برنامه ارتش آمریکا برای ساخت نسل دوم بمب سنگرشکن
رأی دهید
دویچه وله: ارتش آمریکا پس از عملیات "چکش نیمهشب" و حمله به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی در فردو که با استفاده از بمبهای ۱۳ تنی و بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ انجام شد، اینک برای توسعه نسل جدیدی از بمبهای سنگرشکن برنامهریزی میکند.
نخستین استفاده عملیاتی از بمب عظیم ۱۳ تنی سنگرشکن GBU-57/B موسوم به "نفوذگر با مهمات انبوه" (MOP) توسط نیروی هوایی ایالات متحده علیه سایتهای اتمی جمهوری اسلامی، توجه ارتش این کشور را به سوی ساخت نسل جدید این بمب جلب کرده است.
به گزارش وبسایت تخصصی The War Zone، حتی زمانیکه این بمب در اوایل دهه ۲۰۱۰ به خدمت گرفته شد، ارتش آمریکا علاقهمندی زیادی به ساخت یک بمب دیگر به نام "نفوذگر نسل بعدی" (NGP) نشان داده بود.
ارتش آمریکا در عملیات موسوم به "چکش نیمهشب" (Operation Midnight Hammer)، به کمک بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ اسپیریت در مجموع ۱۴ بمب GBU-57/B را به اهداف خود پرتاب کردند که از این میان ۱۲ بمب به تاسیسات غنیسازی در فردو و دو بمب دیگر به تاسیسات نطنز پرتاب شدند.
در حال حاضر، بی-۲ تنها هواپیمایی است که مجاز به حمل و استفاده از این بمب است. اما این گزارش میافزاید که بمبافکن رادارگریز آینده یعنی "بی-۲۱ ریدر" (B-21 Raider) نیز قرار است توانایی حمل این بمب را داشته باشد.
مختصات بمبهای سنگرشکن نسل جدید
بمب GBU-57/B یک بمب هدایتشونده با دقت بالا است که از یک کلاهک نفوذگر، سامانه ناوبری اینرسی مبتنی بر جیپیاس و چاشنیهای ویژه تشکیل شده است و مواد منفجره تنها حدود ۲۰ درصد از وزن کلی آن را تشکیل میدهد.
بر اساس آگهی منتشرشده در فوریه ۲۰۲۴ توسط نیروی هوایی ایالات متحده، کلاهک جدید NGP باید حداکثر ۱۰ تن وزن داشته باشد و بتواند اثرات انفجاری، ترکشزا و نفوذی ایجاد کند. همچنین دقت هدفگیری این بمب، حتی در شرایط اختلال یا غیرفعال بودن سیگنال جیپیاس، اصولا باید ۲.۲ متر باشد.
بمبهای MOP کنونی میتوانند دستکم تا عمق ۶۰ متر در موادی با سختی متوسط مانند بتن نفوذ کند اما بمبهای جدیدتر ممکن است توان نفوذ آن را افزایش داده باشند.
در این گزارش همچنین اشاره شده که بمبافکن کوچکتر بی-۲۱ که احتمالا تنها قادر به حمل یک MOP خواهد بود، ممکن است بتواند یک بمب سنگرشکن جمعوجورتر، یعنی بمبی بین GBU-72/B با وزن ۲.۳ تن و GBU-57/B را حمل کند.
دیگر اهداف احتمالی بمبهای سنگرشکن نسل جدید
به گفته کارشناسان، ارزیابی خسارات وارده در حملات اخیر آمریکا به فردو و نطنز نیز احتمالا در توسعه بمبهای جدید NGP تاثیرگذار خواهد بود. حتی پیش از عملیات چکش نیمهشب نیز در محافل نظامی آمریکا بحثهایی در جریان بود که آیا اساسا تاسیسات بسیار مستحکم زیرزمینی فردو برای بمب MOP قابل دسترسی است یا نه.
با این حال به نظر میرسد برنامهریزی برای حمله به تاسیسات بسیار عمیق زیرزمینی، تنها با هدف نابودی تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی تنظیم نشده است و توسعه این بمبها برای ارتش آمریکا فراتر از موضوع ایران است.
افزون بر ایران، کره شمالی نیز در سالهای اخیر زیرساختهای زیرزمینی خود را به شدت گسترش داده است. به گفته کارشناسان نظامی، بمب MOP و نسل بعدی آن یعنی NGP همچنین میتوانند در صورت بروز درگیری احتمالی آمریکا با چین یا روسیه، که مدتهاست به ساخت تاسیسات زیرزمینی از جمله غارهای مخصوص هواپیما و زیردریایی مشغولاند، مورد استفاده قرار گیرند.
در ماه ژانویه سال جاری میلادی، روزنامه فایننشال تایمز از ساخت یک مجموعه جدید مرکز فرماندهی ارتش چین در پکن خبر داده بود که ۱۵۰۰ هکتار وسعت دارد و دارای یک بخش زیرزمینی عظیم است.
به موازات انتشار جزئیات بیشتری از میزان موفقیت حملات اخیر آمریکا با بمبهای سنگرشکن MOP به ایران، ممکن است روند ساخت تاسیسات جدید زیرزمینی در کشورهایی نظیر کره شمالی و چین و روسیه نیز تسریع شود. در نتیجه این روند، گمان میرود توسعه بمبهای سنگرشکن قدرتمندتر توسط آمریکا نیز سرعت پیدا کند.
نخستین استفاده عملیاتی از بمب عظیم ۱۳ تنی سنگرشکن GBU-57/B موسوم به "نفوذگر با مهمات انبوه" (MOP) توسط نیروی هوایی ایالات متحده علیه سایتهای اتمی جمهوری اسلامی، توجه ارتش این کشور را به سوی ساخت نسل جدید این بمب جلب کرده است.
به گزارش وبسایت تخصصی The War Zone، حتی زمانیکه این بمب در اوایل دهه ۲۰۱۰ به خدمت گرفته شد، ارتش آمریکا علاقهمندی زیادی به ساخت یک بمب دیگر به نام "نفوذگر نسل بعدی" (NGP) نشان داده بود.
ارتش آمریکا در عملیات موسوم به "چکش نیمهشب" (Operation Midnight Hammer)، به کمک بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ اسپیریت در مجموع ۱۴ بمب GBU-57/B را به اهداف خود پرتاب کردند که از این میان ۱۲ بمب به تاسیسات غنیسازی در فردو و دو بمب دیگر به تاسیسات نطنز پرتاب شدند.
در حال حاضر، بی-۲ تنها هواپیمایی است که مجاز به حمل و استفاده از این بمب است. اما این گزارش میافزاید که بمبافکن رادارگریز آینده یعنی "بی-۲۱ ریدر" (B-21 Raider) نیز قرار است توانایی حمل این بمب را داشته باشد.
مختصات بمبهای سنگرشکن نسل جدید
بمب GBU-57/B یک بمب هدایتشونده با دقت بالا است که از یک کلاهک نفوذگر، سامانه ناوبری اینرسی مبتنی بر جیپیاس و چاشنیهای ویژه تشکیل شده است و مواد منفجره تنها حدود ۲۰ درصد از وزن کلی آن را تشکیل میدهد.
بر اساس آگهی منتشرشده در فوریه ۲۰۲۴ توسط نیروی هوایی ایالات متحده، کلاهک جدید NGP باید حداکثر ۱۰ تن وزن داشته باشد و بتواند اثرات انفجاری، ترکشزا و نفوذی ایجاد کند. همچنین دقت هدفگیری این بمب، حتی در شرایط اختلال یا غیرفعال بودن سیگنال جیپیاس، اصولا باید ۲.۲ متر باشد.
بمبهای MOP کنونی میتوانند دستکم تا عمق ۶۰ متر در موادی با سختی متوسط مانند بتن نفوذ کند اما بمبهای جدیدتر ممکن است توان نفوذ آن را افزایش داده باشند.
در این گزارش همچنین اشاره شده که بمبافکن کوچکتر بی-۲۱ که احتمالا تنها قادر به حمل یک MOP خواهد بود، ممکن است بتواند یک بمب سنگرشکن جمعوجورتر، یعنی بمبی بین GBU-72/B با وزن ۲.۳ تن و GBU-57/B را حمل کند.
دیگر اهداف احتمالی بمبهای سنگرشکن نسل جدید
به گفته کارشناسان، ارزیابی خسارات وارده در حملات اخیر آمریکا به فردو و نطنز نیز احتمالا در توسعه بمبهای جدید NGP تاثیرگذار خواهد بود. حتی پیش از عملیات چکش نیمهشب نیز در محافل نظامی آمریکا بحثهایی در جریان بود که آیا اساسا تاسیسات بسیار مستحکم زیرزمینی فردو برای بمب MOP قابل دسترسی است یا نه.
با این حال به نظر میرسد برنامهریزی برای حمله به تاسیسات بسیار عمیق زیرزمینی، تنها با هدف نابودی تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی تنظیم نشده است و توسعه این بمبها برای ارتش آمریکا فراتر از موضوع ایران است.
افزون بر ایران، کره شمالی نیز در سالهای اخیر زیرساختهای زیرزمینی خود را به شدت گسترش داده است. به گفته کارشناسان نظامی، بمب MOP و نسل بعدی آن یعنی NGP همچنین میتوانند در صورت بروز درگیری احتمالی آمریکا با چین یا روسیه، که مدتهاست به ساخت تاسیسات زیرزمینی از جمله غارهای مخصوص هواپیما و زیردریایی مشغولاند، مورد استفاده قرار گیرند.
در ماه ژانویه سال جاری میلادی، روزنامه فایننشال تایمز از ساخت یک مجموعه جدید مرکز فرماندهی ارتش چین در پکن خبر داده بود که ۱۵۰۰ هکتار وسعت دارد و دارای یک بخش زیرزمینی عظیم است.
به موازات انتشار جزئیات بیشتری از میزان موفقیت حملات اخیر آمریکا با بمبهای سنگرشکن MOP به ایران، ممکن است روند ساخت تاسیسات جدید زیرزمینی در کشورهایی نظیر کره شمالی و چین و روسیه نیز تسریع شود. در نتیجه این روند، گمان میرود توسعه بمبهای سنگرشکن قدرتمندتر توسط آمریکا نیز سرعت پیدا کند.
