چرا اسرائیل هنوز به غزه حمله زمینی نکرده است؟

صدها هزار نفر از نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل برای آماده شدن برای تهاجم زمینی به غزه فراخوانده شده‌اندبی بی سی: اکنون چندین روز است که اسرائیل نشانه‌هایی را از آمادگی‌ نیروهایش برای ورود به خاک غزه به نمایش گذاشته است. با این هدف که شاخه نظامی حماس را در پی حمله این گروه به جنوب اسرائیل در روز هفتم اکتبر، یک بار برای همیشه نابود کند.

ارتش اسرائیل بیش از ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره را فراخوانده است.

مزارع، زمین‌ها و کیبوتص‌های اسرائیلی در مجاورت مرز غزه مملو از تانک‌های مرکاوا، خودروهای نظامی مجهز به توپ‌های جنگی و هزاران پیاده‌نظامی شده که مجهز به تسلیحات سنگین و آماده نبرد هستند.

نیروی هوایی و دریایی ارتش اسرائیل با حمله به مکان‌هایی که گمان می‌برد مخفیگاه‌ و یا زرادخانه‌ گروه‌های حماس و جهاد اسلامی فلسطین باشند، علاوه بر شمار اندکی از فرماندهان حماس، بسیاری از شهروندان غیرنظامی را در جریان این حملات کشته و یا مجروح کرده است.

تلفات جانی سنگین در پی انفجار روز سه‌شنبه در بیمارستانی در مرکز غزه که هر دو طرف درگیری‌ آن را محکوم و دست داشتن در آن را انکار کرده‌اند، تنها به شعله‌ورتر شدن تنش در منطقه منجر خواهد شد.

با این حساب چرا اسرائیل حمله‌ زمینی به غزه که قول آن را داده بود، آغاز نکرده است؟

در اینجا به چندین عامل اشاره می‌کنیم.
عامل بایدن
سفر شتاب‌زده این هفته جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به اسرائیل، نشانی است از نگرانی عمیق آمریکا نسبت به وخامت اوضاع. واشنگتن در این زمینه دو نگرانی عمده دارد: تشدید بحران انسانی، و خطر گسترش درگیری به سراسر خاورمیانه.

رئیس‌جمهوری آمریکا مخالفتش را با اشغال مجدد غزه توسط اسرائیل به صراحت عنوان کرده است. اسرائیل سال ۲۰۰۵ از غزه عقب‌نشینی کرد. جو بایدن تکرار اشغال نظامی غزه توسط اسرائیل را «یک اشتباه بزرگ» خوانده است.

هدف رسمی سفر بایدن به اسرائیل، نشان دادن حمایت استراتژیک آمریکا از نزدیک‌ترین متحدش در خاورمیانه و شنیدن برنامه‌های اسرائیل درباره غزه بوده است.

اما احتمالا او در این سفر به شکل غیررسمی خواهان خویشتن‌داری دولت تندروی بنیامین نتانیاهو شده است. آمریکا مایل است در صورت حمله زمینی اسرائیل به غزه، از چگونگی برنامه‌ها و زمان‌بندی این کشور برای خروج از غزه باخبر شود.

هرگونه چشم‌انداز آغاز یک تهاجم تمام‌عیار از سوی اسرائیل به غزه، در شرایطی که هنوز هواپیمای رئیس‌جمهوری آمریکا روی آسفالت فرودگاه تل‌آویو نشسته بود، وجهه خوبی نه برای آمریکا و نه برای اسرائیل نداشت.

جو بایدن در این دیدار که تحت‌الشعاع انفجار مرگبار در بیمارستان الاهلی غزه قرار داشت، آشکارا از روایت اسرائیل از این رویداد که عامل انفجار را راکت عمل‌نکرده گروه‌های فلسطینی می‌داند، حمایت کرد. مقام‌های فلسطینی حمله هوایی اسرائیل را عامل این انفجار می‌دانند. بی‌بی‌سی در تلاش است تا به شکل مستقل عامل این انفجار و شمار دقیق کشته‌شدگان آن را که به نظر می‌رسد صدها نفر بوده است، تایید کند.
عامل ایران
در روزهای اخیر ایران چندین هشدار جدی در این باره مطرح کرده است که حمله اسرائیل به غزه بی‌پاسخ نخواهد ماند. اما چنین هشداری در عمل به چه معناست؟

ایران علاوه بر تامین مالی گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در خاورمیانه، در آموزش، تجهیز نظامی و تا حدودی در کنترل آنها نقش دارد. حزب‌الله لبنان قوی‌ترین این گروه‌هاست که درست در دیگر سوی مرز شمالی اسرائیل مستقر است.

اسرائیل و لبنان در سال ۲۰۰۶ درگیر جنگی مخرب و بی‌نتیجه شدند که در جریان آن تانک‌های جنگی پیشرفته اسرائیل بر اثر مین‌های مخفی و کمین‌های برنامه‌ریزی شده حزب‌الله از پا در آمدند. از آن زمان به بعد حزب‌الله با کمک ایران بار دیگر تجهیز شد و گمان می‌رود در حال حاضر بیش از ۱۵۰ هزار راکت و موشک در اختیار داشته باشد که بسیاری از آنها دوربرد هستند و از دقت هدفگیری بالایی برخوردارند.

بیم آن می‌رود که در صورت حمله زمینی اسرائیل به غزه، حزب‌الله با گشودن جبهه تازه‌ای در مرز شمالی اسرائیل، این کشور را وادار کند که همزمان در دو جبهه بجنگد.

با این حال هیچ قطعیتی وجود ندارد که در حال حاضر حزب‌الله به خصوص با حضور دو ناوگروه جنگی ارتش آمریکا در شرق مدیترانه که آماده کمک به اسرائیل هستند، مایل به چنین جنگی باشد.

این موضوع تا حدودی به اسرائیل اطمینان می‌دهد که هر گونه حمله از سوی حزب‌الله، با پاسخ ویرانگر نیروی دریایی آمریکا مواجه خواهد شد. با این حال جا دارد یادآوری کنیم که در آغاز جنگ پیشین اسرائیل با حزب‌الله در سال ۲۰۰۶ شبه‌نظامیان این گروه موفق شدند با استفاده از موشک‌های پیشرفته ضد کشتی، به یک کشتی جنگی اسرائیل در دریا حمله کنند.
عامل بحران انسانی
وقتی موضوع ریشه‌کن کردن حماس از غزه مطرح است، دولت اسرائیل درک متفاوتی از بحران انسانی نسبت به مفهوم مورد نظر جامعه جهانی دارد.

با افزایش شمار کشته‌شدگان غیرنظامی فلسطینی در نتیجه حملات هوایی بی‌امان اسرائیل، بخش بزرگی از همدردی جامعه جهانی با اسرائیل که در پی اقدامات وحشیانه حماس در روز هفتم اکتبر به راه افتاده بود، جای خود را به درخواست‌های روزافزون جهانی برای توقف حملات هوایی و محافظت از جان شهروندان عادی در غزه داده است.

در صورت ورود نیروهای ارتش اسرائیل به غزه، شمار کشته‌شدگان حتی بیش از این افزایش خواهد یافت.

در طرف مقابل، سربازان اسرائیلی هم توسط تله‌های انفجاری، تک‌تیراندازان و حمله از کمین‌گاه‌ها کشته خواهند شد. حتی احتمال دارد بیشتر درگیری‌ها در تونل‌های زیرزمینی که طول آنها به چندین کیلومتر می‌رسد اتفاق بیفتد.

اما به احتمال زیاد بار دیگر این غیرنظامیان خواهند بود که بار سنگین تلفات جانی را بر دوش خواهند کشید.
صدها نفر در بیمارستان الاهلی کشته شدندشکست عظیم اطلاعاتی
سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل ماه بدی را پشت سر گذاشته‌اند.

سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل موسوم به شین‌بت به دلیل قصور در پیش‌بینی حمله اولیه مرگبار حماس مورد سرزنش قرار گرفته است. انتظار می‌رفت که این سازمان با در اختیار داشتن شبکه‌ای از خبرچین‌ها و جاسوس‌ها در داخل غزه، فرماندهان حماس و گروه جهاد اسلامی فلسطین را تحت‌نظر داشته باشد.

با این حال آنچه که در صبح دهشتناک شنبه، هفتم اکتبر در جنوب اسرائیل رخ داد، به بدترین شکست اطلاعاتی تاریخ اسرائیل از زمان جنگ اعراب و اسرائیل موسوم به جنگ یوم‌ کیپور در سال ۱۹۷۳ بدل شد.

سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل سعی کرده‌اند طی ۱۰ روز گذشته با کمک به ارتش برای شناسایی گروگان‌ها، محل نگهداری آنها و محل اختفای فرماندهان حماس، با شتاب‌زدگی جبران مافات کند.

این احتمال وجود دارد که سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل درخواست زمان بیشتری کرده باشند تا با گردآوری اطلاعات بیشتر، در صورت حمله نیروی زمینی اسرائیل به غزه در میانه محکومیت‌های جهانی، آنها را به جای گشت‌زدن و مورد حمله قرار گرفتن در اطراف ویرانه‌های شمال غزه، مستقیما به مکان‌های مشخصی هدایت کنند.

آن بخش از نیروهای حماس و جهاد اسلامی فلسطین که هنوز با وجود بمباران‌های ادامه‌دار اسرائیل توان عملیاتی دارند، برای مقابله با هر نوع پیشروی ارتش اسرائیل در خاک غزه در کمین خواهند بود. چنین تله‌هایی به خصوص در تونل‌های زیرزمینی غزه خطرناک خواهند بود. سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل مایلند با شناسایی این مکان‌ها درباره آنها به ارتش هشدار دهند.