«اسرائیل تنها به ایران حمله نکرد، او دشمن بسیار بزرگتر را خلع سلاح، سردرگم و بی‌ثبات کرد»

اسرائیل تنها به ایران حمله نکرد. این کشور پیش از آنکه جنگ به معنای واقعی آغاز شود، یک دشمن بسیار بزرگتر را خلع سلاح، سردرگم و بی‌ثبات کرد.

نوشته جان اسپنسر – جروزالم پست

تصور کنید اگر عملیات اورلرد در جنگ جهانی دوم با حذف فیلد مارشال ویلهلم کایتل، رئیس فرماندهی عالی آلمان؛ هاینریش هیملر، رئیس اس‌اس؛ فیلد مارشال اروین رومل؛ و بسیاری دیگر از ژنرال‌های ارشد، و انهدام تمام پدافند هوایی آلمان، پیش از اینکه حتی یک سرباز متفقین در سواحل نرماندی فرود بیاید، آغاز می‌شد. این یک فرضیه اغراق‌آمیز نیست. این تقریباً موازی با کاری است که اسرائیل تازه با ایران انجام داد.

جنگ اسرائیل علیه ایران هنوز ادامه دارد. اما آنچه تاکنون رخ داده است، برای دهه‌ها مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. عملیات نظامی کنونی اسرائیل علیه ایران رسماً "عملیات شیر خیزان" نامیده می‌شود که در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ با یک حمله پیشگیرانه گسترده و دقیق آغاز شد. این عملیات نه تنها تاریخی بود، بلکه تحول‌آفرین نیز بود. این عملیات، تعریف شوک و هیبت را در قرن بیست و یکم بازتعریف کرد.

این تنها یک حمله نبود. این یک کارزار بود – نمایشی لایه‌بندی‌شده و همگام‌سازی‌شده از هنر عملیاتی مدرن، که بر پایه اطلاعات عمیق، فریب استراتژیک، و ترکیب نوآورانه ابزارهای قدیمی و جدید جنگ بنا شده بود. در اینجا چیزی است که به ما می‌آموزد.

غافلگیری به عنوان عنصر اصلی هنر عملیاتی
کارزار اسرائیل علیه ایران نمونه‌ای درسی از هنر عملیاتی مدرن است. این تنها یک حمله هوایی نبود. این یک حمله همگام‌سازی‌شده و چندحوزه‌ای بود که ترکیبی از جنگ سایبری، اطلاعات انسانی، جنگ الکترونیک، قدرت هوایی، عملیات ویژه و عملیات روانی را شامل می‌شد.

اسرائیل در بالاترین سطح به غافلگیری دست یافت. این کشور کارزاری را آغاز کرد که پیش از اینکه اولین جت جنگنده حتی از مرز عبور کند، دفاع ایران را مختل کرد. این جنگ گذشته نیست. این همان چیزی است که نبرد در مقیاس بزرگ و مبتنی بر اطلاعات در سال ۲۰۲۵ به نظر می‌رسد. لحظه سرنوشت‌ساز در جنگ اغلب مدت‌ها پیش از افتادن اولین بمب فرا می‌رسد.

نفوذ اطلاعاتی عمیق و تسلط بر فضای انسانی
شاید خیره‌کننده‌ترین افشاگری، عمق نفوذ موساد و اطلاعات اسرائیل به محافل داخلی نظامی و هسته‌ای ایران باشد. آن‌ها نه تنها می‌دانستند که دانشمندان هسته‌ای و فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) کجا قرار دارند، بلکه برنامه‌های جلسات را دستکاری کرده و چندین ژنرال ارشد را به یک تأسیسات زیرزمینی واحد کشانده بودند تا به طور همزمان از بین بروند.

کشته‌شدگان تأییدشده شامل رئیس ستاد کل، سرلشکر محمدحسین باقری، فرمانده سپاه پاسداران، سرلشکر حسین سلامی، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا، سرلشکر غلامعلی رشید، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، سرلشکر امیرعلی حاجی‌زاده، و نُه دانشمند هسته‌ای هستند.

این‌ها افراد قابل جایگزینی نبودند. بسیاری از آن‌ها برای دهه‌ها خدمت کرده بودند و جایگزین هم‌سطح نداشتند. از دست دادن آن‌ها تنها نمادین نبود، بلکه توانایی ایران را برای هماهنگی یک تلافی در مقیاس بزرگ از بین برد.

علاوه بر این، فرمانده نیروی قدس، اسماعیل قاآنی نیز، به همراه بیش از ۲۰ فرمانده ارشد دیگر، تنها در شب اول مورد حمله قرار گرفته و از بین رفتند. این تنها یک ضربه نبود. این یک سرکوب مغز متفکر استراتژیک ایران بود.

استفاده ترکیبی از فناوری کم‌هزینه و پلتفرم‌های پیشرفته
برای ماه‌ها، موساد صدها پهپاد کوادکوپتر را به ایران قاچاق کرد. قطعه به قطعه، پنهان در چمدان‌ها، کامیون‌ها و کانتینرهای حمل‌ونقل. این پهپادها توسط تیم‌های آموزش‌دیده در داخل کشور مونتاژ و نزدیک اهداف باارزش: سایت‌های پدافند هوایی، آرایه‌های راداری و مناطق پرتابگرهای موشکی متحرک مستقر شدند.

این یک مدل جدید از حمله اشباعی است. پهپادهای کم‌هزینه دید را کور کرده و اختلال ایجاد می‌کنند. سپس پلتفرم‌های پیشرفته‌ای مانند F-35 و بمب‌های سنگرشکن برای حمله به اهداف عمیق و مستحکم دنبال می‌شوند.

اوکراین این رویکرد را در برابر پایگاه‌های هوایی روسیه پیشگام کرد. اسرائیل به تازگی آن را در سطح استراتژیک ارتقا داده است.

پهپادها رادارها و ارتباطات را کور کردند و راهروهایی برای هواپیماهای تهاجمی باز کردند.
تیم‌ها پرتابگرهای موشکی متحرک را هدف قرار دادند، با علم به اینکه ایران موشک‌های بیشتری نسبت به وسایل پرتاب داشت. اسرائیل به تنگنا حمله کرد.

ده‌ها سایت رادار، پرتابگر و مراکز هماهنگی پیش از آنکه ایران بتواند پاسخ دهد، منهدم شدند.
اینگونه اسرائیل به آزادی عمل هوایی دست یافت. نه با تسلط بر تمام حریم هوایی، بلکه با از کار انداختن تاکتیکی سیستم‌هایی که بیشترین اهمیت را داشتند.

برتری هوایی بدون برتری هوایی سنتی
اسرائیل در شب اول عملیات تقریباً ۲۰۰ هواپیما را مستقر کرد. آن‌ها بیش از دو ساعت در حریم هوایی ایران، از جمله مستقیماً بر فراز تهران، عملیات انجام دادند. این در جنگ‌های مدرن بی‌سابقه است.

چگونه این امکان‌پذیر بود؟ پدافند هوایی کور شد، پارازیت‌اندازهای راداری و ابزارهای سایبری سیستم‌های هشدار اولیه را مختل کردند، جنگ الکترونیک هماهنگی فرماندهی را قطع کرد.

اسرائیل یک راهرو عملیاتی موقت ایجاد کرد. این کشور توانایی ایران را برای ردیابی یا پاسخگویی بدون نیاز به کنترل هر بخش از آسمان، خنثی کرد.

فلج کردن تلافی پیش از وقوع
ایران پاسخ داد، اما نتیجه بسیار کمتر از انتظارات بود. چرا؟

اسرائیل از قبل کامیون‌ها، رادارها و فرماندهانی را که تلافی هماهنگ‌تر و مرگبارتری را سازماندهی می‌کردند، هدف قرار داده و خنثی کرده بود. پاسخ فوری ایران نه تنها محدود بود، بلکه دیر، آشفته و تا حد زیادی بی‌اثر بود.

حملات آغازین اسرائیل فقط به منظور کاهش زیرساخت‌های هسته‌ای ایران نبود. آن‌ها یک کارزار عمدی برای سرکوب تلافی با از بین بردن کامیون‌های موشکی، شبکه‌های ارتباطی و رهبری کلیدی پیش از اقدام آن‌ها بود. این تنها جنگ دقیق نبود. این یک مدل جدید از بازدارندگی بود.

تأثیرات روان‌شناختی و استراتژیک
تأثیر تنها جنبشی نبود. روان‌شناختی نیز بود.

همانطور که سیما شاین، مقام سابق موساد گفت: "هیچ کس در فرماندهی عالی ایران نمی‌تواند مطمئن باشد که توسط اطلاعات اسرائیل شناخته نشده یا نفر بعدی در لیست نیست."

این نوع عدم اطمینان ناتوان‌کننده است. این امر ترس و تردید را در محافل رهبری دشمن ایجاد می‌کند. تمرکز را از حمله به حفظ خود تغییر می‌دهد. اسرائیل در هر بعد – نظامی، روان‌شناختی و سیاسی – ابتکار عمل استراتژیک را به دست گرفت.

آنچه ارتش آمریکا باید بیاموزد
عملیات شیر خیزان بیش از یک عملیات منطقه‌ای است. این یک مطالعه موردی جهانی در جنگ مدرن است. درس‌های کلیدی برای ایالات متحده و سایر ارتش‌های پیشرفته شامل موارد زیر است:

موفقیت استراتژیک به یکپارچگی بستگی دارد، نه مقیاس. سرکوب رهبری دشمن نه تنها ممکن است، بلکه اکنون از نظر عملیاتی نیز قابل اجرا است. دسته‌های پهپادی تجاری بخشی از آغاز عملیات هستند، نه یک فکر ثانویه. سرکوب توانایی تلافی می‌تواند ارزشمندتر از از بین بردن دارایی‌های تهاجمی باشد.

این یک تغییر در نحوه درک بازدارندگی و دفاع است.
این آینده جنگ است. این چندحوزه‌ای است. این پیشگیرانه است. این نامتقارن است. این بر پایه اطلاعات بنا شده و برای ابتکار عمل طراحی شده است.

اسرائیل تنها به ایران حمله نکرد. این کشور پیش از آنکه جنگ به معنای واقعی آغاز شود، یک دشمن بسیار بزرگتر را خلع سلاح، سردرگم و بی‌ثبات کرد.

عملیات شیر خیزان هشداری به دشمنان و طرحی برای متحدان است. با اطلاعات عمیق، صبر استراتژیک، و همگرایی عملیاتی، حتی مستحکم‌ترین دشمن نیز می‌تواند شکافته شود.

چالش برای دیگران این نیست که از دور آن را تحسین کنند، بلکه این است که آن را درک کنند، درونی کنند و پیش از آنکه جنگ بعدی آن را طلب کند، خود را وفق دهند.