اتفاق غم‌انگیزی که باعث شد مردم هلند تنهایی را جدی بگیرند
رأی دهید
روز ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳ جسد زنی ۷۴ ساله در خانه‌اش واقع در روتردام هلند پیدا شد که ده سال از مرگ او گذشته بود.
این زن که بپ دی بروین نام داشت در هند شرقی هلند (مستعمره هلند و کشور اندونزی امروزی) به دنیا آمد و در نوجوانی به هلند رفت. او پس از قطع رابطه با تنها فرزندش دچار ضربه روحی شد و به تنهایی پناه برد.
به‌همین دلیل وقتی در سال ۲۰۰۳ بپ جان باخت هیچ‌کس خبردار نشد. حقوق بازنشستگی به طور خودکار به حساب بانکی او واریز می‌شد و اجاره خانه‌اش هم از همان حساب برداشت می‌شد. پیکر زن هنگامی کشف شد که مهندسان گاز‌رسانی ناچار باید وارد آپارتمان او می‌شدند. پلیس با کوهی از نامه‌ها رو‌به‌رو شد، نامه‌هایی که بعد به آنها کمک کرد تا زمان مرگ او را دریابند.
این اتفاق باعث شد شهر به تکاپو بیفتد. هوگو دی یونگ، سیاستمدار محلی در گفتگو با تلویزیون محلی گفت: «تصویر اندوه‌آوری که نشان می‌دهد در چنین شهر بزرگی چه تنهایی‌های بزرگی هست.» او برنامه‌ای ارائه داد که داوطلبان برای خدمات رفاهی به همه ساکنان بالای ۷۵ سال در روتردام سر بزنند و با آنهایی که به کمک نیاز داشتند ارتباط برقرار کنند.
دستیابی به آمار موثق جهانی دشوار است اما سال گذشته اولین نظر‌سنجی سراسری اتحادیه اروپا نشان داد که یک نفر از هر هشت نفر بیشتر اوقات احساس تنهایی می‌کند و حدود یک‌سوم افراد گاهی احساس تنهایی می‌کنند و نتیجه نظر‌سنجی نشان داد که هلند در میان کشور‌های دیگر اروپا کمترین میزان تنهایی را دارد.
تنهایی مشکل پیچیده‌ای است که دلیل آن کم‌توانی در مهارت‌های اجتماعی تا دگرگونی‌های بزرگ زندگی و گوشه‌نشینی است. همچنین ارتباط معنا‌داری میان تنهایی و عدم سلامت جسمی و روانی وجود دارد.
این ابتکار ملی همه‌باهم مبارزه با تنهایی نام دارد. مشاوران به شهرداری هر منطقه برای طرح‌ها و برنامه‌های مناسب مشاوره می‌دهند. آنها شهرداری‌ها را تشویق می‌کنند تا شبکه‌های مبارزه با تنهایی به راه بیندازند که در آنها کارشناسان بهداشت و سلامت و داوطلبان و صاحبان کسب‌و‌کار‌های گوناگون فعالیت می‌کنند.
این برنامه به طور سراسری و در سطح ملی هم با ایجاد اتحاد ملی در برابر تنهایی ادامه پیدا کرد. اعضای آن شامل بانک‌ها و سوپر‌مارکت‌ها و مؤسسات خیریه و باشگاه‌های ورزشی و انجمن‌های فرهنگی بودند. آنها سالی دوبار گرد‌هم می‌آمدند و ایده‌ها و روش‌های کار مشترک را بررسی می‌کردند.
دی‌یونگ در ابتدای راه‌اندازی این فعالیت به برنامه تلویزیون هلند گفت: «بسیاری از افراد مایلند در این زمینه کاری انجام دهند اکنون جنبش فوق‌العاده‌ای پا گرفته است که نیرو‌های فراوانی در آن شریک هستند.»
صندوقدار خوش‌صحبت
ایده‌های نوآورانه از جاهایی که هیچ انتظارش نمی‌رفت سر بر‌آورد. برای مثال، سوپر‌مارکت زنجیره‌ای جومبو در چند فروشگاه خود برنامه «صندوقدار خوش‌صحبت» راه انداخته‌اند. مشتریانی که دوست دارند با صندوقدار گپ بزنند بدون آنکه مزاحم دیگران بشوند می‌توانند خرید‌های خود را در خط زرد ویژه‌ای قرار دهند. این زمین تا آسمان با صندوق‌های خودکار بدون حضور صندوقدار فرق دارد.
همچنین اداره پست هلند برنامه داوطلبانه‌ای راه انداخته‌اند که پستچی‌ها می‌توانند وضعیت افرادی را که دچار تنهایی هستند گزارش دهند.
تیس کرشهوف، مدیر مشارکت اجتماعی می‌گوید: «مأموران پست ما می‌توانند یک جفت چشم و گوش مراقب در هر محله‌ای باشند.»
از کارکنان پست می‌خواهیم تا به نکات خاصی مانند بسته بودن پرده‌ها بیش از زمان معمول یا جمع شدن نامه‌ها توجه کنند و سپس از آنها خواسته می‌شود پرسش‌نامه‌ای را با ذکر نشانی فرد مورد نظر پر کنند و به سازمان بهزیستی هلند تحویل دهند.
کرشهوف می‌گوید: «کارکنان پست برای حفظ حریم خصوصی افراد در جریان نتیجه بررسی‌ها قرار نخواهند گرفت اما خیال‌شان راحت است که نگرانی خود را با مسئولان در میان گذاشته‌اند.»
این طرح اکنون در ۱۹ شهرداری هلند اجرا می‌شود. حدود ۵۰ هشدار در سه سال گذشته در روتردام، شهری که جسد بپ دی بروین پیدا شد، دریافت شده است و به گفته سازمان بهزیستی منطقه کمابیش به همه آنها رسیدگی شده است.
بخشی از گسترش این طرح مدیون همکاری ملی میان اداره پست هلند و سازمان‌های بهزیستی محلی از طریق خدمات اجتماعی هلند است.
دوستان چهارپا
وبسایت همه‌باهم مبارزه با تنهایی سازمان‌های اجتماعی که شواهدی برای کارهای مؤثر خود ارائه دهند را معرفی می‌کند و شهرداری‌ها را تشویق می‌کنند تا از این روش‌ها استفاده کنند.
یکی از این سازمان‌ها اوپو نام دارد که اکنون از چهار شهر بزرگ هلند بودجه دریافت می‌کند. آنها وبسایتی ایجاد کرده‌اند که سالمندانی را که دوست دارند از حیوان خانگی نگهداری کنند را به صاحبان سگ‌ها که وقت کافی ندارند معرفی می‌کند. این خدمات برای سالمندان رایگان و هزینه مختصری برای صاحبان سگ‌ها دارد.
الن گرونمن، مدیر این سازمان می‌گوید: «برخی از مشتریان ما نگران این هستند که سگ‌ها بعد از مرگ آنها چه بر سرشان خواهد آمد و برخی هم پول کافی برای هزینه‌های نگهداری حیوان خانگی ندارند. با این روش می‌توانند چند ساعتی در روز سگ داشته باشند که به سلامت جسم و روان آنها کمک می‌کند و باعث ملاقات با اهالی محل می‌شود.»
تاکنون اوپو توانسته است ۴۵۰۰ نفر را به هم معرفی کند. تئو نین‌هویس، ۷۴ ساله به ژانت و سگ بیگل او معرفی شد.
در حالی که با سگ بیگل در پارک قدم می‌زنیم می‌گوید: «وقتی به حدود هفتاد و پنج سالگی می‌رسی ارتباطت را با همه از دست می‌دهی.»
«بیگل سگ دوست‌داشتنی کوچولویی است که همه به او توجه می‌کنند. حالا همه مرا هم می‌بینند و به من سلام می‌دهند. من ارتباط خوبی با ژانت برقرار کرده‌ام. اگر مشکلی برای من پیش بیاید ژانت اولین کسی است که به او تلفن می‌کنم.»
نظر‌سنجی مستقلی تجربه تئو را تائید می‌کند. این نظر‌سنجی نشان می‌دهد سه‌چهارم کاربران اوپو گفته‌اند سلامت جسمی و ارتباط اجتماعی آنها بهبود پیدا کرده است.
در سال ۲۰۱۸، هدف اصلی طرح ملی مبارزه با تنهایی کمک به افرادی مانند تئو بود. هرچند کمی بعد روشن شد که موضوع فراتر از این است.
سوپ مادربزرگ، شرکت تولید سوپ که نیمی از سود خود را صرف برگزاری دور‌همی‌های آشپزی برای آشنایی سالمندان و دانشجویان می‌کند دریافت که دانشجویان هم به اندازه سالمندان از این دور‌همی‌ها سود می‌برند. مارتین کانترس، مدیر شرکت می‌گوید: «ما پروژه‌ای را به دلیل تنهایی سالمندان شروع کردیم اما دریافتیم که بسیاری از جوانان هم تنها هستند برای مثال جوانانی که برای تحصیل به شهر‌های دیگر می‌روند.»
به همین دلیل در سال ۲۰۲۲ طرح همه‌باهم مبارزه با تنهایی گسترش پیدا کرد و شامل همه افراد اجتماع شد و گروه‌های همراه آن به ۱۹۶ گروه رسید.
میشا استوبنیتسکی، سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید: «مشارکت‌کنندگان به ما گفتند که تمرکز بر سالمندان موضوع تنهایی را بسیار محدود می‌کند. هر آدمی می‌تواند دچار تنهایی باشد.»
اکنون پژوهش‌هایی در حال انجام است که گروه‌های آسیب‌پذیر را شناسایی کند از جمله پرستاران و مراقبت‌کنندگان خانگی، مهاجران سالمند و نوجوانان.
یولاندا فون گرو، مشاور پیشین امور جوانان می‌گوید خوشحال است که دولت دریافته است که نوجوانان هم درگیر تنهایی هستند.
او می‌گوید: «ما به بزرگسالان جوان کمک میکنیم تا بر افکار منفی درباره خودشان غلبه کنند و اتکا به نفس و مهارت‌های اجتماعی آنها را تقویت میکنیم.»
جلسات را مربیان آموزش‌دیده جوانان اداره می‌کنند و به هریک از اعضا در تعیین اهداف و تلاش برای رسیدن به آنها در باشگاه جوانان یاری می‌رسانند.
لوک، ۲۳ ساله می‌گوید: «برای من آشنایی با دیگران سخت بود، نمی‌توانستم با آنها سر صحبت را باز کنم. این کار مرا دچار اضطراب شدیدی می‌کرد. من شب‌های طولانی در خانه تنها بوده‌ام و هیچ‌کس را نداشتم که با او تماس بگیرم یا حرف بزنم.»
لوک می‌گوید گروه به خوبی پذیرای او بوده است «خوب است آدم جایی داشته باشد که بتواند راحت باشد و کمک کند که احساس بهتری در مورد خودم داشته باشد.»
داغ تنهایی
اکنون در ۷۷ شهرداری هلند گروه‌هایی برای این کارها تشکیل شده است. یولاندا می‌گوید محدودیت بودجه باعث کندی گسترش کار شده است اما کمپین ملی اکنون مناطقی که نیاز به حمایت داشته باشند را تحت پوشش قرار می‌دهد.
همه پروژه‌ها با داغ ننگ تنهایی رو‌به‌رو هستند. هنوز این باور رایج وجود دارد که تنهایی نوعی ناتوانی فردی است نه مشکلی اجتماعی.
گروه‌های گوناگونی از افراد به صورت‌های مختلف با تنهایی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. مدیران جوان تشویق می‌شوند تا تجربه‌های خود از تنهایی را به اشتراک بگذارند تا باعث پذیرش عمومی بهتر موضوع شوند.
هرچند برخی سازمان‌ها مانند اوپو و سوپ مادربزرگ هیچ حرفی از موضوع تنهایی نمی‌زنند چون نمی‌خواهند اعضای احتمالی از گروه گریزان شوند.
مارتین کانترس از گروه سوپ مادربزرگ می‌گوید: «هیچ‌کس نمی‌خواهد بگوید من احساس تنهایی می‌کنم.»
هر سال، کارزار همه‌باهم مبارزه با تنهایی تلاش می‌کند از افراد بخواهد در هفته ملی تنهایی درباره این موضوع حرف بزنند. صد‌ها رویداد و مراسم در سراسر کشور برگزار می‌شود و بسیاری از گروه‌ها با هم همکاری می‌کنند. گروه سوپ مادربزرگ امسال مهمان ویژه‌ای داشت، ملکه ماکسیما در دور‌همی آشپزی آنها حضور پیدا کرد.
هرچند هنوز تنهایی در هلند باعث نگرانی است اما میشا استوبنیتسکی باور دارد که آنها در مسیر صحیحی هستند.
او می‌گوید: «راه‌حل همکاری و مشارکت است. برای رویارویی با آن کل جامعه می‌تواند و باید مشارکت کند».
این گروه‌ها امید دارند تا نگذارند ماجرای بپ دی بروین دوباره تکرار شود.
تئو در حالی که سگ بیگل را نوازش می‌کند می‌گوید: «من تنها زندگی می‌کنم و همیشه به شوخی به همسایه بالایی می‌گویم این کلید را داشته باش هر وقت بوی بدی احساس کردی بیا تو!»
«اما حالا احساس می‌کنم به‌درد‌بخور و خواستنی هستم. احساس عادی بودن می‌کنم. دوباره بخشی از ساختار اجتماع شده‌ام.»
