بریتانیایی ها درباره ایران و بحران اخیر چه می گویند
بریتانیایی ها درباره ایران و بحران اخیر چه می گویند
از یازده روز پیش که خبر بازداشت نظامیان دریایی بریتانیا توسط نیروهای ایران در آبهای خلیج فارس اعلام شد، اذهان عمومی بریتانیا با موجی از نقطه نظرات مختلف داخلی و خارجی روبرو بوده است.
مشکلی که در این میان وجود دارد این است که مردم بریتانیا اطلاعات کمی درباره ایران دارند روزنامه های قطع کوچک بریتانیا معروفند که رک و جنجالی هستند و عناوین گزارش های آنها در روزهای گذشته نشان داده که این روزنامه ها از نحوه برخورد دولت بلر با این بحران خشمگینند. اما تجربه شخصی من دست کم این بوده که بخش عمده ای از آنچه در این گونه مقالات و گزارش ها مطرح می شود لزوما منعکس کننده نظر مردم نیست.
مشکلی که در این میان وجود دارد این است که مردم بریتانیا اطلاعات کمی درباره ایران دارند. وقتی از آنها می پرسی تصورشان از ایران چیست به احتمال زیاد می گویند "آیت الله ها، شاه سابق، زنان چادر به سر و موجی از مردم که شعارهای ضد غربی سر می دهند." تصور آنها به همین جا ختم می شود.
پیشینه دخالت بریتانیا در امور ایران در یک قرن گذشته عمدتا فراموش شده است. کلنجار بر سر منابع نفتی ایران، شرایطی که منجر به کودتای 1953 (28 مرداد) شد در غبار تاریخ گم شده است. عامه مردم بریتانیا وقتی متوجه می شوند که ایران ممکن است به دلایل تاریخی خیلی به نیات و انگیزه هایی بریتانیایی ها اعتماد نکند، متعجب می شوند.
برای بیشتر بریتانیایی ها ایران امروزی کشوری ناشناخته و تا حدودی ترسناک است و همان جایگاهی را دارد که شوروی سابق در جریان جنگ سرد داشت. البته این دیدگاه بر نحوه واکنش مردم این کشور به موضوع بازداشت ملوانان در ایران تاثیر می گذارد اما از بسیاری جهات بسیاری از آنها را وادار کرده که درباره ایران کنجکاو شوند و سعی کنند تا اتفاقات اخیر و علت آن را درک کنند.
یکی از موضوعاتی که مردم بریتانیا را ناراحت کرده و به خشم آورده این است که ملوانان و تفنگداران بریتانیایی در تلویزیون ایران نشان داده شده اند که ظاهرا به ورود غیرقانونی به آبهای ایران اعتراف کرده اند.
درک این موضوع که چرا ایران از آنها در مقابل دوربین تلویزیون اعتراف گرفته برای مردم بریتانیا دشوار است. از آنجا که ملوانان در جریان بازجویی و بدون دسترسی به وکیل یا مقامات کنسولگری بریتانیا در تهران به این موضوع اعتراف کرده اند،مردم در بریتانیا نتیجه گیری می کنند که آنها اختیاری نداشته اند و بنابراین هرچه گفته اند تقریبا بی معنی است.
در بریتانیا، برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر از جمله آمریکا، قوانین در مورد پخش علنی گفته های یک فرد بازداشت شده بسیار سخت گیرانه است. این قوانین برای محافظت از حقوق افراد شامل برخورداری از محاکمه منصفانه و جلوگیری از رای مغرضانه هیئت منصفه در دادگاه وضع شده اند.
شبکه های تلویزیونی اجازه ندارند از داخل پاسگاه پلیس یا دادگاه ها تصویربرداری کنند. افرادی که بازداشت می شوند پیش از محاکمه در تلویزیون اعتراف یا ابراز بی گناهی نمی کنند. بنابراین به نظر بریتانیایی ها ظاهر شدن ملوانان بازداشتی در تلویزیون ایران شوک آور و بسیار زننده است.
به غیر از این نکته مهم، بخش عمده آنچه مردم بریتانیا در باره کل این ماجرا می گویند بستگی به سن و سال و عقاید سیاسی آنها دارد.
بزرگسال ها بر این عقیده اند که بازداشت ملوانان و تفنگداران و ناکامی دولت در آزادسازی فوری آنها، بار دیگر نشان می دهد که بریتانیا جایگاه قدرتمند سابق خود در جهان را از دست داده است.
منتقدان تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا، به گونه های مختلف او و دولتش را متهم می کنند که یا به قدر کافی تلاش نکرده و یا زیاده روی کرده و بحران را بدتر کرده است.
برخی از مردم می گویند با این که نشان دادن نظامیان در تلویزیون شوک آور است، اما یقینا این ملوانان در مقایسه با زندانیان ابوغریب در عراق یا بازداشتگاه آمریکا در گوانتانامو وضعیت بهتری دارند.
برخی دیگر می گویند که اتهام زدن به نظامیان که وارد آبهای ایران شده اند، شرم آور است؛ شماری دیگر می گویند که سابقه دولت بریتانیا نشان می دهد که همیشه حقیقت را نمی گوید بنابراین ما از کجا بدانیم که این نظامیان در زمانی نامناسب مکانی نادرست نبوده اند!
اما بیش از هر چیز دیگر، مردم بریتانیا در پی آن هستند که ملوانان و تفنگداران هر چه زودتر به خانه برگردند. بنابراین آنها امیدوارند که لحن ملایمی که ایران اخیرا اتخاذ کرده و نشانه هایی که از سوی دولت بریتانیا ابراز شده به تدریج به نتیجه ای مثبت بیانجامد.
