فوتبال ایران؛ قدم بعدی برای دریافت مجوز حرفه‌ای: همه باشگاه‌ها باید تیم زنان داشته باشند
رأی دهید
«همه باشگاه‌ها باید تیم زنان داشته باشند.» مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال ایران، این جمله را برای اولین بار در جریان بازدیدی بیان کرد که از اردوی تیم ملی فوتبال زنان در خرداد داشت. تاج در جمع زنان فوتبالیست ایران گفت: «برای فصل آینده همه باشگاه‌ها ملزم به تیم‌داری در بخش زنان خواهند بود و این موضوع برای کسب مجوز حرفه‌ای الزام است.»
چند روز بعد در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۴۰۳(۷ ژوئن ۲۰۲۴) منصور قنبرزاده، نایب رییس فدراسیون فوتبال، در برنامه تلویزیونی اعلام کرد: «در بحث زنان مصوبه داریم که حتما باید تیم‌هایی که در لیگ برتر هستند، تیم زنان داشته باشند؛ یا در لیگ کشوری و یا حداقل در لیگ استانی. باید بودجه مشخصی به آنها تخصیص داده شود و این هم از الزامات ای‌اف‌سی است.»
این موضوع اما تصمیمی نیست که فدراسیون فوتبال یکباره گرفته باشد، حتی مصوبه‌ای نیست که کنفدراسیون فوتبال آسیا (ای‌اف‌سی) به تازگی برای لیگ بعدی صادر کرده باشد.
تشکیل تیم زنان در باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال یکی از الزاماتی است که از سال ۲۰۱۷ در اساسنامه به‌روز شده ای‌اف‌سی، روی آن تأکید شده بود. باشگاه‌های ایرانی اما در مسیر حرفه‌ای شدن باید اصلاح ساختار باشگاه‌داری را از رسیدگی به موارد دیگری مانند ابهامات مالکیتی، ساختارهای مالی و اداری شروع می‌کردند تا در مراحل بعدی نوبت به اصلاح تیم‌داری این باشگاه‌ها در رده‌های پایه و تشکیل تیم زنان برسد.
اساسنامه کنفدراسیون فوتبال آسیا چه می‌گوید؟
با توجه به داغ بودن بحث ورود زنان به ورزشگاه‌ها در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶، تأکید این اساسنامه به رد هرگونه از تبعیض، اعم از تبعیض نژادی و جنسیتی، بیش از سایر موارد ذکر شده در اساسنامه مورد توجه قرار می‌گرفت.
البته که با توجه به مشکلات زیادی که باشگاه‌های فوتبال در بخش مالکیت و ابهامات مالی داشتند، علاوه بر ورود زنان به ورزشگاه‌ها، این الزامات هم در اولویت قرار داشت. طبیعی بود که روند حرفه‌ای‌سازی باید از بحث‌های ساختاری، مالکیتی و مالی شروع می‌شد.
این در حالی است که همان زمان هم به تشکیل تیم زنان در باشگاه‌های حرفه‌ای اشاره شده بود. حتی در این اساسنامه ذکر شده بود که فقط تشکیل این تیم‌ها کافی نیست و تیم زنان هر باشگاه باید در مسابقات منطقه‌ای و کشوری حاضر باشند.
بازتاب این الزام ای‌اف‌سی در رسانه‌های داخلی این‌طور بود که تشکیل تیم زنان، صرفاَ به عنوان یک پیشنهاد مطرح شده است اما دیگر رسانه‌های آسیایی به این الزام کنفدراسیون فوتبال آسیا بر برخورداری باشگاه‌های حرفه‌ای از تیم زنان به طور جدی‌تری نگاه می‌کردند.
تشکیل تیم زنان؛ پیشنهاد یا یک الزام؟
خبرگزاری ایسنا ۷ دی ۱۴۰۱ در این رابطه به سه دسته‌بندی انجام شده در ماده ۱۵ این آیین‌نامه درباره درخواست ای‌اف‌سی برای استانداردهای در نظر گرفته شده در مسیر اعطای مجوز حرفه‌ای به باشگاه‌ها اشاره کرده بود.
بر اساس این دسته‌بندی شاخص‌های A الزامی بودند و فقدان‌شان در باشگاه‌ها باعث صادر نشدن مجوز حرفه‌ای بود. شاخص‌های B ، در صورت فقدان، فقط منجر به جریمه باشگاه مذکور می‌شدند و شاخص‌های C فقط در حد پیشنهاد بودند. برخورداری باشگاه‌ها از تیم زنان هم از شاخص‌هایی بود که تحت عنوان شاخص C از آنها یاد می‌شد.
این در حالی است که حدود یک سال قبل از انتشار این خبر در ایسنا، روزنامه شرق الاوسط که از روزنامه‌های معروف در خاورمیانه به حساب می‌آید، به نقل از منابعی در کنفدراسیون فوتبال آسیا، از الزاماتی تازه برای صدور مجوز حرفه‌ای خبر داده بود: «از این پس چند دستور دیگر هم پیش روی باشگاه‌های آسیایی قرار خواهد گرفت؛ تشکیل تیم زنان در رده حرفه‌ای، ثبت‌نام تیم در ای‌اف‌سی، ثبت نام سوابق مالی تیم‌های پایه در اسناد باشگاه و فهرست حقوق و دستمزد تمام کارکنان باشگاه در رده بزرگسالان و پایه.»
حالا نوبت باشگاه‌داری حرفه‌ای است
دلیل این برداشت‌های متقاوت اما چه بود؟ واقعیت این است که کنفدراسیون فوتبال آسیا از همان سال ۲۰۱۷، الزام تشکیل تیم زنان را برای باشگاه‌های حرفه‌ای در نظر گرفته بود اما برای اجرایی شدن هر کدام از آنها فرصتی برای باشگاه‌ها در نظر داشت تا باشگاه‌ها بسته به شرایط خود فرصت حرکت به سمت حرفه‌ای شدن را داشته باشند.
به همین دلیل است که درباره باشگاه‌های ایران، بعد از تمرکز بر مشخص شدن تکلیف مالکیت باشگاه‌ها و رسیدگی به بدهی‌های مالی آنها، حالا در آستانه لیگ فوتبال ۴-۱۴۰۳ تمرکز روی تشکیل تیم‌های پایه و زنان قرار گرفته است و باشگاه‌های حرفه‌ای برای دریافت مجوز حرفه‌ای خود در لیگ جدید فوتبال باید برای تیم‌های زنان و پایه خود برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند.
به جز باشگاه‌هایی مانند ملوان و سپاهان که تیم زنان‌شان حضوری فعال در لیگ فوتبال زنان دارند، سایر باشگاه‌های لیگ برتری که برای حضور در لیگ نخبگان آسیا به دنبال اخذ مجوز حرفه‌ای هستند، برای تشکیل تیم زنان مشکلاتی پیش روی خود دارند.
حتی اگر همه باشگاه‌های حاضر در لیگ فوتبال ایران را در صدد دریافت مجوز حرفه‌ای ندانیم، حداقل هفت تیمی که
پارسال موفق به اخذ مجوز حرفه‌ای شده بودند، برای حفظ این مجوز تلاش می‌کنند.
پرسپولیس، استقلال، سپاهان، گل‌گهر، آلومینیوم اراک، فولاد خوزستان و تراکتورسازی تبریز هفت تیمی هستند که برای حفظ مجوز حرفه‌ای خود نیاز دارند که علاوه بر رعایت موارد قبلی، تیم زنان خود را هم به طور دقیق و حرفه‌ای تشکیل دهند که از میان این هفت تیم، جز سپاهان، شش تیم دیگر تجربه تیم‌داری در بخش زنان را ندارند.
باشگاه‌ها برای راه‌اندازی تیم زنان آماده‌اند؟
در نگاه اول شاید مهم‌ترین مانع بر سر راه باشگاه‌های ورشکسته فوتبال ایران، مشکلات مالی به نظر برسد. در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که این باشگاه‌ها تا چه اندازه می‌توانند تیم زنان خود را با موفقیت راه‌اندازی کنند؟
سایت ورزش سه در این رابطه به قانونی اشاره کرده است که می‌تواند انگیزه تیم‌ها را برای تشکیل تیم زنان افزایش دهد. بر اساس دستور العمل حاکم بر قراردادها و سقف بودجه باشگاه‌های لیگ برتر برای سه فصل مسابقاتی ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۶، که در جلسه ۲۱ خرداد ۱۴۰۳ هیات رئیسه فدراسیون فوتبال به تصویب رسید، بازیکنان، کادرفنی و سایر عوامل باشگاه‌ها باید ۳ درصد از قرارداد خود را به عنوان حق عضویت به حساب فدراسیون فوتبال واریز کنند.
با این حال اما بر اساس مصوبه سازمان لیگ، باشگاه‌هایی که تیم زنان خود را راه‌اندازی کنند؛ لازم نیست این درصد را به حساب فدراسیون فوتبال واریز کنند.
در همین راستا پیشبینی شده است که اگر به طور مثال ۳ درصد از سقف بودجه ۴۲۵ میلیاردی باشگاه پرسپولیس برای خرید بازیکن و عقد قرارداد با مربیان را در نظر بگیریم، باشگاه پرسپولیس ملزم به پرداخت ۱۳ میلیارد تومان به فدراسیون فوتبال است که در صورت تشکیل تیم زنان، این مبلغ دریافت نخواهد شد. با توجه به پایین‌تر بودن مبلغ قرارداد بازیکنان تیم زنان نسبت به بازیکنان تیم مردان، تشکیل تیم زنان، برای باشگاه‌ها سود میلیاردی به همراه خواهد داشت.
در هفته‌های گذشته اما باشگاه‌ها چنان درگیر تب و تاب فصل نقل و انتقالات برای یارگیری تیم مردان خود هستند که بیشتر آنها مثل باشگاه استقلال رسیدگی به مسائل مربوط به تیم زنان را به بعد از مشخص شدن تکلیف نقل و انتقالات مردان موکول کرده‌اند. باشگاه پرسپولیس اما برای خرید امتیاز تیم لیگ برتری تیم «نماینده البرز» پیش‌قدم شده است. باشگاه فولاد هم اقدام‌هایی جدی برای خرید امتیاز یک تیم لیگ برتری فوتبال زنان داشته است.
احتمالاَ بعد از رقابت باشگاه‌های پرطرفدار بر سر بازیکنان و مربیان فوتبال، این رقابت به مربیان و بازیکنان شناخته‌شده فوتبال زنان هم کشیده خواهد شد. چنانکه تا همین حالا پرسپولیس برای هدایت تیم زنان خود به سراغ نیلوفر اردلان رفته که فصل گذشته، روی نیمکت سپاهان می‌نشست.
چند روز بعد در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۴۰۳(۷ ژوئن ۲۰۲۴) منصور قنبرزاده، نایب رییس فدراسیون فوتبال، در برنامه تلویزیونی اعلام کرد: «در بحث زنان مصوبه داریم که حتما باید تیم‌هایی که در لیگ برتر هستند، تیم زنان داشته باشند؛ یا در لیگ کشوری و یا حداقل در لیگ استانی. باید بودجه مشخصی به آنها تخصیص داده شود و این هم از الزامات ای‌اف‌سی است.»
این موضوع اما تصمیمی نیست که فدراسیون فوتبال یکباره گرفته باشد، حتی مصوبه‌ای نیست که کنفدراسیون فوتبال آسیا (ای‌اف‌سی) به تازگی برای لیگ بعدی صادر کرده باشد.
تشکیل تیم زنان در باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال یکی از الزاماتی است که از سال ۲۰۱۷ در اساسنامه به‌روز شده ای‌اف‌سی، روی آن تأکید شده بود. باشگاه‌های ایرانی اما در مسیر حرفه‌ای شدن باید اصلاح ساختار باشگاه‌داری را از رسیدگی به موارد دیگری مانند ابهامات مالکیتی، ساختارهای مالی و اداری شروع می‌کردند تا در مراحل بعدی نوبت به اصلاح تیم‌داری این باشگاه‌ها در رده‌های پایه و تشکیل تیم زنان برسد.
اساسنامه کنفدراسیون فوتبال آسیا چه می‌گوید؟
با توجه به داغ بودن بحث ورود زنان به ورزشگاه‌ها در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶، تأکید این اساسنامه به رد هرگونه از تبعیض، اعم از تبعیض نژادی و جنسیتی، بیش از سایر موارد ذکر شده در اساسنامه مورد توجه قرار می‌گرفت.
البته که با توجه به مشکلات زیادی که باشگاه‌های فوتبال در بخش مالکیت و ابهامات مالی داشتند، علاوه بر ورود زنان به ورزشگاه‌ها، این الزامات هم در اولویت قرار داشت. طبیعی بود که روند حرفه‌ای‌سازی باید از بحث‌های ساختاری، مالکیتی و مالی شروع می‌شد.
این در حالی است که همان زمان هم به تشکیل تیم زنان در باشگاه‌های حرفه‌ای اشاره شده بود. حتی در این اساسنامه ذکر شده بود که فقط تشکیل این تیم‌ها کافی نیست و تیم زنان هر باشگاه باید در مسابقات منطقه‌ای و کشوری حاضر باشند.
بازتاب این الزام ای‌اف‌سی در رسانه‌های داخلی این‌طور بود که تشکیل تیم زنان، صرفاَ به عنوان یک پیشنهاد مطرح شده است اما دیگر رسانه‌های آسیایی به این الزام کنفدراسیون فوتبال آسیا بر برخورداری باشگاه‌های حرفه‌ای از تیم زنان به طور جدی‌تری نگاه می‌کردند.
تشکیل تیم زنان؛ پیشنهاد یا یک الزام؟
خبرگزاری ایسنا ۷ دی ۱۴۰۱ در این رابطه به سه دسته‌بندی انجام شده در ماده ۱۵ این آیین‌نامه درباره درخواست ای‌اف‌سی برای استانداردهای در نظر گرفته شده در مسیر اعطای مجوز حرفه‌ای به باشگاه‌ها اشاره کرده بود.
بر اساس این دسته‌بندی شاخص‌های A الزامی بودند و فقدان‌شان در باشگاه‌ها باعث صادر نشدن مجوز حرفه‌ای بود. شاخص‌های B ، در صورت فقدان، فقط منجر به جریمه باشگاه مذکور می‌شدند و شاخص‌های C فقط در حد پیشنهاد بودند. برخورداری باشگاه‌ها از تیم زنان هم از شاخص‌هایی بود که تحت عنوان شاخص C از آنها یاد می‌شد.
این در حالی است که حدود یک سال قبل از انتشار این خبر در ایسنا، روزنامه شرق الاوسط که از روزنامه‌های معروف در خاورمیانه به حساب می‌آید، به نقل از منابعی در کنفدراسیون فوتبال آسیا، از الزاماتی تازه برای صدور مجوز حرفه‌ای خبر داده بود: «از این پس چند دستور دیگر هم پیش روی باشگاه‌های آسیایی قرار خواهد گرفت؛ تشکیل تیم زنان در رده حرفه‌ای، ثبت‌نام تیم در ای‌اف‌سی، ثبت نام سوابق مالی تیم‌های پایه در اسناد باشگاه و فهرست حقوق و دستمزد تمام کارکنان باشگاه در رده بزرگسالان و پایه.»
حالا نوبت باشگاه‌داری حرفه‌ای است
دلیل این برداشت‌های متقاوت اما چه بود؟ واقعیت این است که کنفدراسیون فوتبال آسیا از همان سال ۲۰۱۷، الزام تشکیل تیم زنان را برای باشگاه‌های حرفه‌ای در نظر گرفته بود اما برای اجرایی شدن هر کدام از آنها فرصتی برای باشگاه‌ها در نظر داشت تا باشگاه‌ها بسته به شرایط خود فرصت حرکت به سمت حرفه‌ای شدن را داشته باشند.
به همین دلیل است که درباره باشگاه‌های ایران، بعد از تمرکز بر مشخص شدن تکلیف مالکیت باشگاه‌ها و رسیدگی به بدهی‌های مالی آنها، حالا در آستانه لیگ فوتبال ۴-۱۴۰۳ تمرکز روی تشکیل تیم‌های پایه و زنان قرار گرفته است و باشگاه‌های حرفه‌ای برای دریافت مجوز حرفه‌ای خود در لیگ جدید فوتبال باید برای تیم‌های زنان و پایه خود برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند.
به جز باشگاه‌هایی مانند ملوان و سپاهان که تیم زنان‌شان حضوری فعال در لیگ فوتبال زنان دارند، سایر باشگاه‌های لیگ برتری که برای حضور در لیگ نخبگان آسیا به دنبال اخذ مجوز حرفه‌ای هستند، برای تشکیل تیم زنان مشکلاتی پیش روی خود دارند.
حتی اگر همه باشگاه‌های حاضر در لیگ فوتبال ایران را در صدد دریافت مجوز حرفه‌ای ندانیم، حداقل هفت تیمی که
پارسال موفق به اخذ مجوز حرفه‌ای شده بودند، برای حفظ این مجوز تلاش می‌کنند.
پرسپولیس، استقلال، سپاهان، گل‌گهر، آلومینیوم اراک، فولاد خوزستان و تراکتورسازی تبریز هفت تیمی هستند که برای حفظ مجوز حرفه‌ای خود نیاز دارند که علاوه بر رعایت موارد قبلی، تیم زنان خود را هم به طور دقیق و حرفه‌ای تشکیل دهند که از میان این هفت تیم، جز سپاهان، شش تیم دیگر تجربه تیم‌داری در بخش زنان را ندارند.
باشگاه‌ها برای راه‌اندازی تیم زنان آماده‌اند؟
در نگاه اول شاید مهم‌ترین مانع بر سر راه باشگاه‌های ورشکسته فوتبال ایران، مشکلات مالی به نظر برسد. در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که این باشگاه‌ها تا چه اندازه می‌توانند تیم زنان خود را با موفقیت راه‌اندازی کنند؟
سایت ورزش سه در این رابطه به قانونی اشاره کرده است که می‌تواند انگیزه تیم‌ها را برای تشکیل تیم زنان افزایش دهد. بر اساس دستور العمل حاکم بر قراردادها و سقف بودجه باشگاه‌های لیگ برتر برای سه فصل مسابقاتی ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۶، که در جلسه ۲۱ خرداد ۱۴۰۳ هیات رئیسه فدراسیون فوتبال به تصویب رسید، بازیکنان، کادرفنی و سایر عوامل باشگاه‌ها باید ۳ درصد از قرارداد خود را به عنوان حق عضویت به حساب فدراسیون فوتبال واریز کنند.
با این حال اما بر اساس مصوبه سازمان لیگ، باشگاه‌هایی که تیم زنان خود را راه‌اندازی کنند؛ لازم نیست این درصد را به حساب فدراسیون فوتبال واریز کنند.
در همین راستا پیشبینی شده است که اگر به طور مثال ۳ درصد از سقف بودجه ۴۲۵ میلیاردی باشگاه پرسپولیس برای خرید بازیکن و عقد قرارداد با مربیان را در نظر بگیریم، باشگاه پرسپولیس ملزم به پرداخت ۱۳ میلیارد تومان به فدراسیون فوتبال است که در صورت تشکیل تیم زنان، این مبلغ دریافت نخواهد شد. با توجه به پایین‌تر بودن مبلغ قرارداد بازیکنان تیم زنان نسبت به بازیکنان تیم مردان، تشکیل تیم زنان، برای باشگاه‌ها سود میلیاردی به همراه خواهد داشت.
در هفته‌های گذشته اما باشگاه‌ها چنان درگیر تب و تاب فصل نقل و انتقالات برای یارگیری تیم مردان خود هستند که بیشتر آنها مثل باشگاه استقلال رسیدگی به مسائل مربوط به تیم زنان را به بعد از مشخص شدن تکلیف نقل و انتقالات مردان موکول کرده‌اند. باشگاه پرسپولیس اما برای خرید امتیاز تیم لیگ برتری تیم «نماینده البرز» پیش‌قدم شده است. باشگاه فولاد هم اقدام‌هایی جدی برای خرید امتیاز یک تیم لیگ برتری فوتبال زنان داشته است.
احتمالاَ بعد از رقابت باشگاه‌های پرطرفدار بر سر بازیکنان و مربیان فوتبال، این رقابت به مربیان و بازیکنان شناخته‌شده فوتبال زنان هم کشیده خواهد شد. چنانکه تا همین حالا پرسپولیس برای هدایت تیم زنان خود به سراغ نیلوفر اردلان رفته که فصل گذشته، روی نیمکت سپاهان می‌نشست.
