معاون وزارت نیرو در دولت خاتمی علل خاموشی‌های کم‌سابقه ایران را تشریح کرد
رأی دهید
به گفته جواد امام مشکلات اخیر در زمینه قطع برق "عوامل متعددی" دارد که بخشی از آن به دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد باز می‌گردد.
مدیر عامل بنیاد باران و معاون وزیر نیرو در دولت محمد خاتمی در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا که پنج‌شنبه ۱۷ تیر (۸ ژوئن) منتشر شد گفت: «در هشت ساله دولت آقای احمدی‌نژاد علیرغم درآمدهای نجومی نفت به قدر کافی در صنعت برق سرمایه‌گذاری صورت نگرفت.»
او افزود، علاوه بر این نیروگاه‌ها و شرکت‌های وزارت نیرو هم به "بخش‌های خصولتی" واگذار کردند و در نتیجه این وزارت‌خانه امروز باید برق را به یک و نیم تا دو برابر قیمت از این بخش‌ها بخرد و به نصف قیمت به مردم بفروشد.
کمبود سرمایه‌گذاری در صنعت برق را حسن روحانی نیز در نشست روز چهارشنبه هیئت دولت مطرح کرد. او گفت تحریم‌های اعمال‌شده در دوران دونالد ترامپ مانع بیش از ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش آب و برق شده و عدم تصویب لوایح مربوط به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) روابط بانکی ایران با دنیا را قطع کرده است.
اعتراف روحانی: صندوق توسعه خالی است
رئیس دولت دوازدهم در این نشست گفت: «بانک خارجی در اختیار ما نیست، صندوق توسعه خالی است و نمی‌توانیم نفت بفروشیم و با بانک‌ها به خاطر FATF نمی‌توانیم رابطه خوب داشته باشیم، نتیجه آن این است که سرمایه نیست. وقتی سرمایه نیست طرح‌های بزرگ را نمی‌شود اجرایی و عملیاتی کرد.»
معاون سابق وزارت نیرو یکی دیگر از علت‌های مشکلات اخیر را کاهش شدید بارندگی و ذخیره آب پشت سدها عنوان می‌کند که نیروگاه‌های برق‌آبی را با معضلات جدی روبرو کرده است.
حمید رضا جانباز، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب (آبفا) چند روز پیش گفته بود، امسال به لحاظ کاهش بارندگی و افزایش دما "سالی خاص و بی‌سابقه" است و ورودی آب به پشت سدها به نسبت سال گذشته ۶۰ درصد کاهش یافته است.
افزایش شدید مزرعه‌های استخراج رمزارز یکی دیگر از علت‌های مصرف زیاد برق و خاموشی‌ها عنوان می‌شود. محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل شرکت توانیر به تازگی میزان مصرف برق برای استخراج رمزارز را حدود ۲ هزار مگاوات برآورد کرده بود که ظاهرا شامل مراکز غیرقانونی نیز می‌شود.
استخراج رمزارز توسط نهادها و سازمانهای خاص
جواد امام به ایلنا گفت: «نهادها و سازمانهای خاص اقدام به راه‌اندازی مزرعه‌استخراج ارزهای دیجیتال کردند و حتی در ماه‌های گذشته مسئولان توانیر گفتند که در جریان تلاش ماموران این شرکت برای جمع آوری مراکز استخراج رمزامرز به آن‌ها تیراندازی شده است.»
این مقام پیشین وزارت نیرو یکی دیگر از علت‌های افزایش خاموشی‌ها را "هزینه‌کرد منابع حاصل از فروش برق به همسایگان" عنوان کرد و افزود درآمد این کار باید در صنعت برق هزینه می‌شد، اما برای واردات واکسن کرونا به وزارت بهداشت تعلق گرفت که در نتیجه آن "امروز هم در واکسن و هم در برق به‌صورت همزمان مشکل داریم".
گرچه بسیاری از کارشناسان استخراج ارز دیجیتالی را یکی از علت‌ها افزایش مصرف و کمبود برق عنوان می‌کنند، آمار رسمی نشان می‌دهد که ظرفیت تولید برق در ایران حدود ۱۰ هزار مگاوات کمتر از اوج مصرف است.
در روزهای گذشته در بخش‌هایی از تهران و برخی کلان‌شهرها با وجود گرمای شدید، شهروندان شاهد قطع برق خارج جدول زمان‌بندی اعلام شده بوده‌اند که در مواردی تا پنج ساعت طول کشیده است.
ادامه خاموشی‌های غیرمنتظره و وضعیت اضطراری
مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق ۱۳ تیر (۴ ژوئن) در پاسخ به پرسشی درباره خاموشی‌های طولانی و خارج از برنامه گفت، اگر مسئله عدم توازن بین تولید و مصرف باشد می‌توان درباره آن اطلاع‌رسانی کرد اما اگر "خاموشی به دلیل نقص یا مشکل فنی در شبکه" باشد، این کار امکان‌پذیر نیست.
مسئولان وزارت نیرو علت خاموشی‌های طولانی در روزهای گذشته، به خصوص در استان‌های تهران و البرز را خارج شدن دو نیروگاه از مدار "به دلیل مصرف بالا و نیاز به اورهال" عنوان کردند.
سخنگوی صنعت برق علت خاموشی طولانی و خارج از برنامه روز گذشته در بخش‌های از شرق و شمال شرق تهران را وقوع آتش‌سوزی در ایستگاه برق تهران‌پارس عنوان کرد و وعده داد این مشکل تا شنبه بر طرف شود.
انتظار می‌رود در روزها و هفته‌های آینده که در بسیاری از مناطق ایران گرما اوج می‌گیرد کمبود برق و خاموشی‌ها ادامه داشته باشد. مدیرعامل شرکت توانیر گفته است، به ازای افزایش هر یک درجه دمای هوا حدود هزار و ۵۰۰ مگاوات به مصرف برق اضافه می‌شود و شرایط در یک ماه آینده اضطراری خواهد بود.
بحران قابل پیش‌بینی و ادامه‌دار
علی بخشی، رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق معتقد است، خاموشی‌های اخیر "کاملا قابل پیش‌بینی" بود زیرا میزان رشد ظرفیت نیروگاهی ایران در یک دهه گذشته مدام رو به کاهش و میزان مصرف رو به افزایش بوده است.
به گفته او در سال ۱۳۸۷ شش و نیم میلیارد دلار در بخش نیروگاهی سرمایه‌گذاری شد، در حالی که این میزان در سال گذشته فقط ۶۳۰ میلیون دلار بوده است.
علی بخشی روز ۱۴ تیر (۵ ژوین) در یک نشست خبری اذعان داشت که میانگین سالانه افزایش تقاضا و مصرف برق در یک دهه گذشته پنج درصد و میانگین افزایش تولید حدود سه درصد بیشتر نبوده است.
به گفته مدیرعامل شرکت توانیر برای احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه ۲۰۰ هزار میلیارد تومان پول لازم است و این میزان سرمایه‌گذاری "برای صنعت برق مقدور نیست".
ساخت نیروگاه‌های جدید یک پروسه زمان‌بر است و بر این اساس به فرض به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام در وین و رفع تحریم‌ها هم به نظر می‌رسد عدم توازن میان تولید و مصرف برق در ایران و خاموشی‌های اعلام شده و نشده تا مدت‌ها گریبانگیر شهروندان باشد.
