ناوچه کنارک؛ قربانی تست ناموفق یک موشک جدید

ایران وایر :بهنام قلی پور

بیش از ۱۲ روز از انهدام «ناوچه کنارک» ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب‌های خلیج فارس گذشته است. پیکر برخی از ۱۹ قربانی این حادثه به زادگاه‌های آن‌ها منتقل و مراسم تدفین آن‌ها نیز امروز پنج‌شنبه اول خرداد ۱۳۹۹ برگزار شده ولی هنوز علت وقوع این حادثه ناگوار اعلام نشده است.

ارتش از تشکیل چند کمیته برای تحقیق درباره علت وقوع این حادثه خبر داده است اما هنوز معلوم نیست اعضای این کمیته‌ها به چه اطلاعات و نتایجی دست پیدا کرده‌اند و روند تحقیقات چه طور پیش می‌رود. با این حال، سخنان «کورش محرابی»، فرمانده منطقه دوم نیروی دریایی ارتش در مراسم تشییع قربانیان این حادثه گمانه جدیدی را مطرح کرده است که پیش از این کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.

***

کوروش محرابی، فرمانده منطقه دوم نیروی دریایی ارتش امروز در مراسم تشییع پیکر  پنج نفر از جان باختگان انهدام ناوچه کنارک درباره علت حادثه گفت: «بررسی کارشناسی حادثه ناوچه کنارک توسط مهندسان و سامانه‎ ها در دست اجرا است.»

اما  در کنار این حرف، به طور تلویحی پرده از علت ماجرا هم برداشت: «این حادثه ناگوار در حوزه تست سامانه‌ها و تجهیزات نوین نیروهای مسلح رخ داد و با وجود این که همه ملاحظه‌های ایمنی مد نظر قرار داده می‌شود اما طبیعت کار به گونه‌ای است که در راستای توسعه و ارتقای توانمندی، ممکن است یک سری ملاحظه‌های غیر قابل پیش‌بینی رخ دهد که این حادثه ناگوار یکی از همان حوادث پیش‌بینی نشده ‌است.»
صحبت های کورش محرابی ، فرمانده منطقه دوم نیروی دریایی ارتش در مراسم تشیع قربانیان این حادثه گمانه جدیدی را مطرح کرده است
از اظهارات این مقام نظامی چنین برمی‌آید که ارتش به احتمال فراوان مشغول تست یک موشک سطح به سطح دریایی بوده اما این که این موشک از سوی چه ناوی شلیک شده است، هنوز مشخص نیست.

درباره مشخصات این موشک هم تاکنون هیچ اطلاعات و گزارشی منتشر نشده است و معلوم نیست که از موشک‌های تولید شده سپاه پاسداران بوده یا محصول جدیدی که ارتش ماموریت تست آن را برعهده گرفته بوده است.
از اظهارات این مقام نظامی چنین برمی‌آید که ارتش به احتمال فراوان مشغول تست یک موشک سطح به سطح دریایی بوده«محمد پاداش» که از وی به عنوان خبرنگار حوزه ارتش نام برده می‌شود، مانند فرمانده دوم نیروی دریایی، به شکل تلویحی تست یک سلاح را دلیل انهدام کنارک عنوان کرده بود. او فشار برای این که ارتش جزییات حادثه کنارک را بگوید، به مخاطره انداختن امنیت ملی دانسته و در توییترش نوشته بود: «ارتش در #ناوچه_کنارک در حال تست سلاحی بود که تمام دنیا چشم به درز اطلاعات از جزئیات تکنولوژی آن دارند. فشار عجیب و غریب برخی به ارتش که "باید جزئیات را بگویید و نقاط قوت و ضعف تکنولوژی موشک را بیان کنید" آیا به مخاطره انداختن امنیت ملی نیست؟! بلندگوی دشمن شده‌اید؟»

پاداش در یک رشته توییت دیگر تلاش کرده است به برخی پرسش‌ها و ابهام‌ها درباره چگونگی انهدام ناوچه کنارک پاسخ بدهد. او در این خصوص نوشته است ارتش (تا ساعت‌ها) نمی‌دانسته که این ناوچه مورد هدف قرار گرفته و دچار حادثه شده است.

براساس فیلمی که اخیرا از حواشی این حادثه  منتشر شده است، ملوان یک کشتی صیادی می‌گوید نیرو‌های امداد ارتش بیش از سه ساعت طول کشید تا برای کمک به ناوچه کنارک برسند. پاداش در این خصوص نوشته است: «موقعیت جغرافیایی محل حادثه، علت بروز حادثه و عامل بروز این حادثه سه پرسش اساسی دیگر است که ارتش تاکنون حاضر نشده درباره آن اطلاعاتی منتشر کند.»

از «ناو جماران» به عنوان عامل بروز این حادثه نام برده می‌شود اما ارتش هرگز حاضر نشده است این مساله را تایید کند و حتی اعلام نکرده است که در آینده قصد دارد درباره جزییات آن اقدام به شفاف‌سازی کند یا نه. همین پنهان‌کاری و خودداری از اطلاع‌رسانی دقیق هم باعث طرح احتمال‌ها و گمانه‌های متعددی درباره علت بروز این حادثه شده است.

قایق‌های تندرو سپاه پاسداران، موشک‌های زمین به دریا مستقر در جنوب ایران و جنگ الکترونیکی به عنوان سه احتمال دیگر بروز این حادثه مطرح می‌شود.
قایق های تندرو سپاه پاسداران به عنوان علت احتمالی دیگر بروز این حادثه مطرح شده انددر روز‌های نخست این حادثه، اکانت اینستاگرامی «بلندای آسمان» که مسایل نیروی هوایی در ایران را پوشش می‌دهد، با انتشار مطلبی مدعی شد ناوچه کنارک از سوی قایق‌های سپاه پاسداران مورد هدف قرار گرفته‌ است.

این اکانت نوشته بود: «این حمله موشکی نه تنها از سوی ناو جماران صورت نگرفته، بلکه اصلا ناو جماران در منطقه حضور نداشته است.»

به نوشته این اکانت، رزمایش ارتش در ساعت ۱۱ صبح به اتمام رسیده و ناو جماران منطقه را ترک کرده بود: «این اتفاق در اثر شلیک دو موشک توسط موشک‌انداز یک قایق سپاه از کلاس تندر در ساعت ۴ عصر اتفاق افتاده است.»

ارتش هم در واکنش به این مطلب و انتشار برخی گزارش‌های دیگر در خصوص نقش سپاه پاسداران در این حادثه، اعلام کرد سپاه در این مساله نقشی نداشته است.

«شاهین تقی خانی»، سخن‌گوی ارتش ایران هدف قرار گرفتن ناوچه کنارک توسط سپاه را تکذیب کرد و گفت هدف از این «شایعه»، اختلاف افکنی بین سپاه و ارتش بوده است.

موشک‌های زمین به دریا مستقر در جنوب ایران دومین دلیلی گمانه زده می‌شود که می‌تواند مسوول بروز این حادثه باشد.

«مراد ویسی» از متخصصان حوزه نظامی در این‌باره توییت کرده است: «شایع شده که شناور کنارک هدف یک موشک ساحل به دریا قرارگرفته و ناوچه جماران در آن لحظه در محل حادثه حضور نداشته است.»

ویسی افزوده است: «معلوم نیست که این موشک‌های ساحل به دریا در اختیار ارتش بوده یا سپاه ولی معمولا در اختیار سپاه هستند.»

اکانت بلندای آسمان هم پیش‌تر با انتشار اسنادی، به طور تلویحی موضوع هدف قرار گرفتن ناوچه کنارک از سوی ناو جماران را زیر سوال برده بود.

جنگ الکترونیکی گمانه دیگری است که به عنوان یکی دیگر از عوامل این حادثه مطرح می‌شود.

در روز‌های اخیر، برخی رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که بندر رجایی در جنوب ایران مورد حمله سایبری اسرائیل قرار گرفته و تردد کشتی‌ها در این بندر با اختلال مواجه شده است.

این حمله آن‌طور که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، روز ۲۰ اردیبهشت رخ داده ۱۳۹۹ است؛ یعنی یک روز پیش از انهدام ناوچه کنارک در فاصله ۷۰۰ کیلومتری بندر رجایی.

احتمال این که جنگ الکترونیکی یا حمله سایبری اسرائیل در جنوب ایران می‌توانسته است باعث اختلال در سیستم راداری ناو جماران باشد هم وجود دارد. هرچند که تاکنون کسی درباره این مساله تاکنون اظهار‌نظر مشخص و روشنی نداشته است.

افکار عمومی در ایران در چند ماه اخیر دو پرسش بزرگ از نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی داشته که هرگز به آن‌ها پاسخی داده نشده است و معلوم نیست که در آینده به این پرسش‌ها پاسخی داده شود یا نه.

نخستین پرسش، دلیل و چگونگی سرنگونی هواپیمای مسافربری «بویینگ ۷۳۷» کشور اوکراین است. بنا بر آخرین گزارشی که از سوی مؤسسه تحقیقات پزشکی قانونی اوکراین در اختیار رسانه‌های این کشور قرار گرفته است، مسافران هواپیمای اوکراین‌اینترنشنال پیش از برخورد دو موشک با هواپیما، از صندلی‌های خود بلند شده بودند. ایران از تحویل جعبه سیاه این هواپیما خودداری کرده و تا کنون به پرسش‌های جامعه بین‌الملل درباره شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی توضیح قانع‌کننده‌ای نداده است.

 دومین پرسش افکار عمومی از نیروهای مسلح ایران، جزییات حادثه برای ناوچه کنارک است که منجر به کشته شدن دست‌کم ۱۹ نفر شد.

در مورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی آن‌طور که مقام‌های قضایی گفته‌اند، تنها یک نفر در بازداشت به سر می‌برد که معلوم نیست کیست و با چه اتهامی مواجه شده است؟

در مورد مسببان و مقصران حادثه ناوچه کنارک هم هنوز هیچ اطلاعات مشخصی در دست نیست و معلوم نیست که آیا در این رابطه کسی بازداشت شده است یا نه؟

این دو حادثه پر انتقاد و اعتراض و ابهام طی ماه‌های اخیر، بی‌اعتمادی به نیرو‌های مسلح در جمهوری اسلامی را بیش از گذشته عمیق‌تر و گسترده‌تر کرد.