آیا رضا پهلوی به «اپوزیسیونِ اپوزیسیون» ایران تبدیل شده است؟

افشای فعالیت‌های سایبری رژیم و تلاش‌ها برای به خدمت گرفتن سلطنت‌طلبان این پرسش را مطرح می‌کند: چه کسی در حال به خدمت گرفتن چه کسی است؟

نویسنده: علیرضا نادر - میدل ایست فوروم

فعالیت‌های سیاسی اخیر رضا پهلوی، ولیعهد سابق ایران، بسیاری از فعالان دموکراسی‌خواه ایرانی را به این پرسش واداشته است که آیا جمهوری اسلامی در حال دستکاری پهلوی و هواداران او برای ایجاد تفرقه در میان اپوزیسیون است یا خیر. تصمیم اخیر اپلیکیشن شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) مبنی بر نمایش کشور مبدأ کاربران خود، این ظن و گمان‌ها را تقویت می‌کند.

بیشتر ایرانیان برای گذر از سانسور رژیم باید از فیلترشکن (VPN) استفاده کنند، در حالی که حساب‌هایی که توسط رژیم اداره می‌شوند از «سیم‌کارت‌های سفید» برای دور زدن سانسور استفاده می‌کنند. 

حساب‌های حامی پهلوی که توسط X آشکار شد از داخل ایران فعالیت می‌کنند، محبوبیت پهلوی را تقویت کرده و هم‌زمان با آزار و اذیت غیرسلطنت‌طلبان، محیطی مسموم در شبکه‌های اجتماعی ایجاد می‌کنند.

یکی از پیام‌های اصلی که این حساب‌ها به شدت منتشر می‌کنند این است که پهلوی تنها آلترناتیو جمهوری اسلامی است و به هیچ شخص دیگری نمی‌توان اعتماد کرد. این حساب‌ها از این تاکتیک برای حمله به هر چهره‌ای که توانمندی واقعی از خود نشان دهد، استفاده می‌کنند. 

برای مثال، ارتش سایبری پس از آنکه حامد اسماعیلیون، فعال اپوزیسیون ایرانی، در اوج خیزش «زن، زندگی، آزادی» یک تظاهرات ده‌ها هزار نفری علیه رژیم در برلین سازماندهی کرد، او را هدف قرار داد.

حامیان آنلاین واقعی پهلوی، آگاهانه و ناآگاهانه، با درگیر شدن در حملات مشابه علیه نه تنها اسماعیلیون، بلکه سایر مخالفان برجسته مانند نرگس محمدی (برنده جایزه صلح نوبل)، مسیح علی‌نژاد (روزنامه‌نگار) و توماج صالحی (رپر)، به کمپین رژیم کمک کرده‌اند. امیر اعتمادی، مشاور ارشد پهلوی، سوءاستفاده از مخالفان و روزنامه‌نگاران غیرسلطنت‌طلب را ترویج می‌کند و با برچسب‌هایی مانند «چپ‌گرا»، «تجزیه‌طلب» و «تروریست»، خشونت و توهین علیه آن‌ها را تشویق می‌کند.

توانایی رژیم در دستکاری پهلوی نباید تعجب‌آور باشد. پسر ارشد آخرین شاه، نه به مهارت‌های رهبری شهرت دارد و نه به دقت در جزئیات. بنا بر گزارش‌ها، علی فلاحیان، رئیس سابق اطلاعات رژیم، سال‌ها پیش اعلام کرده بود که پهلوی «برای جمهوری اسلامی زنده، مفیدتر از مرده» است.

اگرچه او فاقد مهارت‌های رهبری یا سازماندهی است، اما به دلیل نوستالژی برای ایران پیش از انقلاب، ترویج پهلوی توسط رسانه‌های فارسی‌زبان مانند ایران اینترنشنال، و کمپین‌های سایبری (گزارش‌شده با حمایت اسرائیل) که پهلوی را «رهبر» اپوزیسیون ایران و حتی شاه آینده اعلام می‌کنند، جایگاه او در سال‌های اخیر ارتقا یافته است.

پهلوی، که مدت‌ها مدافع مدارا و تساهل بود، پس از خروجش از ائتلاف جورج‌تاون اپوزیسیون در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی»، دستور کار سیاسی خود – دموکراسی و آزادی برای همه ایرانیان – را کنار گذاشت. پهلوی با کنار گذاشتن مفهوم وحدت و دموکراسی، اکنون خود را «پدر» همه ایرانیان اعلام می‌کند.

ناتوانی یا بی‌میلی پهلوی در کنترل هوادارانش نه تنها برخی از اعضای جنبش دموکراسی‌خواه را علیه او برانگیخته، بلکه جنبش سلطنت‌طلب را نیز دچار اختلاف کرده است؛ به طوری که بسیاری از سلطنت‌طلبان سنتی و مشروطه‌خواه از سلطه مشاوران جدید بر پهلوی و تأثیر آن‌ها بر برند پهلوی ناراحت هستند.

پهلوی همچنین درباره تماس‌های مخفیانه‌اش با مقامات حامی خود در رژیم، از جمله اعضای سپاه پاسداران، لاف زده است. کمپین سایبری حامی پهلویِ رژیم و اظهارات پهلوی درباره تماس‌هایش با سپاه، پرسش‌های مهمی را مطرح می‌کند: آیا این افراد درون رژیم حامیان مشروعی هستند که آماده پیوستن به اپوزیسیون‌اند، یا عوامل نفوذی رژیم هستند که در پی فریب پهلوی برای تضعیف بقیه اپوزیسیون‌اند؟ 

به بیان دیگر، افشای فعالیت‌های سایبری رژیم و تلاش‌ها برای به خدمت گرفتن برخی سلطنت‌طلبان، این پرسش را مطرح می‌کند: چه کسی در حال به خدمت گرفتن چه کسی است؟

برخی از مخالفان رژیم، از جمله چهره‌های برجسته در داخل ایران، اکنون متوجه شده‌اند که جنبش پهلوی‌گرا، همان‌طور که نرگس محمدی اخیراً اظهار داشت، به «اپوزیسیون علیه اپوزیسیون» تبدیل شده است. تعدادی از مخالفان از همکاری با سلطنت‌طلبان خودداری می‌کنند زیرا احساس می‌کنند سلطنت‌طلبان به یک تهدید امنیتی تبدیل شده‌اند.

پهلوی علی‌رغم ناراحتی دیگران، همچنان بر مشاوران خود تأکید می‌کند. جمهوری اسلامی از این وضعیت بهره‌برداری کرده و از اصل ماکسیم ولادیمیر لنین، بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی، پیروی می‌کند که می‌گوید: «بهترین راه برای کنترل اپوزیسیون این است که خودمان رهبری آن را بر عهده بگیریم.»

رویکرد دولت ترامپ (عدم دخالت) هوشمندانه بوده است. اخیراً پستی در سایت فارسی‌زبان وزارت خارجه آمریکا در X بیان کرد: «همانطور که وزیر امور خارجه مارکو روبیو گفت، این به عهده ایرانیان است که رهبران خود را انتخاب کنند.» 

این پست وزارت خارجه با واکنش منفی و انتقادی در کامنت‌ها از سوی هواداران پهلوی و احتمالاً ارتش سایبری رژیم مواجه شد. با این حال، در حالی که پهلوی دچار تزلزل شده، عناصری از دولت اسرائیل همچنان به فعالیت‌های او کمک می‌کنند و این امر باعث دامن زدن به نارضایتی در بقیه اپوزیسیون می‌شود.

افشای X مبنی بر اینکه ارتش سایبری جمهوری اسلامی پیچیده‌تر از آن چیزی است که بسیاری از تحلیلگران قبلاً تصور می‌کردند، باید دلیلی برای خوداندیشی در میان هم سلطنت‌طلبان و هم دیگر مخالفان رژیم باشد؛ در مورد اینکه رژیم چگونه تفرقه می‌افکند و اینکه آیا وفاداری کورکورانه به یک شخص خاص، تلاش‌ها برای دستیابی به تغییر رژیم را مختل کرده است یا یاری رسانده است.
--------------
علیرضا نادر کارشناس شناخته‌شده در امور ایران و سیاست ایالات متحده در خاورمیانه است. او به عنوان پژوهشگر ارشد سابق در مؤسسه رند و عضو ارشد در FDD، گزارش‌ها و مطالعات متعددی در مورد ایران، خاورمیانه و استراتژی آمریکا نوشته است.