آخر بازی حمله اسرائیل به ایران!

تصور نمی‌کردم اسرائیل به تنهایی اقدام کند.

برنارد آویشای - پولیتیکو - اورشلیم

پنج روز از جنگ می‌گذرد و مانند اکثر اسرائیلی‌ها، ما هم مثل والدینی که نوزاد دارند، دو بار در شب از خواب بیدار می‌شویم و به پناه‌گاهمان می‌دویم. آنجا، همسایگان آپارتمانمان جمع می‌شوند، در خلال اخبار شوخی می‌کنند ولی در تردید.

نیمی از سال را در اورشلیم زندگی می‌کنم – نیم دیگر را در دارتموث تدریس می‌کنم – این اولین وضعیت اضطراری ما نیست. و خانه‌مان تنها یک و نیم مایل با مسجدالاقصی فاصله دارد، بنابراین احساس آسیب‌پذیری خاصی در برابر حمله هدفمند اسلام‌گرایان نمی‌کنیم.

با این حال، در بالای سر، وقتی آژیرها ما را ساعت ۴ صبح بیدار می‌کنند، می‌توان دنباله شعله‌های موشک‌ها را دید که به سمت غرب، به شهرهای ساحلی می‌روند؛ و برق و صدای انفجارهای سامانه‌های دفاع ضد موشکی را شنید. خطر برای ما سقوط آوار است؛ می‌تواند دو طبقه را سوراخ کند، چیزی شبیه به کلاهک‌های هزار پوندی که آپارتمان‌های چند طبقه در بت یام و آزمایشگاه‌ها در رِحُووت را پاره پاره کرده‌اند، اما نباید با آن شوخی کرد.

در آن اخبار، مانند تلویزیون هر شب، پنل‌های تحلیلگران امنیتی، که عمدتاً ژنرال‌های سابق و مأموران موساد هستند، در ارقام خوبند و چندان در پنهان کردن غرورشان مهارت ندارند. برنامه‌ریزی، در طول سالیان متمادی، بدون شک دقیق بود؛ اجرا، ظاهراً بی‌عیب و نقص. هفتاد درصد اسرائیلی‌ها از حمله حمایت می‌کنند، تنها ۱۶ درصد مخالفند. حتی سیاستمداران مخالف، که مدت‌ها از حملات بنیامین نتانیاهو به هنجارهای دموکراتیک بیزار بودند، به نیروی هوایی، سرویس‌های اطلاعاتی، و با اکراه، به جسارت، توالی و زمان‌بندی بیبی (نتانیاهو) احترام می‌گذارند.

اول، می‌گویند رادار هدف قرار گرفت، سپس باتری‌های موشکی ضد هوایی، سپس مراکز تولید موشک، سپس زنجیره فرماندهی. این مأموران در صحنه مستقر شدند، آن اجزای پهپاد قاچاق شدند؛ این مشاور، این فرمانده، این دانشمندان هسته‌ای "حذف شدند" – رهبران سپاه پاسداران و دیگر عوامل هسته‌ای، احتمالاً هدف مشروع هستند.

حالا، علاوه بر این، ما آسمان تهران را کنترل می‌کنیم و مسیرهای سوخت‌گیری تا ایران را. حتی پخش تلویزیونی رژیم را هم بمباران کرده‌ایم. به تأسیسات هسته‌ای هم می‌رسیم – حداقل آن‌هایی که روی زمین هستند، در نطنز و جاهای دیگر، که بر خلاف فردو که ۲۰۰ فوت زیر زمین است، بدون مهمات امتیازدار آمریکایی قابل دسترسی هستند. و اگر با چنین موفقیت چشمگیری ادامه دهیم، آیا دونالد ترامپ وسوسه نخواهد شد که خودش پناهگاه‌ها را منفجر کند و بدین ترتیب پیروزی را تثبیت (و ادعا) کند؟

از طرف ما، غیرنظامیان به خویشتنداری، "کور روح"، "آرامش" توصیه می‌شوند. به ما گفته می‌شود، این احساس جنگ وجودی است. یک خبرنگار بی‌تفاوت کانال دوازده می‌گوید: "یهودیان بهتر از هر کسی می‌دانند که وقتی کسی می‌گوید قصد کشتن شما را دارد، باید حرفش را باور کنید – و ابزارش را از او بگیرید." در حالی که می‌نویسم، می‌توانم اسکادران‌های جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل را در آسمان بشنوم که موج موج به سمت شرق می‌روند. به زودی موشک‌های جدیدی پرتاب خواهند شد و من آماده می‌شوم که آرام باشم.

در واقع، آن دسته از ما که تحولات دیپلماتیک منطقه را از دهه ۱۹۶۰ دنبال کرده‌ایم، بیشتر احساس سردرگمی می‌کنیم. وظیفه ما این بوده که انگیزه‌ها را از هر دو طرف در نظر بگیریم: تاریخ‌ها، ایدئولوژی‌ها، گلایه‌ها.

در مقابل، برای کارشناسان امنیتی ما، تحلیل ممکن است مستلزم ارزیابی انگیزه دشمن باشد، اما تنها در کنار توانایی نظامی آن؛ و سپس، انگیزه به توانایی نظامی تقلیل می‌یابد، زیرا "یهودیان می‌دانند" که اگر دشمنان توانایی آسیب رساندن به شما را داشته باشند، انگیزه آن را نیز خواهند داشت. استنباط برای اقدام، پیش‌دستی، بازدارندگی، و ارعاب است. بحث درباره جایگزین‌های دیپلماتیک برای "اقدام جنبشی" به طرز مبهمی ظریف است.

شاید این شکست تخیل من باشد، اما مطمئن نیستم که جنگ وجودی این احساس را داشته باشد. به هر حال، من سؤالاتی دارم – بدتر اینکه، نمی‌توانم ببینم با توجه به منطق پیشگیرانه کارشناسانمان، این جنگ چگونه پایان می‌یابد.

اشتباه نکنید، از سقوط رژیم ایران در برابر یک ضدانقلاب لیبرال-دموکراتیک بسیار خوشحال خواهم شد. هرگز به ایران نرفته‌ام، اما در طول ۴۰ سال با تعداد کافی از مقامات پناهندگی صحبت کرده‌ام تا متقاعد شوم که اکثریت بزرگی از ایرانیان تحصیل‌کرده در این خوشحالی شریک خواهند بود. به هر حال، بگذارید جهادگرایان-تئوکراسی‌های شیعه منطقه ما بی‌اعتبار و شکست‌خورده شوند. آنگاه تنها جهادگرایان-تئوکراسی‌های سنی و تئوکراسی‌های یهودی سرزمین اسرائیل باقی می‌مانند که باید بی‌اعتبار و شکست‌خورده شوند.

اما آیا نیروی هوایی اسرائیل می‌تواند به آن هدف دست یابد؟ مشکوک است. و با این حال، آیا بنیامین نتانیاهو – که تا قبل از جنگ، اکثریت قریب به اتفاق اسرائیلی‌ها خواهان رفتنش بودند – ما را به جنگ فرسایشی سوق نداده است که در آن ظاهراً نمی‌توانیم به کمتر از آن بسنده کنیم؟

باید بپذیریم که برای اسرائیل، بمب اتمی ایران فاجعه‌بار خواهد بود. ضمناً، اسرائیل ظرفیت ضربه دوم را دارد، ۱۰۰ کلاهک هسته‌ای از خود، که بسیاری از آنها روی موشک‌هایی در حداقل شش زیردریایی در سواحل مدیترانه قرار دارند؛ بنابراین باید بپذیرید که صبحی که رهبر معظم تصمیم می‌گیرد تل‌آویو را خاکستر کند (همزمان بیشتر فلسطین را تابش می‌دهد) همان صبحی خواهد بود که تصمیم می‌گیرد تهران، اصفهان و قم را خاکستر کند. اما بگذریم.

افراد عاقل نمی‌خواهند روحانیون ایرانی بمب داشته باشند، که به طور بالقوه آن را به تروریست‌ها بدهند؛ یا از چتر هسته‌ای برخوردار باشند اگر تصمیم بگیرند رژیم‌های ضعیف‌تر، مثلاً امارات را در آن سوی یک تنگه باریک، تحت فشار قرار دهند. و فرض کنیم، علاوه بر این، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در به صدا درآوردن زنگ خطر حق داشت، یعنی اینکه ایران مواد کافی برای ۹ بمب اتمی را انباشته کرده بود و منتظر غنی‌سازی و تسلیحات بیشتر بود.

شرم بر من، اما همیشه تصور می‌کردم که حمله برای جلوگیری از برنامه هسته‌ای ایران آخرین چاره پس از شکست مذاکرات خواهد بود. اینکه بیشتر "به صورت جراحی" بر تأسیسات هسته‌ای و موشک‌هایی که ممکن است برای پرتاب بمب اتمی استفاده شوند – نه همه موشک‌ها – متمرکز باشد و به هر حال، با مشارکت نظامی آمریکا و حمایت دیپلماتیک اروپا انجام شود. آنگاه، می‌توان امیدوار بود که به مذاکرات درباره آینده بازگشت. (تنها یک چهارم اسرائیلی‌ها حتی اکنون فکر می‌کنند که اسرائیل بدون حمایت آمریکا می‌تواند امن‌تر شود.)

علاوه بر این، یک اقدام محدود قاعدتاً پیامدهای نظامی محدودتری داشت و بار تشدید تنش را بر دوش ایران می‌انداخت، که تازه ثابت شده بود در جلوگیری از حمله خارجی نسبتاً ناتوان است. درست است که رژیم ممکن بود سپس به دارایی‌های آرامکو حمله کند، همانطور که در سال ۲۰۱۹ انجام داد. اما در آن صورت، تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس به آمریکا و به طور ضمنی به اسرائیل می‌پیوستند و اتحادی را تشکیل می‌دادند که بسیار تهدیدآمیزتر از ایران، حزب‌الله و حوثی‌ها برای آنها بود. چنین اتحادی، همراه با خفقان اقتصادی بیشتر، ممکن بود ایرانیان ناراضی را وادار به بازپس‌گیری خیابان‌ها کند.

آنچه تصور نمی‌کردم این بود که اسرائیل به تنهایی اقدام خواهد کرد، حتی با فرض "چراغ سبز" از واشنگتن. آیا ایران، حتی تضعیف شده، ۱۰ برابر جمعیت اسرائیل و ۷۵ برابر مساحت آن نیست؛ آیا هر سال پنج برابر مهندسان بیشتری فارغ‌التحصیل نمی‌کند؟ با چهارمین ذخایر بزرگ نفت در جهان، آیا قدرت پایداری ندارد؟ این حزب‌الله نیست.

نه تصور می‌کردم که ظرفیت ساخت موشک خود رژیم، رهبری، زنجیره فرماندهی، دانشمندان، تأسیسات نفتی – همه اینها – به عنوان زیرساخت هدفمند واجد شرایط باشد. یا اینکه در طول یک جنگ فرضی پیشگیرانه، موشک‌های ایران خود ثابت کنند که جدی‌تر از بمب‌های اتمی هستند که به طور فرضی (و تقریباً به طور قطع هرگز) پرتاب نمی‌شوند. اکنون، با توجه به این نتیجه‌گیری اجتناب‌ناپذیر، آیا اسرائیل مجبور نیست رهبران ایران را که این موشک‌ها را کنترل می‌کنند و نفرتشان را باید "باور کنیم"، "حذف کند"؟

بعد از چهار روز، چه آموخته‌ایم؟ تنها از موشک‌ها، ۲۴ نفر در اسرائیل کشته و ۵۰۰ نفر زخمی شده‌اند. اقتصاد جهانی اسرائیل فلج شده است؛ و تمام سفر هوایی و بار به و از کشور متوقف شده است. هر شب، تقریباً تمام جمعیت، برای بازگرداندن اوضاع به پناه‌گاهم، در ترس و اختلال زندگی می‌کنند.

به عبارت دیگر، سوال بزرگ این است که آیا نتانیاهو هدف خود را تغییر رژیم قرار نداده است؟ آیا اهداف او توسط منطق جدیدی که از نتایج آشکار تشدید تنش‌های خود او نشأت می‌گیرد، محدود نشده است – اینکه برنامه هسته‌ای و برنامه موشکی ایران یکی هستند؛ و با توجه به خطری که صرفاً از موشک‌ها متوجه اسرائیل است، رها کردن رژیم آیت‌الله‌ها در قدرت خود به معنای یک تهدید وجودی است.

نتانیاهو شنبه گذشته در یوتیوب خطاب به ایرانیان گفت: "همانطور که به هدف خود می‌رسیم، راه را برای رسیدن شما به هدف خود، آزادی‌تان، نیز هموار می‌کنیم." دوشنبه او به ای‌بی‌سی نیوز گفت که کشتن رهبر معظم علی خامنه‌ای "درگیری را تشدید نمی‌کند بلکه به آن پایان می‌دهد." چگونه می‌توان از این منطق عقب‌نشینی کرد، بیش از آنچه از تقاضای پیروزی کامل در غزه عقب‌نشینی شده است؟

آزاردهنده‌تر از همه، چرا در این شرایط، رژیم ایران باید جنگ را متوقف کند؟ می‌گوید آماده است غنی‌سازی را دوباره تحت نظارت بین‌المللی قرار دهد، همانند توافق هسته‌ای قبلی. اما، در حال حاضر، چرا تسلیم شود؟

چرا هر شب، یا هر سه شب، ده‌ها موشک پرتاب نکند، کسب‌وکارهای اسرائیلی را رکود ندهد، حریم هوای ما را مسدود نکند، خوابمان را مختل نکند – و ما را در اضطراب تماشا نکند؟ چرا تقریباً تمام نیروی هوایی اسرائیل را در جستجوی توسعه موشکی در سرزمینی به وسعت آلاسکا و بیش از چهار ساعت فاصله درگیر نکند؟ چرا ذخایر موشک‌های ضد موشکی ما را که هر کدام چند میلیون دلار هزینه دارند، تمام نکند؟

درست است که نیروی هوایی اسرائیل تعداد زیادی از سایت‌های تولید موشک را نابود کرده است. خسارات بیشتری وارد خواهد شد. اما آیا ظرفیت تولید موشک ایران را به طور کامل نابود خواهد کرد؟ آیا رژیم ایران نیز خود را در یک جنگ برای بقا نمی‌بیند – به هر حال، "جنگی" طبق گفته رهبر معظم – و آیا منابع لازم برای حفظ یک اقتصاد جنگی را ندارد؟

در نهایت، آیا بیبی، از بین همه افراد، رهبر مسئول کشتار غزه، ایرانیان را وادار به سرنگونی دولتشان خواهد کرد؟ اسرائیل اکنون بیش از ۲۰۰ شهروند ایرانی را با هدف قرار دادن "زیرساخت‌های هسته‌ای انسانی" در مجتمع‌های مسکونی مختلف کشته است. فقط به این دلیل که مردم عادی رژیم را تحقیر می‌کنند، به این معنی نیست که از پرواز اسرائیلی‌ها بر فراز محله‌هایشان، منفجر کردن هر دارایی اقتصادی که برنامه موشکی رژیم به طور قابل تصوری می‌تواند از آن سود ببرد، استقبال می‌کنند. حتی برخی از افرادی که ممکن است "با حکومت موافق نباشند"، همانطور که عباس اصلانی، روزنامه‌نگار، دوشنبه به سی‌ان‌ان گفت، موافقند که اسرائیل باید با "پاسخی کوبنده" مواجه شود.

همه اینها، گمان می‌کنم، توپ را به زمین دونالد ترامپ می‌اندازد. اما آیا او هرگز این موقعیت را بازی کرده است – آیا او می‌تواند بیش از یک حرکت جلوتر را ببیند، و آیا آن حرکت نباید محبوبیت شخصی او را افزایش دهد؟ این هفته، بیبی، و به طور کلی ارتش اسرائیل، برندگانی هستند که او می‌خواهد اعتبارشان را به نام خود ثبت کند. اما هفته بعد؟ اگر رژیم ایران فقط سرسختی کند و جنگ را ادامه دهد چه؟ آیا اسرائیل، در بلندمدت، "کارت‌ها" را در دست دارد؟ آیا تمام جنبش "عظمت را دوباره به آمریکا برگردانیم" (MAGA) این را می‌خواهد؟

به طور خلاصه، اسرائیل ممکن است یک جهش پنج فوتی بر روی گودالی شش فوتی انجام داده باشد. یک ژنرال سابق اسرائیلی گفت که این کشور همیشه در حملات غافلگیرکننده خوب بوده، اما در مقاومت پایدار کمتر. و حساب کردن روی کمک ترامپ – مثلاً با بمباران فردو، یا تلاش برای گرفتن "معامله بهتر"، یا تحریم‌های جدید، یا هر سه – ابتدا فرض می‌کند که او قادر خواهد بود ببیند چگونه اسرائیل در تله‌ای که خود با حمله جسورانه خود گذاشته، افتاده است، و دوم، اینکه او مزایایی را در تعهد نیروهای آمریکایی و به خطر انداختن زیرساخت‌های نفتی در کشورهای خلیج فارس برای رهایی اسرائیل از آن تله خواهد دید.

ترامپ ممکن است کمک کند، اگر این کلمه مناسب باشد. او به ایرانیان هشدار می‌دهد که "تهران را تخلیه کنند." او گروه ضربت نیمیتز را به منطقه می‌فرستد. من دیگر مطمئن نیستم که به چه چیزی امیدوار باشم، جز اینکه جنون، با حرکت سریع به سوی توافق منطقه‌ای که سعودی‌ها از زمان آغاز جنگ غزه مطرح کرده‌اند، "مغلوب شود" – شاید امیدی واهی.

در هر صورت، نه فقط آژیرها، بلکه سؤالات نیز برای بیدار نگه داشتن ما در شب کافی هستند.