چرا مسجد الاقصی اینقدر مهم است و چه کسی آن را اداره می‌کند؟

پلیس اسرائیل در محوطه مسجد الاقصی، که میزبان اماکن مورد احترام مسلمانان و یهودیان استبی بی سی: ماه رمضان آغاز شده و درگیری‌ها بین نیروهای اسرائیلی و حماس در غزه ادامه دارد.

در بیت‌المقدس، با جلوگیری پلیس اسرائیل از ورود صدها فلسطینی به مسجد الاقصی - سومین مکان مقدس در اسلام - کشمکش‌ها آغاز شد.

خبرگزاری‌های اسرائیلی و فلسطینی، ویدئویی را به اشتراک گذاشتند که نشان می‌داد ماموران اسرائیلی با باتوم تعدادی فلسطینی را در این مکان تعقیب و مضروب می‌کنند.

انتظار می‌رود هر روز ده‌ها هزار نمازگزار در مسجد الاقصی در ماه رمضان حضور داشته باشند و هزاران پلیس در خیابان‌های بخش قدیمی بیت المقدس مستقر شده‌اند.
محدودیت‌ها
از زمان حملات حماس در ۷ اکتبر، اسرائیل دسترسی فلسطینیان به مسجد الاقصی را محدود کرده است. مردان زیر ۴۵ سال و پسران نوجوان و فلسطینی‌های ساکن کرانه غربی اشغالی ماه‌هاست که اجازه ورود به آن‌جا را ندارند.

ایتامار بن گویر، وزیر راست افراطی امنیت ملی اسرائیل، همچنین خواستار محدودیت‌های شدیدتر برای دسترسی شهروندان مسلمان اسرائیل به مسجد الاقصی شده و گفته بود که این اقدام برای جلوگیری از «جشن پیروزی» حماس در هنگام اسارت گروگان‌های اسرائیلی در غزه است.

اما بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل این طرح را رد کرد. هنوز مشخص نیست که چند نفر در ماه رمضان اجازه ورود به این مکان را دارند.

ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن، روز دوشنبه ۱۱ مارس گفت، محدودیت‌های اعمال شده توسط اسرائیل برای دسترسی نمازگزاران مسلمان به مسجد الاقصی در ماه رمضان، وضعیت را به سوی یک «انفجار» سوق می‌دهد.

محوطه مسجد الاقصی/حرم شریف سومین مکان مقدس در اسلام است. این محوطه که به نام کوه معبد هم شناخته می‌شود، مقدس‌ترین مکان در یهودیت است.

مسلمانان معتقدند محوطه مسجد الاقصی مکانی است که پیامبر اسلام از آن‌جا به معراج رفته است.

این منطقه از دیرباز محل بروز مناقشات بوده است و یکی از نقاط شروع جنگ پیشین بین اسرائیل و حماس در سال ۲۰۲۱ بود.
چرا مسجد الاقصی اینقدر مهم است؟
الاقصی در میانه بخش قدیم بیت المقدس و روی تپه‌ای قرار دارد که مسلمانان آن را با نام حرم شریف می‌شناسند.

این محوطه ۱۴ هکتاری برای یهودیان به نام «هار هاباییت» یا کوه معبد شناخته می‌شود.

مسجد الاقصی نامی است که به کل محوطه داده شده است و دو مکان مقدس مسلمانان را در خود جای داده است: قبة الصخره و مسجد الاقصی یا مسجد قبله - که در قرن هشتم میلادی ساخته شده است.
مسلمانان مسجد الاقصی را سومین مکان مقدس اسلام پس از مکه و مدینه می‌دانند.

چهره‌های مختلفی که مسلمانان آنها را پیامبر می‌دانند مانند ابراهیم، داوود، سلیمان، الیاس و عیسی مسیح در آنجا نیایش کرده‌اند.

مسلمانان معتقدند که پیامبر اسلام در شبی در سال ۶۲۰ میلادی از مکه به مسجد الاقصی و از آنجا به معراج رفته است.

همان مکان، کوه معبد، همچنین مقدس‌ترین مکان برای یهودیان است.

آنها معتقدند حضرت سلیمان اولین معبد را ۳۰۰۰ سال پیش در آنجا ساخته است. دومین معبد یهودی ساخته شده در آنجا، در سال ۷۰ پس از میلاد به دست رومیان ویران شد.
اداره مسجد الاقصی در حال حاضر با کیست؟
در جنگ سال ۱۹۶۷ بین اسرائیل و همسایگان عربش، اسرائیل مسجد الاقصی را تصرف کرد و آن را به همراه بقیه بیت‌المقدس شرقی و بخش‌هایی را از کرانه غربی که در آن مجاورت بود، ضمیمه خود کرد.

این مناطق در آن زمان تحت کنترل مصر و اردن بود و این اقدام اسرائیل هرگز در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته نشد.

پادشاه اردن هاشمی متولی رسمی عبادتگاه‌های مسلمانان و مسیحیان در محوطه مسجد الاقصی است.

او اعضای سازمانی به نام وقف اسلامی را برای نظارت بر آن‌جا منصوب می‌کند.
مسجد الاقصی سومین مکان مقدس در اسلام به عنوان محل معراج پیامبر اسلام استطبق یک توافق دیرینه، غیر مسلمانان می‌توانند از محوطه مسجد الاقصی بازدید کنند، اما فقط مسلمانان مجاز به عبادت در محوطه مسجد هستند.

خاخام اعظم اسرائیل، یهودیان را از ورود به محوطه کوه معبد منع می‌کند، زیرا برای آنها به اندازه‌ای مقدس تلقی می‌شود که نباید روی آن قدم بگذارند.

قوانین دولت اسرائیل می‌گوید که مسیحیان و یهودیان فقط می‌توانند به عنوان گردشگر از این مکان دیدن کنند، آن هم فقط به مدت چهار ساعت در روز و پنج روز در هفته.

یهودیان در دیوار غربی یا دیوار ندبه، زیر کوه معبد عبادت می‌کنند - که اعتقاد بر این است که آخرین بخش باقی‌مانده از معبد سلیمان است.
چه درگیری‌هایی در مسجد الاقصی رخ داده است؟
در سال ۲۰۰۰، که آریل شارون رهبر حزب اصلی اپوزیسیون اسرائیل بود، گروهی از قانونگذاران حزب راستگرای لیکود را به این محوطه برد.

او گفت: «کوه معبد در دست ماست و در دستان ما خواهد ماند، اینجا مقدس‌ترین مکان در یهودیت است و حق هر یهودی است که از کوه معبد دیدن کند.»

فلسطینی‌ها اعتراض کردند و درگیری‌های خشونت‌آمیزی رخ داد که به قیام دوم فلسطینی‌ها تبدیل شد که به انتفاضه الاقصی نیز معروف است. بیش از ۳۰۰۰ فلسطینی و حدود ۱۰۰۰ اسرائیلی در این درگیری‌ها جان باختند.

در ماه مه ۲۰۲۱، فلسطینیان معترض به اخراج برخی خانواده‌ها با پلیس اسرائیل در محوطه مسجد الاقصی درگیر شدند که منجر به زخمی شدن حداقل ۱۶۳ فلسطینی و ۱۷ افسر پلیس اسرائیلی شد.
مسجد الاقصی محل درگیری های متعدد بین مسلمانان و پلیس اسرائیل بوده استدر واکنش به این اقدام، گروه اسلامگرای حماس راکت‌هایی از نوار غزه به سمت بیت‌المقدس پرتاب کرد که منجر به درگیری ۱۱ روزه با اسرائیل شد.

در سال ۲۰۲۲، که اولین بار بود که ماه رمضان با تعطیلات عید فصح یهودیان بعد از سه دهه مقارن شده بود، درگیری خشنی پیش آمد و پلیس اسرائیل صحن را تخلیه کرد و سپس زیارت‌کنندگان یهودی را وارد محوطه کرد.

پلیس گفت که سنگ‌هایی نیز به سمت دیوار غربی پرتاب شده است.

در آوریل۲۰۲۳، پلیس به مسجد الاقصی یورش برد و گفت که «آشوبگران» به همراه نمازگزاران در داخل سنگر گرفته بودند. پلیس می‌گوید که آنها از سنگ و وسایل آتش‌بازی به عنوان سلاح استفاده می‌کردند.

فلسطینی ها گفتند که پلیس از بمب‌های صوتی و گلوله‌های لاستیکی استفاده کرد و ۵۰ نفر زخمی شدند.

علت آغاز اعتراض‌ها این بود که گزارش شده بود افراطیون یهودی قصد دارند بزی را در کوه معبد برای عید فصح قربانی کنند – درست همان‌طور که یهودیان اعصار باستان قبل از اینکه رومی‌ها معبد را ویران کنند این قربانی را انجام داده بودند.

پلیس اسرائیل و مقامات مذهبی گفتند که اجازه انجام چنین اقدامی را نمی‌دهند.
درگیری در داخل مسجد الاقصی بین پلیس اسرائیل و معترضان فلسطینی خسارات زیادی به بار آوردبنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل تأکید کرد که پلیس «باید برای بازگرداندن نظم ... ایجاد دسترسی آزاد برای همه ادیان و حفظ وضعیت موجود در کوه معبد اقدام کند».

با این حال، سازمان وقف اسلامی یورش پلیس را «نقض آشکار هویت و عملکرد مسجد به عنوان عبادتگاهی فقط مخصوص مسلمانان» خواند.

رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که شبه‌نظامیان در پاسخ ۱۶ راکت از غزه شلیک کردند.