یک فنجان چای بی‌موقع در کابل نقشه امنیتی پاکستان را برهم زد

ایندیپندنت فارسی: صبح چهارم سپتامبر ۲۰۲۱ و دو هفته پس از تصرف کابل به دست طالبان، در حالی‌که افغانستان پس از بیست سال آرامش نسبی بار دیگر شاهد بازگشت طالبان به قدرت بود، ژنرال فیض حمید، رئیس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان، در جایگاه نخستین مقام سیاسی یک کشور با لبخند وارد کابل شد.

سفر فیض حمید مخفیانه انجام شد، اما دوربین لیندزی هیلسام، خبرنگار رسانه بریتانیایی «چنل‌فور نیوز»، حضور او را در حالی‌که با فنجان چای در دست لبخند می‌زد، در راهرو هتل سرینا در مرکز کابل ثبت کرد. لیندزی هیلسام از فیض حمید پرسید نظرش درمورد تحولات افغانستان چیست و چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ مرد قدرتمند دولت عمران خان با لبخندی گفت: «نگران نباشید، همه چیز درست خواهد شد. ما برای صلح و ثبات کار می‌کنیم.»


حضور فیض حمید در کابل همزمان با تهاجم طالبان به پنجشیر بود و بسیاری از کارشناسان، به‌ویژه منتقدان طالبان، می‌گفتند که فیض حمید طالبان را وادار کرده تا مذاکرات با جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود را کنار بگذارند و با حمله برق‌آسا پنجشیر را تصرف کنند.

"Will you be meeting senior people in the Taliban?"@lindseyhilsum asks Pakistan’s intelligence chief Lt Gen Faiz Hameed, about their hopes for Afghanistan as he arrives in Kabul. pic.twitter.com/rp72c8Si9E

— Channel 4 News (@Channel4News) September 4, 2021

حضور فیض حمید در کابل اقدامی نمادین برای اثبات نفوذ نهادهای امنیتی پاکستان در صفوف طالبان و تاثیرگذاری بر تصمیم‌گیری‌های این گروه بود و بحث‌های زیادی را در میان هواداران طالبان برانگیخت. اما همزمان، دولت عمران خان گفت که پس از تماس با طالبان افغان، مسیرهایی را برای گفتگو با طالبان پاکستانی دنبال می‌کند. پس از آن، چندین دور مذاکره میان مقام‌های پاکستانی و تحریک طالبان پاکستان با پادرمیانی سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله (کشور) طالبان، برگزار شد. این مذاکرات هرچند به آزادی حدود صد تن از اعضای تحریک طالبان پاکستان از زندان‌های این کشور و آتش‌بس موقت انجامید، در نهایت به قدرت‌گیری تحریک طالبان و افزایش خشونت‌ها در ایالت خیبرپختون‌خوا منجر شد.

در حالی‌که دولت عمران خان به دلیل نفوذ عمیق در میان طالبان افغان، گفتگو با طالبان پاکستانی را راه حل رسیدن به صلح و ثبات می‌دانست، بیشتر اعضای تحریک طالبان پاکستان در داخل افغانستان سرگرم تجلیل از بازگشت همکاران افغانشان به قدرت بودند و سلاح‌ها و تجهیزات نظامی آمریکایی را برای بازگشت به پاکستان تهیه می‌کردند. گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد که در ژوئن ۲۰۲۲ منتشر شد، حضور چهار هزار و ۵۰۰ عضو تحریک طالبان پاکستان را در خاک افغانستان تایید کرد و گفت بیشتر آنان به سلاح‌های آمریکایی رها‌شده در افغانستان مجهز شده‌اند.
افزایش بی‌سابقه حمله‌های تروریستی در خاک پاکستان
براساس آمار مرکز مطالعات پاکستان برای صلح، حمله‌های تروریستی در این کشور از زمان بازگشت طالبان افغان به قدرت در اوت ۲۰۲۱، به میزان چشمگیری افزایش یافته است. در گزارش این نهاد، که در ژوئیه ۲۰۲۵ منتشر شد، آمده است که پاکستان در سال ۲۰۲۴ شاهد وقوع ۵۲۱ حمله تروریستی بود که  ۷۱ درصد افزایش را در مقایسه با سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد. این حمله‌ها جان ۸۵۲ نفر را گرفت که ۹۵ درصد آن در ایالت خیبرپختون‌خوا محل فعالیت تحریک طالبان پاکستان رخ دادند. بیشتر قربانیان این حمله‌ها نظامیان پاکستانی بودند.

احمد شریف چودری، سخنگوی ارتش پاکستان، نیز دوشنبه در نشستی خبری گفت که از آغاز سال ۲۰۲۵ تا کنون، ۵۸۲ نظامی پاکستانی در حمله‌های تروریستی در این کشور کشته شده‌اند. چودری افزود که در این مدت، ارتش پاکستان ۶۲ هزار و ۱۱۳ عملیات برای سرکوب شورشیان در این کشور راه‌اندازی کرده است که به کشته شدن یک هزار و ۶۶۱ شبه‌نظامی منجر شده است.

سخنگوی ارتش پاکستان با اشاره به مذاکرات با طالبان افغان در استانبول و تفاهم‌نامه امضاشده در قطر گفت که طالبان در این مذاکرات شروطی را مطرح کرده‌اند.
امیدواری به دور سوم مذاکره با طالبان افغان در استانبول
روز سه‌شنبه، اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان، در سخنرانی در مجلس سنای این کشور ابراز امیدواری کرد که گفتگوهای پیشِ‌رو میان پاکستان و طالبان افغان در استانبول بتواند به همکاری پاکستان و افغانستان برای مهار شورش‌های مرزی و تقویت روابط دوجانبه بینجامد.

اسحاق دار گفت که روز دوشنبه «شش تماس تلفنی» با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، داشته است. دار گفت در این تماس‌ها تاکید کرده که از افغانستان، در مقام یک کشور مسلمان همسایه، حمایت می‌کند، اما افزایش شورش‌های مرزی او را در وضعیت دشواری قرار داده است. او افزود: «من از جمله کسانی هستم که می‌خواهند با افغانستان، ایران و همه کشورهای همسایه روابط مثبت داشته باشند. این مسئولیت من است از طرف پاکستان.»

دار درمورد گفتگوهای مقام‌های پاکستان با مقام‌های افغانستان به اعضای سنا گفت: «آرزو و دعای من این است که این مسائل حل شوند و بتوانیم به یکدیگر کمک کنیم.»

وزیر خارجه پاکستان با اشاره به مذاکرات دولت عمران خان با طالبان پاکستان و حضور فیض حمید در سپتامبر ۲۰۲۱ در کابل، گفت این اقدامات به تحریک طالبان پاکستان فرصت داد تا دوباره خود را تجهیز و سازماندهی کنند. وزیر خارجه پاکستان گفت: «آن اقدامات بزرگ‌ترین اشتباه بود. من با هیچ فرد یا دولتی خصومت ندارم، اما این یک واقعیت است.» دار با تاکید بر خودداری از هرگونه گفتگو با طالبان پاکستان افزود: «باید خودمان را جمع‌وجور کنیم تا چنین اشتباه‌هایی تکرار نشود؛ چه دولت ما در قدرت باشد چه هر دولت دیگری.»
«هنوز بابت یک فنجان چای هزینه می‌پردازیم»
اسحاق دار، همچنین در سخنرانی‌اش به استکان چایی که فیض حمید در چهارم سپتامبر در کابل نوشید و با رهبران طالبان افغان دیدار کرد و زمینه گفتگو با طالبان پاکستانی را در کابل فراهم کرد، گفت: «آن یک فنجان چای برای پاکستان بسیار گران تمام شد.»

او تصریح کرد که دولت عمران خان مرز را به روی طالبان گشود و صد «تروریست خطرناک» را از زندان آزاد کرد. او تاکید کرد که در شش تماسی که روز دوشنبه با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان داشته، تاکید کرده است که نباید هیچ حمله‌ای از خاک افغانستان علیه پاکستان سازماندهی شود. وزارت خارجه طالبان، روز چهارشنبه، در بیانیه‌ای گفت که امیرخان متقی شش بار با اسحاق دار تماس نگرفته است، اما گفتگوی تلفنی انجام شده است. در این بیانیه آمده است: «اظهارات اخیر وزیر خارجه پاکستان مبنی بر اینکه گویا وزیر خارجه محترم مولوی امیر خان متقی با ایشان در یک روز شش بار تماس گرفته است از واقعیت دور است.»

وزارت خارجه طالبان با انتقاد از اظهارات اسحاق دار در مجلس سنای پاکستان، تاکید کرد که «مبنای روابط کشورها، احترام متقابل و تعامل بر اساس واقعیت‌ها است و به همین دلیل، چنین اظهارات نادرستی با روابط محترمانه و روحیه تعامل دیپلماتیک میان دو کشور مغایر است.»
روسای نهادهای اطلاعاتی برای مذاکره عازم استانبول شدند
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان افغان، روز چهارشنبه به تلویزیون ملی افغانستان گفت که هیئت این گروه به رهبری ملا عبدالحق وثیق، رئیس اداره استخبارات (اطلاعات)، عازم استانبول شده است تا با هیئت پاکستان به رهبری عاصم ملک، رئیس اداره اطلاعات ارتش پاکستان، گفتگو کند. این مذاکرات هفته گذشته بدون نتیجه به پایان رسید و میانجیگری قطر و ترکیه برای امضای تفاهم میان دو طرف شکست خورد. قرار است دور سوم این مذاکرات روز پنج‌شنبه ۱۵ آبان از سر گرفته شود. تمرکز پاکستان در این مذاکرات گرفتن تعهد و تضمین از طالبان در زمینه جلوگیری از فعالیت و حضور تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان است. دولت پاکستان معتقد است که طالبان افغان برای طالبان پاکستانی پناهگاه و امکانات فراهم می‌کند تا به حمله‌های مرگبارشان در پاکستان ادامه دهند.