چرا ایران تلاش‌می کند درگیر جنگ مستقیم با آمریکا نشود؟

یورونیوز: مقام‌های آمریکایی معتقدند که نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد رهبری ایران نسبت به برخی از اقدامات «ظاهرا خودجوش» گروه‌های نیابتی خود در عراق، سوریه و یمن «عصبی و نگران» است.

سی‌ان‌ان در گزارشی به نقل از چندین منبع در دولت آمریکا ضمن بیان این مطلب اضافه کرده که حمله به پایگاه آمریکا در اردن که به کشته شدن ۳ سرباز آمریکایی منجر شده باعث «غافلگیری» ایران شده و رهبران ارشد جمهوری اسلامی را نگران کرده است.

شبه نظامیان مورد حمایت ایران از اکتبر تاکنون بیش از ۱۶۵ حمله به نیروهای آمریکایی انجام داده اند اما حمله به اردن نخستین مورد از آغاز جنگ اسرائیل و حماس است که به کشته شدن سربازان آمریکایی منجر می‌شود. اطلاعات ایالات متحده همچنین نشان می دهد که تهران نگران است که حملات شبه نظامیان حوثی در یمن به کشتی های تجاری در دریای سرخ، منافع اقتصادی چین و هند، متحدان کلیدی ایران را بر هم بزند. پیش‌تر خبرهایی مبنی بر «توصیه» پکن به تهران در خصوص مهار حوثی‌ها رسانه‌ای شده بود.

با این حال مقام‌های آمریکایی می‌گویند هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که این نگرانی و احتیاط فزاینده تهران احتمالا به استراتژی گسترده‌تری برای تغییر در حمایت از گروه‌های نیابتی از سوی جمهوری اسلامی بینجامد. با این حال این تغییر را می‌توان نشان‌دهنده تعدیل‌هایی دانست که از سوی تهران در حال عملی‌شدن هستند. ضمن اینکه به گفته مقام‌های آمریکایی ایران رویکرد مدونی را پی می‌گیرد که برای جلوگیری از جرقه زدن جنگی همه‌جانبه طراحی شده است.

مقام‌های آمریکایی اشاره‌ای به این نکته نکرده‌اند که چگونه به این اطلاعات دست یافته‌اند اما گفته می‌شود ایالات متحده اخیرا توانسته از طریق روش‌های مختلف از جمله استخدام جاسوسان و استراق سمع ارتباطات ایران، به اطلاعات بیشتری از دیدگاه‌های مقام‌های عالیرتبه ایران دست یابد.

همزمان نشریه پولیتیکو به نقل از مقامات آمریکایی این احتمال را مطرح کرده که ایران آنطور که پنداشته می‌شود بر روی عوامل نیابتی خود کنترل کامل ندارد.
قربانی نیروهای خود
دولت بایدن در حال بررسی گزینه‌هایی برای پاسخ به حمله اخیر در اردن است که می‌تواند شامل حمله به دارایی‌های ایران در منطقه باشد اما به گفته مقامات، حمله به خاک ایران بسیار بعید است، زیرا ایالات متحده به دنبال جنگ مستقیم با ایران نیست.

روز سه‌شنبه، شبه‌نظامیان نیابتی کتائب حزب‌الله مستقر در عراق اعلام کرد که تمام حملات علیه نیروهای آمریکایی را به حالت تعلیق در می‌آورد. اقدامی که آن‌را می‌توان نشانه‌ای از تلاش بالقوه برای کاهش تنش‌ها در منطقه برشمرد.

با این حال برخی از مقامات فعلی و سابق آمریکا نسبت به تغییر اساسی در تاکتیک‌های ایران تردید دارند. یکی از مقامات نظامی ایالات متحده مستقر در خاورمیانه گفت که ایران از شرایطی که فعلا در منطقه پیش آمده بسیار خوشحال است.

نورم رول تحلیلگر ارشد پیشین سازمان سیا در امور ایران در خصوص این وضعیت به سی‌ان‌ان می‌گوید: «هدف اصلی ایران این است که در آمریکا و به سیاستگذاران ما عدم قطعیت و بلاتکلیفی تزریق کند و تصمیم‌گیری برای اینکه چقدر باید به ایران ضربه بزنیم را دشوار نماید.»

همزمان ابراهیم رئیسی در تازه‌تریم موضع‌گیری خود ادعا کرده: «دشمن» توانایی ندارد علیه ما کاری انجام دهد. او دلیل این ادعای خود را «قدرتمندی نیروهای ایران در حوزه‌های مختلف» عنوان کرده است.

نورم رول در ادامه تحلیل خود از وضعیت جاری تاکید می‌کند که مطلقا هیچ نشانه‌ای نمی‌بیند که دولت ایران را مجبور به تغییر رویه‌ای کند که تاکنون در پیش گرفته بوده است.

جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیت خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا، یکی دیگر از افرادی است که سی‌ان‌ان در این گزارش با او گفتگو کرده. لرد با اشاره به اینکه بیانیه کتائب حزب‌الله نشان می‌دهد که چطور انتظار برای پاسخ ایالات متحده باعث عقب نشینی تهران شده است، می‌افزاید: «فکر می‌کنم جالب است که فقط پیش‌بینی یک واکنش بالقوه شدید از سوی  ایالات متحده، تأثیر بازدارنده‌ای بر نیروی نیابتی ایران داشته است، بدون اینکه آمریکا یک گلوله شلیک کند.» وی خاطرنشان کرد که به نظر می رسد حمله در اردن رویکرد ایران را از اکتبر تضعیف کرده چرا که ایران از اینکه آمریکا و اسرائیل در گوشه رینگ قرار گیرند و به دادن پاسخ قاطع مجبور شوند، استقبال نمی‌کند.
پس از حملات دریای سرخ
در همین حال، نشانه‌هایی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه رهبران ایران نگران هستند که حملات بی رویه حوثی‌ها به کشتی‌های دریایی دریای سرخ ممکن است به تهران ضربه بزند. حوثی‌ها کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا را هدف قرار داده‌اند و خطر تشدید تنش را تهدید می‌کنند و این حملات باعث آسیب اقتصادی جهانی شده است.

یکی از کشورهایی که در این تنش‌ها به ویژه تحت تاثیر قرار گرفته هند است، چرا که حوثی‌ها به چندین کشتی که یا خدمه هندی داشته‌اند و یا به سمت هند در حال حرکت بوده اند حمله کرده‌اند. در پاسخ دولت هند چندین کشتی جنگی را در دریای عرب مستقر کرده است.

همچنین دو غول کشتیرانی دولتی چین نیز مجبور شده‌اند ده‌ها کشتی را از دریای سرخ به مسیری طولانی‌تر در اطراف دماغه امیدنیک در جنوب آفریقا منحرف کنند که باعث افزایش قابل توجه هزینه‌های حمل و نقل می‌شود. پکن روز سه‌شنبه نگرانی‌های خود را در مورد وضعیت اعلام کرد و خواستار پایان دادن به حملات به کشتی‌های غیرنظامی شد.

مرگ آمریکایی ها، همراه با حملات مداوم کشتیرانی، ممکن است اکنون ایالات متحده و ایران را بیش از آنچه که هر یک از آنها می خواستند به لبه پرتگاه نزدیک کند.

حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران روز چهارشنبه گفت که ایران «در پی جنگ نیست، اما از جنگ نمی ترسد». سلامی که معمولا به رجزخوانی‌ها مشهور است همچنین گفت: «گاهی اوقات دشمنان تهدید می‌کنند و این روزها تهدیدهایی را از زبان مقامات آمریکایی می‌شنویم و به آنها می‌گوییم شما ما را امتحان کردید و ما همدیگر را می‌شناسیم، هیچ تهدیدی را بی پاسخ نخواهیم گذاشت.»

تشدیدها همچنین بر درجات مختلف کنترلی که ایران در واقع بر گروه های نیابتی خود دارد، اثر می‌گذارد. یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود در این خصوص به سی‌ان‌ان می‌گوید: «همه نشانه‌ها حاکی از آن است که ایران هیچ علاقه‌ای به وارد شدن به چرخه تنش با آمریکا و اسرائیل ندارد». این شخص گفت، در حالی که ایران می‌داند که حمایت از نیروهای نیابتی‌اش برای به چالش کشیدن غرب ارزشش را دارد اما در عین حال باید در نظر گرفت که این گروه‌های نیابتی درجات مختلفی از وفادارای را به ایران دارند.

چندین مقام به سی ان ان گفتند در میان این گروه‌ها، ایران کمترین میزان کنترل عملیاتی را بر حوثی‌ها در یمن دارد.

مقامات همچنین گفتند که ایران نفوذ بسیار بیشتری بر شبکه به هم پیوسته شبه نظامیان نیابتی فعال در داخل عراق و سوریه دارد و فعالیت این گروه ها اغلب توسط مقامات اطلاعاتی و نظامی به عنوان فشارسنج دقیق‌تری از سیاست ایران تلقی می‌شود.

ایرانی‌ها در ماه‌های اخیر به حوثی‌ها پشتیبانی اطلاعاتی و تسلیحاتی ارائه کرده‌اند، از جمله سیستم‌های نظارتی که به این گروه اجازه می‌دهد در فضای دریایی فعالیت کند و به تسهیل حملات آنها در دریای سرخ کمک کند.با این حال، به طور کلی، مقامات گفتند که ایران نسبت به استراتژی حوثی‌ها برای هدف قرار دادن کشتی‌های عبوری از دریای سرخ که به گفته حوثی‌ها در اعتراض به حمایت آمریکا و انگلیس از جنگ اسرائیل در غزه است، نگران بوده است.

ایالات متحده در این مدت تلاش کرده با اعمال فشار بین‌المللی بر تهران از طریق قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و همچنین تهدیدها و البته حملات نظامی به مواضع این گروه یمنی، نگرانی خود از اقدامات این گروه یمنی را برجسته کند. واشینگتن همچنین از چین خواسته تا از نفوذ خود در ایران برای کاهش تنش‌ها استفاده کند.  تلاش‌هایی که بن نظر می‌رسد فعلا به نتیجه لازم منتهی نشده است.