ندا میرزاده؛ کیمیاگری که طلا را به سلاح مبارزه با سرطان تبدیل کرد

«ندا میرزاده»، دانشمند، محقق و مربی رهبری و مدیریت در دانشگاه «سلطنتی فناوری ملبورن» استرالیاست. 

این محقق جوان تیمی از پژوهشگران برجسته در مرکز «مواد پیشرفته و شیمی صنعتی» در این دانشگاه را در گروهی با نام  «مهندسی مولکولی» مدیریت می‌کند. میرزاده و همکارانش در این تیم توانسته‌اند مولکول‌هایی مبتنی بر طلا را بسازند که می‌تواند انقلابی در درمان سرطان و بیماری‌های التهاب مثل روماتیسم و آرتروز ایجاد کند. 

نتایج تحقیقات و نوآوری‌های این گروه نشان از کاهش اثرات جانبی درمان سرطان روی حیواناتی چون موش دارد و آن‌ها انتظار دارند که با گذراندن مراحل تحقیقات روی حیوانات، تست بالینی این درمان را آغاز کنند.

***
رقیه رضائی - ایران وایر
ندا میرزاده، دانشمند جوان ایرانی‌تبار کیست؟
ندا میرزاده متولد و بزرگ‌شده اصفهان است. او مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه صنعتی اصفهان گرفته و در سال ۱۳۸۴، با دریافت دو بورسیه تحصیلی برای مقطع دکترا در رشته علوم، راهی ملبورن استرالیا شده است.

اما پیش از مهاجرت به استرالیا، خانم میرزاده در زمینه مهندسی و طراحی نساجی در دانشگاه هنر این شهر و چند موسسه خصوصی نیز تدریس و فعالیت کرده است. او نهایتا بعد از ورود به دانشگاه سلطنتی تکنولوژی ملبورن و اتمام دوره دکترا در رشته علوم، در زمینه طراحی مولکول‌هایی مبتنی بر طلا برای درمان بیماری سرطان مشغول به‌کار شده است. میرزاده از حدود شانزده سال پیش در دانشگاه «ام‌ارآی‌تی» یا همان دانشگاه سلطنتی تکنولوژی ملبورن فعال است.

او سمت‌های متفاوتی را در این دانشگاه برعهده داشته است، از جمله محقق و رهبر گروه تحقیقاتی. او همچنین در وزارت‌خانه‌های «سلامت» و «صنعت، علم و منابع» استرالیا نیز فعالیت کرده است. از جمله فعالیت‌های او در این دو وزارت‌خانه، می‌توان به سمت‌های مدیریتی و مشاوره‌ای این دانشمند جوان در بخش علوم و منابع اشاره کرد.

خانم میرزاده، در کنار تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه سلطنتی تکنولوژی ملبورن، یک مدرک ام‌بی‌ای نیز از این دانشگاه گرفته است و در همین رابطه در زمینه چند ملیتی بودن تیم‌های پژوهشی در استرالیا، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. او به محققان جوان در زمینه نحوه مدیریت تحقیقات و رهبری در زمینه علم و نوآوری نیز مشاوره می‌دهد و در این زمینه نیز سابقه فعالیت حرفه‌ای در دانشگاه ملبورن را دارد.
تحقیقاتی که درمان سرطان را کم‌رنج‌تر می‌کند
بخش فارسی رادیو «سی بی اس» استرالیا، پیش‌تر در مصاحبه‌ای با ندا میرزاده، تحقیقات او و همکارانش را اولین در نوع خود در جهان معرفی کرده است. این تحقیقات روی نوع جدیدی از درمان سرطان با استفاده از مولکول‌های مبتنی بر طلا کار می‌کنند، مولکول‌های دست‌سازی که بخشی از آن‌ها از طلاست و این قابلیت را دارد که به‌دلیل فراوانی آنزیم خاصی در سلول‌های سرطانی، با ورود به بدن، به‌دلیل تمایل طلا به آن نوع خاص آنزیم، وارد سلول سرطانی شده و آن را از میان ببرد.

گفته می‌شود که این نوع درمان در مطالعات پیشابالینی، یعنی مطالعه روی حیوان، در مقایسه با درمان‌های حال حاضر جهان از جمله «سیس پلاتین»، ۲۴برابر موثرتر است.

میرزاده در بخشی از مصاحبه خود با رادیو سی‌ بی‌ اس استرالیا در همین‌باره گفته است: «مشکلی که در مورد داروهای سرطانی موجود وجود دارد این است که آن‌ها به DNA سلول‌ها حمله می کنند و چون همه سلول‌ها، از جمله سلول‌های سرطانی و غیرسرطانی، دی ان ای دارند، شاهد عوارض جانبی هستیم.»

او و همکارانش می‌گویند که مولکول‌های مهندسی‌شده‌شان با مکانیسم متفاوتی با سلول‌ها درگیر می‌شوند. به‌عبارت دیگر، مولکول‌های مبتنی بر طلایی که آن‌ها طراحی کرده‌اند، «بسیار گزینشی‌تر و پایدارتر هستند» و به همین دلیل رنج و بار عاطفی درمان سرطان را برای بیمار و نزدیکانش به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. اشاره آن‌ها آن‌گونه که خود می‌گویند به عوارضی چون ریزش مو، کاهش اشتها، نارسایی کلیه و حالت تهوع حین شیمی‌درمانی و بعد از آن است که در میان بیمارانی که شیمی‌درمانی می‌کنند، بسیار مرسوم است.

بر اساس تحقیقات پیشابالینی تیم ندا میرزاده و همکارانش در دانشگاه آر ام آی تی، مولکول‌های مهندسی‌شده این گروه، در برابر سلول‌های سرطانی سینه، پروستات، روده بزرگ، دهانه رحم، ملانوما بسیار سمی هستند و موجب مرگ سلول سرطانی می‌شوند. در همین راستا، آزمایش‌های گروه روی سلول‌های حیوانی نشان داده که مولکول‌های ساخته شده توسط ندا و همکارانش رشد تومور را تا ۴۶.۹ درصد، مهارکنند. این در مقایسه با سیس پلاتین، داروی مرسوم در درمان سرطان که آزمایش‌های مربوط به آن نشان می‌دهد تنها ۲۹درصد اثرگذار است، پیشرفتی شگرف ایجاد خواهد کرد.
چرا طلا؟
طلا عنصر فلزی است که تحت عنوان داروی «اورانوفین» با تسکین درد مفاصل و کاهش تورم و آسیب استخوانی در درمان برخی از انواع آرتروز مورد استفاده قرار گرفته است. سازمان جهانی بهداشت این دارو را که با نام تجاری «ریدورا» در بازار موجود است، در دسته داروهای «ضدروماتیسمی اصلاح‌کننده» دسته‌بندی کرده است. به گفته ندا میرزاده، نوع استفاده و  اثربخشی، یکی از دلایل اصلی تیم او و همکارانش برای رفتن سراغ مولکولی مبتنی بر طلا بوده است.

پروفسور «سورش بارگاوا»، مدیر ندا و رییس موسسه مرکز مواد پیشرفته و شیمی صنعتی دانشگاه سلطنتی ملبورن در گفت‌وگویی با شبکه سی بی اس، درباره کاربرد طلا در درمان، به‌ویژه در فرهنگ‌های کهنی مثل چین و هند و سازگاری آن با بدن انسان، صحبت کرده و آن را عامل اصلی تلاش تیم ندا میرزاده و همکارانش برای توسعه مولکولی برای درمان بهتر سرطان مطرح کرده است.

به گفته او، اگرچه پایه علمی برای خواص درمانی طلا تاکنون وجود نداشته، اما، «ما می‌دانیم که طلا به‌راحتی توسط بدن انسان پذیرفته می‌شود و می‌دانیم که هزاران سال است که در درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. اساسا، طلا در بازار آزمایش شده است، اما از نظر علمی تایید نشده است.»

ندا میرزاده نیز به بخش فارسی همین شبکه با اشاره به این خواص، گفته است: «اگر نگاه کنید طلا در طب سنتی سال‌های سال است استفاده می‌شده. از فرهنگ مصر، چین و هند از ترکیبات طلا یا ذرات ریز آن برای انواع مختلف درمان استفاده می‌کردند. برای این‌که سیستم ایمنی بدن را بهبود ببخشند و سلامت عمومی را بهتر کنند. نکته‌ای که هست این است که از خود بپرسیم هر ماده‌ای در تاریخ حضور انسان روی کره زمین، چه تاثیری در زندگی انسان داشته است. این یک قدم منطقی است که از آن برای درمان سرطان استفاده کنیم.»
چه زمانی درمان تیم میرزاده و همکارانش در دسترس خواهد بود؟
ندا میرزاده پیش‌تر و در سال ۲۰۱۹، یعنی ۶سال پیش در مصاحبه‌ای با «رادیو نشاط»، یک رسانه فارسی‌زبان در استرالیا به سوالات پرشمار مردم، به‌خصوص ایرانیانی که عزیزی از آن‌ها با سرطان دست‌وپنجه نرم می‌کند درباره زمان ورود به بازار و در دسترس قرار گرفتن این روش درمانی، اشاره کرده. او گفته است که در حالت کلی از زمان شروع تحقیقات تا ارایه یک روش درمانی، ۱۰ تا ۱۵ سال زمان می‌برد. 

با این‌حال، او و هم‌تیمی‌هایش حالا دو حق اختراع را ثبت کرده‌اند و تحقیقات‌شان در دانشگاه ملبورن همچنان در حال ادامه است. آن‌ها امیدوارند که باتوجه به پیچیدگی و حساسیت آزمایش‌های بالینی که بر روی انسان انجام می‌شود، بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با موفقیت این روش درمانی را به نتیجه رسانده و برای درمان انسان‌ها از آن استفاده کنند.