نقش دریای خزر در جنگ اوکراین چه می‌تواند باشد؟

 احتمال دارد که با ادامه جنگ اوکراین، اهمیت استراتژیک دریای خزر افزایش یابدرادیو فرانسه: با وجود فاصله جغرافیایی زیاد میان دریای خزر و سواحل اوکراین، نیروی دریایی روسیه روز به روز بیشتر از آب‌های خزر بهره‌برداری نظامی می‌کند. در صورتی که جنگ اوکراین به درازا بکشد، روسیه خواهد توانست از دریای خزر به عنوان محل پرتاب موشک و همچنین انباری برای شناورهای کوچک خود استفاده نماید.

نیروی دریایی روسیه در خزر حدود بیست ناوچه و قایق را شامل می‌شود. اما آنچه برای روس‌ها اهمیت زیادی یافته است، امکان شلیک موشک از آبها و یا از آسمان خزر است.


نزدیک به ده روز قبل (۲۳ آوریل)، موشک‌هایی که به شهر اودسا اصابت کرد و دست کم پنج نفر را کشت، توسط هواپیماهای روسی و از درون حریم هوایی خزر شلیک شده بود.

در سال ۲٠۱۵، هنگامی که قوای روس به طور جدی وارد کارزار سوریه شد، موشک‌های بالیستیک روسیه برای نخستین بار از دریای خزر خاک سوریه را هدف گرفتند.

به نظر می‌رسد که از آن زمان به بعد، مسکو ارزش استراتژیک دریای خزر را بهتر فهمیده است. به گفته ایگور دولانوئه، کارشناس نیروی دریایی روسیه، حجم نیروهای روس در خزر زیاد نیست اما استفاده از این منطقه به عنوان "فضای پرتاب" کم‌کم بیشتر می‌شود.

یک ناخدای نیروی دریایی فرانسه نیز معتقد است که این نوع استفاده از خزر، "یک تغییر راهبردی اساسی" به شمار می‌آید. به گفته وی تا چند سال قبل دریای خزر یک "حوضچه تزیینی" محسوب می‌شد، اما امروزه ارزش استراتژیک آن بسیار بالاست.

در عین حال، دریای خزر می‌تواند برای روسیه نقش انبار یا "پارکینگ" شناورهای کوچک را داشته باشد. قایق‌ها یا ناوچه‌های سبک روس می‌توانند از طریق کانال‌های "پنج دریا" از خزر به دریای سیاه منتقل شوند.
شبکه پنج دریا چیست؟
نظام "پنج دریا" که عنوان رسمی آن در زبان روسی "سیستم یکپارچه آب‌های عمیق بخش اروپایی روسیه" است، یک شبکه کشتی‌رانی است که پنج دریای خزر، بالتیک، سفید، سیاه و آزوف را به یکدیگر وصل می‌کند. این شبکه که بخش‌هایی از رودخانه‌های ولگا، دُن و چند رود دیگر را در بر می‌گیرد در زمان اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد. عمق متوسط شبکه بیش از چهار متر نیست و به همین دلیل کشتی‌های بزرگ در آن رفت و آمد نمی‌کنند. با اینحال حدود دو سوم ترافیک آبی داخلی روسیه توسط سیستم پنج دریا تأمین می‌شود.

به گفته مایکل پترسن، مدیر بخش مطالعات دریایی روسیه در یکی از کالج‌های نظامی آمریکا، "برخی از شناورهای روسی طوری طراحی شده که قابلیت حرکت در تمام قسمت‌های شبکه پنج دریا را داشته باشند". بدین ترتیب، با اینکه دریای خزر حدود هزار کیلومتر با دریای آزوف (جنوب شرقی اوکراین) فاصله دارد، اما روسیه می‌تواند ناوچه‌های پرتاب موشک را از خزر به آزوف بفرستد. ایگور دولانوئه نیز معتقد است که دریای آزوف می‌تواند "نهانگاه" ناوچه‌هایی بشود که به تدریج از خزر به آنجا انتقال می‌یابد.
نقش ترکیه و آذربایجان
با شروع جنگ اوکراین، ترکیه تنگه‌های بسفر و داردانل را بست. اگر زمانی آنکارا تصمیم به گشایش تنگه‌ها بگیرد، آنگاه کشتی‌های آمریکایی یا انگلیسی خواهند توانست عازم دریای سیاه و سواحل اوکراین بشوند. در این حالت، روس‌ها نیز به تقویت نیروهای خود در دریای آزوف (متصل به دریای سیاه) و استفاده بیشتر از شبکه ارتباطی دریاهای آزوف - سیاه - خزر خواهند پرداخت.

در این میان، کارشناسان دریایی سیاست‌های آذربایجان را نیز با کنجکاوی دنبال می‌کنند. تاکنون الهام علی‌اف بی‌طرفی نسبی خود را میان روسیه و اوکراین حفظ کرده است. اما با توجه به فشارهای دوجانبه پوتین و اردوغان، معلوم نیست که باکو بتواند در این موقعیت باقی بماند. اما اگر زمانی آذربایجان تصمیم به پشتیبانی از اوکراین بگیرد (یا ناچار به این کار شود)، روسیه خواهد توانست از طریق دریای خزر درسی به الهام علی‌اف بدهد.
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۶۱
استانبولی - استانبول، ترکیه

هیچ کشوری در دنیا تهدید برای ایران نیست. یا پتانسیلش را ندارند و یا تمایلش را، بجز روسیه که هم سابقه اش را دارد، هم انگیزه اش را و هر چه که لازم باشد مثل تمایلات توسعه طلبانه و غیره. بدتر از مداخلاتش هم نتیجه مداخله اینها اگر چیزی مثل هنگ کنگ و تایوان و کره جنوبی و آلمان و ژاپن و غیره اگر می بود باز یک چیز! کره شمالی و برمه و افغانستان وسوریه و ارمنستان و ده ها نمونه دیگر ثابت میکند که سم کشنده هست این روسیه. البته دشمن تراشی ج ا مسیله دیگری است! هیچ یک از دشمنان ج ا دشمن ایران نیستند و همه دوستان ج ا در عمل دشمن ایران هستند! چرا که مسبب بلعیده شدن سرمایه های این ملت نگون بخت و هدر رفتن فرصت ها و امکانات و عرض و اعتبار و ده ها دیگر ایران هستند.
‌سه شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۰۵:۵۲
۵۴
رزم جو - لوس انجلس، ایالات متحده امریکا
[::استانبولی - استانبول، ترکیه::]. کاملا غلط هست نظر شما بر عکس به خاطر موقعیت استراتژیک ایران همه کشورها به ایران نظر دارن، ترکیه اسرائیل عربستان سعودی امارات و بقیه همه اینها به مرزهای ایران نظر دارن و گرنه این همه پول برای مخالفین جمهوری اسلامی و تجزیه طلب ها که خرج نمیکردن. اسرائیل یه خورده با بقیه فرق داره، نمیخواد ایران اتمی و یا قدرت خاورمیانه بشه و بقیه لاشخورها هم به همینطور. در مورد روسیه چین و آمریکا اینها هم خوب مشخصا دنبال منافع خودشون هستند.
‌سه شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۰:۵۱
۶۱
استانبولی - استانبول، ترکیه
[::رزم جو - لوس انجلس، ایالات متحده امریکا::]. اهل مجادله نیستم ولی به نظر من نظر محترمانه شما کاملا غلط هست بر عکس به خاطر موقعیت استراتژیک ایران همه کشورها جز روسیه حاضرند بیایند و دست ایران را هم ببوسند! ولی فرهنگ ما فرق چندانی بین ترس و احترام نمی گذارد متاسفانه. ترکیه که از خداشه. جاده ابریشم و نفت و گاز آسیای میانه و آذربایجان از ایران که بگذرد لاجرم از طریق ترکیه خواهد گذشت. واروپا هم اسیر انزژی روسیه نمی بود. و روسیه این را نمیخواهد و خواهان تشنج در مناطق نفت خیز است و مثلا بخاطر خط لوله آذربایجان- گرجستان- ترکیه حنگ راه انداخت و آخرش هم باجش را گرفت! عربستان بدبخت که و عرب های منطقه حاضر بودند غرامت جنگ صدام را بپردازند که در منطقه صلح و امنیت باشدو ما که محصل بودیم خبر هم نداشتیم برای چی داد می زنیم جنگ جنگ تا پیروزی! همه یا پول دارند و می خواهند لذتش را ببرند و یا این که پول بسازند!
‌سه شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۰
۴۰
Reza18 - لندن، انگلستان
۱۲ سال پیش توی دانشگاه استادی داشتیم از اسکاتلند حدود نیم ساعت از کلاس داشتیم در مورد ایران بحث میکردیم و روابطش با انگلیس آخرش به من‌گفت وقتی تاریخ کشورت خوب خونده باشی متوجه میشی دشمن اصلی برای ایران کشور روسیه هست گفت انگلیس منافعی توی ایران نداره آمریکا هم نیاز به ایران داره ولی با تغییر حکومت ارتباط میگیره یا پشت پرده با جمهوری اسلامی منافعش بدست میاره ولی روسیه هر موقع دلش بخواد به ایران حمله نظامی میکنه نه تنها ایران گفت به هر کشوری که دورش هست
‌سه شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۳:۳۳
۵۵
hamid411 - لس آنجلس، ایالات متحده امریکا
[::استانبولی - استانبول، ترکیه::]. این بابا از راه اونجای پوتین ارتزاق میکنه. هنوز نمیخواد باور کنه که ٩٠ درصد بلایی که سر این مملکت أومده از زمان بعد از جنگ از دست همین روسیه أست. هنوز نمیخواد قبول کنه که اگر کوماندوهای امریکایی رو شوروی توی طبس نمیزد و گروگانها رو ازاد میکردن الان وضعیت ما بهتر بود. نمیخواد قبول کنه که همین شوروی با حمایت از چپی ها باعث توهم روشنفکری توی زمان شاه شد و اون شورش ٥٧ رو بوحود اوردن. خلاصه اینکه این بابا فقط بدرد باز زدن کباب توی خیابون وست وود میخوره
‌سه شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۲۰:۵۷
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.