آغاز پرمناقشه ترین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

آغاز پرمناقشه ترین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

امسال برای نخستین بار، نمایشگاه بین المللی کتاب، به جای محل دائمی نمایشگاهها در مصلای تهران برگزار می شود و مراسم افتتاحیه آن برای نخستین بار به جای صبح، پس از نماز مغرب و عشا برگزار شد.

این نمایشگاه به مدت ده روز ادامه دارد.

تعیین محل و نحوه برگزاری بیستمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ازجمله پرمناقشه ترین رخدادهای فرهنگی امسال بود.

ماجرا از آنجا آغاز شد که یکی از دست اندرکاران نمایشگاه در گفتگویی با خبرگزاری کتاب وابسته به وزارت ارشاد اعلام کرد: "با توجه به تکمیل ظرفیت و فضای کم مصلی، ناشرانی که ثبت نام نکرده اند، درصورتی می توانند ثبت نام کنند که فضایی برای آنها وجودداشته باشد".

معاون فرهنگی وزیر ارشاد که نیز در گفتگویی که اوائل سال با روزنامه تهران امروز داشت بر این نکته تأکید کرد و گفت: "با توجه به اینکه امسال کار غرفه‌ بندیها از الآن آغاز شده است، به نظر نمی‌ رسد امکان چندانی برای ثبت‌ نام وجود داشته باشد".

در برابر این موضعگیریها، محمد صفار هرندی، وزیر ارشاد موضعی ملایمتر اتخاذ کرده بود.

وی پیش از عید نوروز که دوازده تشکل نشر به دوپاره شدن نمایشگاه اعتراض و از ثبت نام خودداری کرده بودند، درخبری که خبرگزاری مهر از مراسم جایزه پروین اعتصامی از سخنان وی نقل کرد، گفته بود: "تا امروز تعداد زیادی از ناشران ثبت نام کرده اند و خواهیم دید که برای نمایشگاه جا کم می آوریم" و اضافه کرد: "جای ثبت نام نکرده ها محفوظ است و ما پذیرای آنها نیز خواهیم بود".

این سخنان با واکنش اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران روبرو شد و جعفر همایی، دبیر و سخنگوی اتحادیه در گفتگویی اعلام کرد که ثبت نام از ناشران باقیمانده باید بدون قید و شرط باشد، درغیر این صورت ناشران از ثبت نام خودداری خواهند کرد.

امیررضا خادم نماینده عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز که به همراه برخی دیگر از نمایندگان در زمره منتقدان رفتار معاونت فرهنگی با ناشران معترض قرار داشت، در نوشته ای در وبلاگ خود از رفتار وزارت ارشاد گله و در گفتگو با خبرگزاری مهر ابراز امیدواری کرد شرایطی فراهم شود که همه فعالان حوزه نشر در نمایشگاه حضور یابند.

در برابر این واکنشها، دست اندرکاران نمایشگاه نشستی با نمایندگان تشکلهای نشر برگزار کردند و در نهایت، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و شش تشکل معترض دیگر در اطلاعیه ای اعلام کردند که وزارت ارشاد موافقت کرده است که ناشران می توانند بدون قید و شرط ثبت نام کنند.

اعتراض ناشران خارجی

اما این پایان ماجرانبود، چراکه پس از توافق میان ناشران داخلی، این بار نوبت به ناشران خارجی رسید که نسبت به فضایی که قرار است در اختیار آنها قرار گیرد معترض شوند.

برابر تصمیم قبلی، ناشران خارجی باید در محل سابق نمایشگاه حضور می یافتند اما یکپارچه شدن نمایشگاه آنها را با معضل مکان مناسب روبرو کرد.

در پی این اتفاق، علیرضا ربانی، مدیرعامل انجمن فرهنگی توزیع کنندگان کتابهای ناشران خارجی در گفتگویی با میراث خبر ضمن هشدار به دست اندرکاران وزارت ارشاد و تأکید بر این نکته که رواقها برای بخش خارجی مناسب نیست و بخشی از شبستان مصلی باید برای این بخش درنظر گرفته شود گفت: "اگر شرایط و استانداردهای لازم فراهم نشود امکان حضور کتب خارجی در نمایشگاه از بین می رود، ناشران خارجی که سرمایه خود را برای حضور در این نمایشگاه ارسال کرده اند حاضر نیستند در نمایشگاهی شرکت کنند که ریسک مالی بالایی به دلیل استاندارد نبودن محل برگزاری دارد یا به دلیل کمبود زمان، امکان سرویسدهی مناسب در آن وجود ندارد".

واکنش ارشاد به این اعتراضات، اختصاص بخشی از شبستان به ناشران بخش بین المللی بود و نیز تمهیدات تازه ای برای ایمنی بخشی به رواقهای شرقی و غربی مصلی.

باران دردسرساز

درحالی که تقریباً بسیاری منازعات نمایشگاه را پایان یافته تلقی می کردند، باران عصر شنبه سبب شد بار دیگر این نمایشگاه خبرساز شود.

خبر اول را رادیو پیام اعلام کرد و گفت که بخشهایی از نمایشگاه را سیل برده است.

سپس خبرگزاری مهر در خبری که بعد از نیمه شب روی خروجی خود فرستاد از مشاهدات خبرنگار خود سخن گفت و اینکه نزدیک به ۵۵ میلیون دلار کتاب خارجی در معرض تهدید سیل قرار گرفته و نیز اضافه کرد: "علی رغم اینکه مسئولان نمایشگاه اعلام کرده بودند این سقفها به بهترین شیوه نسبت به نفوذ باران ایزوله می شود اما باران از طریق سقف و دیوارهای تازه ساز به درون بخش نمایشگاهی نفوذ کرد".

در مقابل این خبر، خبرگزاری کتاب به نقل از مدیر روابط عمومی نمایشگاه کتاب آورد: "آب گرفتگی شب گذشته در محدوده اندکی از رواق نمایشگاه، هیچ گونه خسارتی در پی نداشته و از آنجا که کتابهای خارجی هنوز بسته بندی اند، هیچ خسارتی وارد نشده و انبار کتب خارجی کاملاً حفظ شده است، وی در همین حال اطمینان داد که رواقها دارای سقف بتونی اند و برای آسودگی خاطر ناشران زیر سقف بتونی، برزنت نصب شده است و به همین دلیل مطمئناً از این بخش آب نفوذ نخواهد کرد".

محسن پرویز، رئیس نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز در گفتگوی صبح دوشنبه (دهم اردیبهشت) خود با برنامه ایران سلام شبکه دوم سیما گفت: "به رغم برخی پیش بینیها، ازجمله حفر چاههایی برای شرایط اضطراری، به دلیل حجم بالای باران و سیل، آبها از چاهها هم بالازده و درنهایت به طبقه اول رواق شرقی مصلی وارد شد و تنها به یک ناشر خساراتی وارد کرد".

وی همچنین توضیح داد که تمامی آبهای وارده تا صبح یکشنبه خارج شد و از طرف شهرداری و شورای شهر تهران نیز متخصصانی آمدند و با حفر چند چاه و نصب دستگاه پمپاژ آب، شرایط را برای مقابله با امور غیرمترقبه ای چون بارانهای سیل آسای اردیبهشت آماده کرده اند.