

جدایی هنر از اعتقادات

بیشتر محافل فرهنگی، چهره های هنری و منتقدان سینمایی از تام کروز دفاع کرده و جهان بینی او را امری شخصی دانستند. آنها یادآور شدند که در هنرهای نمایشی عقاید بازیگر به شخصیت و منش نقشی که ایفا می کند هیچ ربطی ندارد.

برخی رسانه ها اصل "آزادی بیان هنری" را پیش کشیدند و گفتند که نمی توان بازیگری را به خاطر جهان بینی خاصی از انجام کار و حرفه اش باز داشت. اصل چهارم قانون اساسی آلمان در این مورد صراحت دارد: "آزادی عقیده، وجدان، مذهب و جهان بینی فکری افراد از هر تعرضی مصون است."

در آمریکا بسیاری از چهره های فرهنگی و رسانه های گروهی از دیدگاه و لحن توهین آمیز برخی از دولتمردان و روشنفکران آلمانی در برخورد با تام کروز انتقاد کردند.

برایان سینگر کارگردان فیلم از اینکه فیلم بحثی چنین داغ در آلمان برانگیخته است ابراز تعجب کرد. او گفت که خبر نداشته در آلمان نسبت به گروه "کلیسای ساینتولوژی" چنین حساسیت زیادی وجود دارد.

در همین حال، بیشتر هنرمندان، حتی در آلمان، از تام کروز دفاع کردند و عقاید او را امری خصوصی دانستند. کن راسل کارگردان کهنه کار سینمای بریتانیا به روزنامه "تایمز" گفت که آلمانی ها به جای ایجاد مزاحمت برای تام کروز باید از او قدردانی کنند که می کوشد نام "فرزند بزرگ ملت آلمان" را زنده کند. راسل افزوده است که این اقدام مثبت است، زیرا باعث می شود مردم جهان بفهمند که در آلمان هیتلری مقاومت هم وجود داشته است.

بازسازی صحنه های تاریخی

تام کروز هنگام دیدار از برلین و گفتگو با مقامات دولتی ابراز تمایل کرد که برای صحنه اعدام اشتاوفن برگ در محل اصلی حادثه مجوز فیلمبرداری دریافت کند، اما موفق نشد. عمارت مزبور به نام "بندلربلوک" امروزه محل وزارت دفاع آلمان است.

صحنه های اصلی فیلم مانند مقر ستاد فرماندهی آدولف هیتلر موسوم به "ولف شانتس" (که امروزه در خاک لهستان است) به طور دقیق در جنوب برلین بازسازی شده است.

فیلم سینمایی عملیات والکوره (عنوان انگلیسی Rubicon) که کل بودجه آن ۶۰ میلیون دلار است، طی سه ماه آینده در حومه برلین تهیه می شود. در این محصول مشترک استودیوی آلمانی بابلزبرگ و شرکت یونایتد آرتیستز در کنار تام کروز، چند هنرپیشه بریتانیایی از جمله کنت برانا و چند بازیگر آلمانی از جمله آرمین مولر اشتال ایفای نقش می کنند.