چه موقع شرط بندی و بازی های کازینویی تبدیل به اعتیاد می شود؟
رأی دهید
خبر احضار امیر تتلو، دنیا جهان‌بخت و ساشا سبحانی از چهره‌های موسوم به شاخ‌های اینستاگرامی به دادسرای جنایی تهران به اتهام «فعالیت در سایت‌های شرط بندی»، پس از ماه‌ها موضوع قمار آنلاین را دوباره در مرکز توجه قرار داده است.
شرط‌بندی در ایران به جز در مواردی محدود مانند مسابقات اسب‌دوانی، با عنوان قمار، جرم‌انگاری شده و به همین دلیل همانند موضوع مشروب‌های الکلی، آمار رسمی از میزان گستردگی آن در این کشور در دست نیست؛ اما جهش چشمگیر لایو‌های اینستاگرامی "شاخ‌های مجازی" برای تبلیغ سایت‌های کازینو و گزارش پلیس ایران از مسدود کردن صدها وبسایت کازینو و دستگیری ده‌ها مبلغ آنها را می‌توان نشانی از افزایش گرایش به سایت‌های شرط‌بندی در دوران کرونا در ایران قلمداد کرد.
هر چند در ماه‌های اخیر و پس از اقبال جهانی به رمزارزها، بسیاری در سودای یک‌شبه پولدار شدن، به این بازار رو آوردند.
اما عادت به بازی‌های کازینویی و شرط بندی چه موقع تبدیل به اختلال می‌شود و چطور می‌توان اعتیاد به قمار را درمان کرد؟
پژوهشی که به سفارش یک نهاد فعال در زمینه اختلالات مربوط به بازی‌های شرط‌بندی در بریتانیا انجام شده نشان می‌دهد که شیوع کرونا، قرنطینه سراسری و تاثیرات آن موجب شد تا افرادی که اختلال آنها در زمینه بازی‌های کازینویی جدی است، بیشتر و سنگین‌تر قمار کنند.
بهناز که در لندن زندگی می‌کند می‌گوید به همراه همسرش «برای سرگرمی» در کازینوهای آنلاین بازی می‌کنند. او می‌گوید با وجود فرزندان خردسال، خودش دیگر کمتر وقتی برای بازی دارد اما همسرش «تا ۵ دقیقه وقت خالی پیدا می‌کند، چشمانش برق می‌زند و وارد سایت شرط بندی می‌شود.»
او می‌گوید: «تنها دوره ای که بازی را متوقف کردیم وقتی بود که برای وام خرید خانه اقدام کردیم و می‌ترسیدیم تاثیر منفی روی حساب بانکی‌مان بگذارد. بعد از آن عادتش از سرمان افتاد اما با شروع قرنطینه کرونا، دوباره همان آش و همان کاسه.»
کرونا و عواقب اقتصادی آن موجب شد تا بسیاری در جهان شغل خود را از دست بدهند یا درآمدشان کاهش یابد. به نظر می‌رسد با وخامت اوضاع اقتصادی در ایران و سقوط ارزش ریال هم گروهی برای رفع مشکلات مالی یا کسب درآمد به سایت‌های شرط‌بندی روی آورده‌اند.
نهادهای دولتی ترک اعتیاد قمار در بریتانیا هشدار می‌دهند که از نظر علم احتمالات و ریاضی هیچگاه نباید به قمار به عنوان راهی برای کسب درآمد نگاه کرد؛ چرا که «هرچه بیشتر قمار کنید، ضرر بیشتری در انتظار شماست. شانس برد بزرگ بسیار ناچیز است و هیچ ضمانتی هم در کار نیست.»
نظام درمانی بریتانیا در تابستان ۲۰۱۹ اقدام به تاسیس نخستین کلینیک ترک اعتیاد به قمار ویژه کودکان و جوانان در لندن کرد. این بخشی از برنامه گسترده‌ای است که در آن ۱۴ مرکز درمانی ویژه به افراد ۱۳ تا ۲۵ ساله‌ای که دچار آسیب‌های اختلال بازی‌های شرط‌بندی هستند، خدمات حمایتی ارائه می‌کند.
در ایران به دلیل غیرقانونی بودن وبسایت‌های شرط بندی، فعالیت آنها زیرزمینی است. این موجب شده تا مالیاتی پرداخت نکنند و نظارتی بر شفافیت مالی آنها نباشد.
بیشتر این وبسایتها که کاربران ایرانی، هدف تبلیغات آنها هستند، از قوانین جهانی در زمینه ممنوعیت بازی افراد زیر ۱۸ سال تبعیت نمی‌‌کنند.
در اغلب کشورها ورود به بنگاه‌های شرط بندی و کازینوهای آنلاین برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است ودر سایت‌های قانونی قمار برای ورود آنلاین هم باید اسکن مدرک شناسایی معتبر را ارائه کرد. اما حتی با اعمال این روش‌ها هم کودکان از اختلال قمار در امان نیستند.
دکتر هنریتا بودن جونز، مدیر کلینیک ملی تازه تاسیس مشکلات قمار در غرب لندن، اعلام کرده است که ۲۰ درصد مراجعه‌کنندگان کودک و نوجوان این مرکز بدهکاری‌های ۲۰ تا ۱۰۰ هزار پوندی روی دست والدین‌شان گذاشته‌اند و اکثر خانواده‌هایی که به این مرکز مراجعه کرده‌اند دست‌کم ۵ هزار پوند به کارت‌های اعتباری بدهکار شده‌اند.
بنابر آمار این مرکز در انگلستان دست‌کم ۵۵ هزار کودک ۱۱ تا ۱۶ ساله که بیشترشان پسر هستند، دچار اختلال جدی قمار در کازینوهای آنلاین و شرط بندی‌های فوتبال هستند.
کودکانی هستند که از ۸ سالگی با بازی‌های کامپیوتری مانند «فورت‌نایت» که به بازیکن در جریان بازی جایزه می‌دهد، نشانههای جدی اعتیاد به قمار را بروز داده‌اند. میانگین پولی که مراجعه‌کنندگان جوان این کلینیک دولتی در ماه قمار می‌کنند بیش از ۲۸۰۰ پوند و زمان میانگین آنها ۱۳ روز در ماه است.
آمار دیگری که مرکز ملی خدمات حمایتی اختلالات قمار در بریتانیا از سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ ارائه داده است نشان می‌دهد که ۷۵ درصد مراجعه‌کنندگان به این مرکز مرد هستند و و همین نسبت از مراجعه‌کنندگان زیر ۳۲ سال سن دارد.
در ایران، تعداد مراکز مشاوره که به افراد دارای اختلال شرط‌بندی خدمات ارائه می‌دهند، محدود به چند کلینیک خصوصی است که به طور عام به درمان اعتیاد می‌پردازند.
بررسی‌های بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد که این مراکز از روش‌هایی همچون روانکاوی، رفتار درمانی شناختی، تکنیک‌های انحراف فکر و گروه درمانی برای درمان اختلال شرط بندی بهره می‌برند. در موارد حاد، داروهای تثبیت کننده خلق و خو، ضد اضطراب، افسردگی و ضد اعتیاد به مواد مخدر همچون نالتروکسان برای مراجعه‌کنندگان تجویز می‌شود.
به طور کلی می‌توان روند مقابله با تاثیرات و اختلالات قماردر غرب را این‌گونه تقسیم‌بندی کرد: آگاهی‌رسانی و راهکارهای پیشگیرانه، خود ارزیابی و کمک به خود، مشاوره و درمان میان مدت و بلند مدت.
قمار صنعت بسیار پرسودی است. بنابر اعلام وبسایت «تحقیقات تجارت» با اینکه همه‌گیری کرونا و کاهش رشد اقتصادی در کشورها حدود ۵ درصد به این صنعت ضرر زده اما ارزش این کسب‌وکار در سال ۲۰۲۰ در جهان حدود ۴۹۵ میلیارد دلار برآورد شده است.
با اینکه موسسات دولتی و غیر دولتی در سراسر جهان مسئول وضع مقررات برای این صنعت و نظارت بر حسن اجرای آن هستند، گروهی از منتقدان معتقدند که بنگاه‌های شرط‌بندی در حال محو کردن اثر نهادهای نظارتی هستند.
در بریتانیا از تابستان ۲۰۲۰ گروهی متشکل از ۵۰ نماینده پارلمان از احزاب مختلف در تلاش هستند تا تبلیغات قمار را در تلویزیون و وبسایتها به کل ممنوع کنند.
درآمد بنگاه‌های شرط‌بندی در بریتانیا بیش از ۱۱ میلیارد پوند در سال تخمین زده می‌شود و بودجه نهاد نظارتی بر آنها ۱۹ میلیون پوند در سال است.
پیش‌بینی می‌شود طبق قوانین جدید مقابله با تبلیغات بنگاه‌های شرط بندی که افراد زیر ۱۸ سال را هدف قرار داده‌اند، استفاده از چهره‌های معروف مانند شخصیت‌های ورزشی و ستارگان تلویزیونی در تبلیغات شرط بندی و قمار ممنوع شود.
این قوانین که از سوی نهاد مسئول تنظیم مقررات تبلیغات پیشنهاد شده است، منجر به ممنوعیت پخش تبلیغات قماری است که به تازگی با حضور چهره‌هایی مانند خوزه مورینیو، مایکل اوون و هری ردنپ نمایش داده شده است.
اپلیکیشنهای قمار روی موبایل؛ اغواگری به توان ۲
وقتی فردی مشغول بازی‌های کازینویی است، مرکز پاداش مغز فعال می‌شود و هورمون دوپامین ترشح می‌کند. این در کنار جنبه وابسته‌کننده تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی، ترکیب بسیار اغواکننده‌ای را شکل می‌دهد و می‌تواند موجب تشدید سو رفتارهای مرتبط با اختلال قمار شود.
مثلا کاربری که در حال بازی رولت یا پوکر در کازینوی آنلاین است نمی‌داند که توپ در جایی که او روی آن شرط گذاشته می‌افتد یا ورق در دست طرف مقابل چیست. احتمال دارد بازیکن برنده مبلغی کلان شود یا پولی که با آن شرط بسته را ببازد. این حس تعلیق به خودی خود برای بسیاری پرکشش است.
وبسایتها و اپلیکیشنهای شرط‌بندی نیاز فرد به مراجعه حضوری به کازینو و بنگاه‌های شرط‌بندی را به کلی از میان برداشته است و کاربر می‌تواند از اتاق خوابش حساب خود را شارژ و بازی کند.
بنابر این به نظر می‌رسد استفاده از اپلیکیشنهای کازینو بر روی موبایل، این کشش را دو چندان کرده و برای مدیریت کردن آن باید فکری هم برای برنامه‌ریزی میزان دسترسی خود به موبایل و اینترنت هم بکنیم.
«خودم اینجا، دلم آنجا»؛ نشانههای اعتیاد به شرط بندی و قمار
اگر در کازینوهای آنلاین بازی می‌کنید، با بروز یک یا چندین نشانه باید شاخک‌ها را تیز کنید. یکی از مشهودترین علایم بروز اختلال در شخص وقتی است که در ظاهر در جایی که از او انتظار می‌رود هست اما دلش جای دیگری است و در ذهنش دوست دارد در آن لحظه قمار کند.
شرط‌بندی در ایران به جز در مواردی محدود مانند مسابقات اسب‌دوانی، با عنوان قمار، جرم‌انگاری شده و به همین دلیل همانند موضوع مشروب‌های الکلی، آمار رسمی از میزان گستردگی آن در این کشور در دست نیست؛ اما جهش چشمگیر لایو‌های اینستاگرامی "شاخ‌های مجازی" برای تبلیغ سایت‌های کازینو و گزارش پلیس ایران از مسدود کردن صدها وبسایت کازینو و دستگیری ده‌ها مبلغ آنها را می‌توان نشانی از افزایش گرایش به سایت‌های شرط‌بندی در دوران کرونا در ایران قلمداد کرد.
هر چند در ماه‌های اخیر و پس از اقبال جهانی به رمزارزها، بسیاری در سودای یک‌شبه پولدار شدن، به این بازار رو آوردند.
اما عادت به بازی‌های کازینویی و شرط بندی چه موقع تبدیل به اختلال می‌شود و چطور می‌توان اعتیاد به قمار را درمان کرد؟
پژوهشی که به سفارش یک نهاد فعال در زمینه اختلالات مربوط به بازی‌های شرط‌بندی در بریتانیا انجام شده نشان می‌دهد که شیوع کرونا، قرنطینه سراسری و تاثیرات آن موجب شد تا افرادی که اختلال آنها در زمینه بازی‌های کازینویی جدی است، بیشتر و سنگین‌تر قمار کنند.
بهناز که در لندن زندگی می‌کند می‌گوید به همراه همسرش «برای سرگرمی» در کازینوهای آنلاین بازی می‌کنند. او می‌گوید با وجود فرزندان خردسال، خودش دیگر کمتر وقتی برای بازی دارد اما همسرش «تا ۵ دقیقه وقت خالی پیدا می‌کند، چشمانش برق می‌زند و وارد سایت شرط بندی می‌شود.»
او می‌گوید: «تنها دوره ای که بازی را متوقف کردیم وقتی بود که برای وام خرید خانه اقدام کردیم و می‌ترسیدیم تاثیر منفی روی حساب بانکی‌مان بگذارد. بعد از آن عادتش از سرمان افتاد اما با شروع قرنطینه کرونا، دوباره همان آش و همان کاسه.»
کرونا و عواقب اقتصادی آن موجب شد تا بسیاری در جهان شغل خود را از دست بدهند یا درآمدشان کاهش یابد. به نظر می‌رسد با وخامت اوضاع اقتصادی در ایران و سقوط ارزش ریال هم گروهی برای رفع مشکلات مالی یا کسب درآمد به سایت‌های شرط‌بندی روی آورده‌اند.
نهادهای دولتی ترک اعتیاد قمار در بریتانیا هشدار می‌دهند که از نظر علم احتمالات و ریاضی هیچگاه نباید به قمار به عنوان راهی برای کسب درآمد نگاه کرد؛ چرا که «هرچه بیشتر قمار کنید، ضرر بیشتری در انتظار شماست. شانس برد بزرگ بسیار ناچیز است و هیچ ضمانتی هم در کار نیست.»
نظام درمانی بریتانیا در تابستان ۲۰۱۹ اقدام به تاسیس نخستین کلینیک ترک اعتیاد به قمار ویژه کودکان و جوانان در لندن کرد. این بخشی از برنامه گسترده‌ای است که در آن ۱۴ مرکز درمانی ویژه به افراد ۱۳ تا ۲۵ ساله‌ای که دچار آسیب‌های اختلال بازی‌های شرط‌بندی هستند، خدمات حمایتی ارائه می‌کند.
در ایران به دلیل غیرقانونی بودن وبسایت‌های شرط بندی، فعالیت آنها زیرزمینی است. این موجب شده تا مالیاتی پرداخت نکنند و نظارتی بر شفافیت مالی آنها نباشد.
بیشتر این وبسایتها که کاربران ایرانی، هدف تبلیغات آنها هستند، از قوانین جهانی در زمینه ممنوعیت بازی افراد زیر ۱۸ سال تبعیت نمی‌‌کنند.
در اغلب کشورها ورود به بنگاه‌های شرط بندی و کازینوهای آنلاین برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است ودر سایت‌های قانونی قمار برای ورود آنلاین هم باید اسکن مدرک شناسایی معتبر را ارائه کرد. اما حتی با اعمال این روش‌ها هم کودکان از اختلال قمار در امان نیستند.
دکتر هنریتا بودن جونز، مدیر کلینیک ملی تازه تاسیس مشکلات قمار در غرب لندن، اعلام کرده است که ۲۰ درصد مراجعه‌کنندگان کودک و نوجوان این مرکز بدهکاری‌های ۲۰ تا ۱۰۰ هزار پوندی روی دست والدین‌شان گذاشته‌اند و اکثر خانواده‌هایی که به این مرکز مراجعه کرده‌اند دست‌کم ۵ هزار پوند به کارت‌های اعتباری بدهکار شده‌اند.
بنابر آمار این مرکز در انگلستان دست‌کم ۵۵ هزار کودک ۱۱ تا ۱۶ ساله که بیشترشان پسر هستند، دچار اختلال جدی قمار در کازینوهای آنلاین و شرط بندی‌های فوتبال هستند.
کودکانی هستند که از ۸ سالگی با بازی‌های کامپیوتری مانند «فورت‌نایت» که به بازیکن در جریان بازی جایزه می‌دهد، نشانههای جدی اعتیاد به قمار را بروز داده‌اند. میانگین پولی که مراجعه‌کنندگان جوان این کلینیک دولتی در ماه قمار می‌کنند بیش از ۲۸۰۰ پوند و زمان میانگین آنها ۱۳ روز در ماه است.
آمار دیگری که مرکز ملی خدمات حمایتی اختلالات قمار در بریتانیا از سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ ارائه داده است نشان می‌دهد که ۷۵ درصد مراجعه‌کنندگان به این مرکز مرد هستند و و همین نسبت از مراجعه‌کنندگان زیر ۳۲ سال سن دارد.
در ایران، تعداد مراکز مشاوره که به افراد دارای اختلال شرط‌بندی خدمات ارائه می‌دهند، محدود به چند کلینیک خصوصی است که به طور عام به درمان اعتیاد می‌پردازند.
بررسی‌های بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد که این مراکز از روش‌هایی همچون روانکاوی، رفتار درمانی شناختی، تکنیک‌های انحراف فکر و گروه درمانی برای درمان اختلال شرط بندی بهره می‌برند. در موارد حاد، داروهای تثبیت کننده خلق و خو، ضد اضطراب، افسردگی و ضد اعتیاد به مواد مخدر همچون نالتروکسان برای مراجعه‌کنندگان تجویز می‌شود.
به طور کلی می‌توان روند مقابله با تاثیرات و اختلالات قماردر غرب را این‌گونه تقسیم‌بندی کرد: آگاهی‌رسانی و راهکارهای پیشگیرانه، خود ارزیابی و کمک به خود، مشاوره و درمان میان مدت و بلند مدت.
تبلیغات قمار؛ از محدودیت تا ممنوعیت
قمار صنعت بسیار پرسودی است. بنابر اعلام وبسایت «تحقیقات تجارت» با اینکه همه‌گیری کرونا و کاهش رشد اقتصادی در کشورها حدود ۵ درصد به این صنعت ضرر زده اما ارزش این کسب‌وکار در سال ۲۰۲۰ در جهان حدود ۴۹۵ میلیارد دلار برآورد شده است.
با اینکه موسسات دولتی و غیر دولتی در سراسر جهان مسئول وضع مقررات برای این صنعت و نظارت بر حسن اجرای آن هستند، گروهی از منتقدان معتقدند که بنگاه‌های شرط‌بندی در حال محو کردن اثر نهادهای نظارتی هستند.
در بریتانیا از تابستان ۲۰۲۰ گروهی متشکل از ۵۰ نماینده پارلمان از احزاب مختلف در تلاش هستند تا تبلیغات قمار را در تلویزیون و وبسایتها به کل ممنوع کنند.
درآمد بنگاه‌های شرط‌بندی در بریتانیا بیش از ۱۱ میلیارد پوند در سال تخمین زده می‌شود و بودجه نهاد نظارتی بر آنها ۱۹ میلیون پوند در سال است.
پیش‌بینی می‌شود طبق قوانین جدید مقابله با تبلیغات بنگاه‌های شرط بندی که افراد زیر ۱۸ سال را هدف قرار داده‌اند، استفاده از چهره‌های معروف مانند شخصیت‌های ورزشی و ستارگان تلویزیونی در تبلیغات شرط بندی و قمار ممنوع شود.
این قوانین که از سوی نهاد مسئول تنظیم مقررات تبلیغات پیشنهاد شده است، منجر به ممنوعیت پخش تبلیغات قماری است که به تازگی با حضور چهره‌هایی مانند خوزه مورینیو، مایکل اوون و هری ردنپ نمایش داده شده است.
اپلیکیشنهای قمار روی موبایل؛ اغواگری به توان ۲
وقتی فردی مشغول بازی‌های کازینویی است، مرکز پاداش مغز فعال می‌شود و هورمون دوپامین ترشح می‌کند. این در کنار جنبه وابسته‌کننده تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی، ترکیب بسیار اغواکننده‌ای را شکل می‌دهد و می‌تواند موجب تشدید سو رفتارهای مرتبط با اختلال قمار شود.
مثلا کاربری که در حال بازی رولت یا پوکر در کازینوی آنلاین است نمی‌داند که توپ در جایی که او روی آن شرط گذاشته می‌افتد یا ورق در دست طرف مقابل چیست. احتمال دارد بازیکن برنده مبلغی کلان شود یا پولی که با آن شرط بسته را ببازد. این حس تعلیق به خودی خود برای بسیاری پرکشش است.
وبسایتها و اپلیکیشنهای شرط‌بندی نیاز فرد به مراجعه حضوری به کازینو و بنگاه‌های شرط‌بندی را به کلی از میان برداشته است و کاربر می‌تواند از اتاق خوابش حساب خود را شارژ و بازی کند.
بنابر این به نظر می‌رسد استفاده از اپلیکیشنهای کازینو بر روی موبایل، این کشش را دو چندان کرده و برای مدیریت کردن آن باید فکری هم برای برنامه‌ریزی میزان دسترسی خود به موبایل و اینترنت هم بکنیم.
«خودم اینجا، دلم آنجا»؛ نشانههای اعتیاد به شرط بندی و قمار
اگر در کازینوهای آنلاین بازی می‌کنید، با بروز یک یا چندین نشانه باید شاخک‌ها را تیز کنید. یکی از مشهودترین علایم بروز اختلال در شخص وقتی است که در ظاهر در جایی که از او انتظار می‌رود هست اما دلش جای دیگری است و در ذهنش دوست دارد در آن لحظه قمار کند.
