سفر پزشکیان به جمهوری آذربایجان و دیدار با و علی‌اف در باکو

دیدار الهام علی‌اف و مسعود پزشکیان در باکو. این اولین سفر یک رئیس جمهور ایران به جمهوری آذربایجان پس از حدود شش سال استبی بی سی: مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران برای یک دیدار رسمی وارد باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان شده و در کاخ زاگولبا مورد استقبال رسمی الهام علی‌‌اف رئیس جمهوری آذربایجان قرار گرفته است.

مذاکرات دو رئیس جمهور و هیئت همراه بلافاصله آغاز شده است. تلویزیون ایران بخش‌هایی از اظهارات آقای پزشکیان را در دیدار با الهام علی اف پخش کرده که در آن ایران را دوست جمهوری آذربایجان می خواند و سلام علی خامنه‌ای را به رئیس جمهوری آذربایجان ابلاغ می‌کند.

این نخستین سفر یک رئیس جمهور ایران به جمهوری آذربایجان در حدود شش سال اخیر است.

دیدار با مقام‌های ارشد دو کشور، امضای اسناد همکاری و همایش تجاری با حضور روسای‌جمهور دو کشور، ملاقات با ایرانیان مقیم و دیدار با بازرگانان و استانداران مرزی از جمله برنامه‌های آقای پزشکیان در سفر به جمهوری آذربایجان اعلام شده است.

آقای پزشکیان هنگام ترک تهران به مقصد باکو گفت «ارتباط ما با آذربایجان ریشه در پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دارد که باید بیش از پیش تقویت شود.»

روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سال‌های اخیر شکننده بوده است. یکی از مسائل مورد اختلاف دو کشور، روابط نزدیک جمهوری آذربایجان و اسرائیل است.

مهدی سنایی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهور ایران در شبکه ایکس گفته است که سفر رئیس‌جمهور ایران به باکو «به دلیل نظارت مستقیم ایشان بر حادثه اسکله شهید رجایی به‌صورت فشرده و یک‌روزه انجام خواهد شد.»

او این سفر را «آغازی دوباره در روابط» دو کشور توصیف کرده است. خبرگزاری ایرنا هم در گزارشی گفته است که این سفر «در ادامه مسیر احیای روابط دو کشور در سال‌های اخیر انجام می‌شود.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران همزمان با شروع سفر آقای پزشکیان گفت که دو کشور برای انجام این سفر مدت‌ها است که برنامه‌ریزی می‌کنند.

دیدار آقای پزشکیان از جمهوری آذربایجان و ملاقات با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور این کشور حدود سه هفته پیش از سالگرد کشته‌شدن ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران انجام می‌شود.

سی‌ام اردیبهشت سال گذشته، پس از دیدار آقای رئیسی با رئیس‌جمهور آذربایجان در منطقه مرزی دو کشور و افتتاح یک سد مشترک، هلی‌کوپتر او در منطقه ورزقان ایران سقوط کرد و او و همراهانش کشته شدند.

پیشتر گزارش‌هایی از احتمال حضور آقای پزشکیان در نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد که آبان ۱۴۰۳ به میزبانی باکو برگزار شد، منتشر شده بود اما نهایتا شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست از طرف ایران در این کنفرانس شرکت کرد.
طرح صدور گاز روسیه به ایران از راه جمهوری آذربایجان
ایران و جمهوری آذربایجان پیش ازاین همکاری‌های متنوعی از جمله در زمینه صادرات نفت و گاز داشته‌اند. به تازگی ایران اعلام کرده است به تفاهمی با روسیه دست پیدا کرده تا گاز این کشور از راه زمینی و از مسیر جمهوری آذربایجان وارد کشور کند.

محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت ایران هفته پیش در مسکو گفت قبلا تفاهم‌نامه‌ای برای واردات سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز از روسیه به ایران امضا شده بود و اینک تفاهم دیگری برای استفاده از مسیر زمینی در انتقال گاز از طریق خاک جمهوری آذربایجان حاصل شده است.

بر اساس اظهارات آقای پاک‌نژاد گاز روسیه در منطقه آستارا تحویل ایران خواهد شد و برای انجام آن هماهنگی‌های لازم با روسیه و جمهوری آذربایجان در حال انجام است.

ایران و جمهوری آذربایجان دو کشور همسایه هستند که مرز آبی و زمینی با هم دارند. در سال های اخیر و پس از جنگ قره باغ که جمهوری آذربایجان کنترل مناطقی را از ارمنستان پس گرفت، ایجاد ارتباط زمینی با جمهوری خودمختار نخجوان که از پیکره سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان جدا است، به محل اختلاف تبدیل شده است.

پیش از فروپاشی شوروی، جمهوری آذربایجان از طریق راه آهن زنگزور به نخجوان ارتباط داشت ولی با آغاز جنگ اول جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال‌ ۱۹۸۸ این مسیر قطع شد.

مرز کوتاه ارمنستان با ایران میان خاک جمهوری آذربایجان و جمهوری‌ خودمختار نخجوان قرار گرفته است.

طی این سال‌ها جمهوری آذربایجان برای ارتباط زمینی با نخجوان از ایران و ترکیه استفاده کرده است.

جمهوری آذربایجان انتظار دارد از طریق یک بزرگراه و احداث یک خط راه آهن، راه ارتباطی مستقیم با منطقه نخجوان برقرار کند اما ایران می‌گوید چنین راهی باعث قطع ارتباط مرزی با ارمنستان می شود و با آن مخالف است.

ایران یکی ار اولین دولت‌هایی است که استقلال جمهوری آذربایجان را به رسمیت شناخت.

اکبر هاشمی رفسنجانی اولین مقام رسمی جمهوری اسلامی بود که در آبان ۱۳۷۲ به جمهوری آذربایجان سفر کرد. رئیس‌جمهور وقت ایران مهمان حیدر علی‌اف بود.

محمد خاتمی بیش از یک دهه بعد در مرداد ۱۳۸۳ به جمهوری آذربایجان رفت.

محمود احمدی نژاد  در مرداد سال ۱۳۸۶ به دعوت سفر رسمی الهام علی اف به باکو سفر رسمی کرد. او در آبان ۱۳۸۹ نه به عنوان سفر رسمی بلکه برای شرکت در اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر به جمهوری آذربایجان رفت.

حسن روحانی هم دو بار مهمان رئیس‌جمهور آذربایجان بوده است یک بار در مرداد ۱۳۹۵ و یک بار در آبان ۱۳۹۸.