نسرین ستوده: در ایران، چه داخل زندان زندگی کنیم چه در خارج از آن، همیشه محبوس هستیم
رأی دهید
نسرین ستوده در این گفتوگو که پنجشنبه در تازهترین شماره هفتهنامه لوبس، چاپ پاریس، به چاپ رسیده در خصوص وضعیت زندان ۱۷ ماهه خود گفته است: «در ایران، چه داخل زندان زندگی کنیم چه در خارج از آن، همیشه محبوس هستیم [...] شاید فکر کنید که اغراق میکنم، اما زمانی که نگرانی ما فقدان عدالت در جامعه است، داخل زندان بودن یا خارج از آن، اهمیتی ندارد.»
به گفته هفتهنامه لوبس مصاحبه با وکیل مدافع حقوق بشر زندانی در ایران به صورت مکتوب انجام شده است.
نسرین ستوده به اتهامهای «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، فعالیت تبلیغی علیه نظام، عضویت موثر در گروهک غیرقانونی و ضد امنیتی کانون مدافعان حقوق بشر، لگام (حذف اعدام) و شورای ملی صلح، تشویق مردم به فساد و فحشا و فراهم آوردن موجبات آن و ظاهر شدن بدون حجاب شرعی در محل شعبه بازپرسی، اخلال در نظم و آسایش عمومی و نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» جمعاً به ۳۳ سال حبس و تحمل ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شده است. با این حال طبق ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی در ایران از این مدت ۱۲ سال آن «قابلیت اجرا دارد».
نسرین ستوده در ادامه این مصاحبه گفته است: «من نمیتوانم حسرت آزادیام را بخورم، زیرا جامعه ایران چنین آزادی را تجربه نمیکند. تحمل کار کردن به عنوان یک وکیل زن در دادگاههای قضایی غیرمنصفانه، زجرآورتر از تحمل زندان است.»
نسرین ستوده با تاکید بر این که فضای سیاسی کنونی ایران «رادیکال» شده و مجازاتها نیز «سنگینتر» از قبل شده، اضافه کرده است: «در بند زنان سیاسی زندان، تعدادی از آنان به جاسوسی متهم هستند، امری که تازگی دارد.»
دلایل بازداشت
این فعال حقوق بشر همچنین در بخش دیگری از این گفتوگو در پاسخ به این پرسش که دلیل اصلی آخرین بازداشت او چه بوده، به امضا کردن «طومار برای درخواست یک رفراندوم درباره حکومت جمهوری اسلامی، در کنار دیگر فعالان داخل و خارج از کشور» اشاره میکند.
نسرین ستوده اضافه کرده است که «به عنوان یک وکیل، دفاع از چندین دختر خیابان انقلاب» را پذیرفت که معترض به حجاب اجباری در جمهوری اسلامی ایران بودند. عضویت در کمپین لگام (لغو گام به گام اعدام) نیز یکی از فعالیتهایی است که خانم ستوده به عنوان دلیل بازداشت خود برشمرده، اما تاکید کرده که این «حق» او بوده که درباره این فعالیتها با رسانهها گفتوگو کند.
این وکیل زندانی تاکید کردهاست : «بر اساس قانون، هیچ کدام از این فعالیتها جرم نیست، اما قدرت در ایران اینها را تحمل نمیکند، و به خود اجازه میدهد کسانی را که دست به چنین فعالیتی بزنند، به صورت غیرقانونی تحت تعقیب قرار دهد.»
او گفته است: «من واقع نمیدانم که کدام یک از این فعالیتهای «خرابکارانه» آنان [مقامات قضایی ایران] را به این نتیجه رسانده که باید من را بازداشت کنند. من حتی نمیتوانم آن را حدس بزنم.»
در ادامه، نسرین ستوده در پاسخ به این که چرا مسئله حجاب برای حکومت ایران به این اندازه بنیادین است، گفته که این سوال را باید از جمهوری اسلامی پرسید که «چرا بقای خود را با این سماجت، بر چنین اصلی بنا نهاده است.»
این وکیل زندانی تاکید کرده که «به عنوان یک زن و مادر» در برابر حجاب اجباری «احساس توهین شدگی» میکند و در عین حال «نگران آینده دختر»اش است.
نسرین ستوده گفته «آزادی انتخاب این که چگونه خود را بپوشانم، برای من بنیادین است.»
«۴۴ زندانی زن»
او سپس درباره همبندهایش گفته که با گیتی پورفاضل، یک وکیل دیگر در یک بند است که ۷۵ سال دارد و به خاطر دفاع از قربانیان نقض حقوق بشر زندانی شده است.
نسرین ستوده اضافه کرده که خیلی از همبندیهایش زنانی هستند که به دلیل مبارزه علیه حجاب اجباری به زندان افتادهاند: «ما اکنون ۴۴ زندانی زن در یک بند هستیم. یک رقم بیسابقه از هشت سال پیش که این بند ساخته شده است.»
این وکیل دادگستری سپس به سابقه فعالیتهای حرفهایاش پرداخته و از جمله، به همکاریاش در دهه ۱۹۹۰ با طیف ملی-مذهبیها اشاره کرده است. او گفته که از سال۲۰۰۳ که مجوز دفتر وکالت را دریافت کرد، به محض شروع فعالیتش، «بر اعمال منصفانه عدالت» تمرکز کرده است.
نسرین ستوده در بخش دیگری از این گفتوگو درباره شرایط خانوادگی و میزان تحصیلات پدر و مادرش گفته که «از نظر اقتصادی متعلق به طبقه متوسط» بودند.
او در پاسخ به پرسشی دیگر درباره این که در زندان به چه چیزی فکر میکند، گفته است: «طبیعتا، به نظام قضایی و اصلاحاش خیلی فکر میکنم، اما به ویژه به آینده فکر میکنم، به بعد. این چیزی است که این روزها بیش از چیزهای دیگر دلمشغول آن هستم. اگر حکومت تغییر کند، چگونه میتوانیم از خشونت پرهیز کرد یا دستکم از تا جای ممکن آن را محدود کرد؟ چگونه میتوان از ظهور چرخه انتقامجویی و تلافی جلوگیری کرد؟»
او با اشاره به تجربه دیگر کشورها مثل آفریقای جنوبی، آرژانتین و شیلی، ادامه داده که این موضوع، یکی از موضوعات مورد بحث در زندان است.
ستوده همچنین به کتابهایی که در این زمینه در زندان خوانده میشود اشاره کرده و به طور ویژه از نمایشنامه «مرگ و دوشیزه» نوشته آریل دورفمن، نویسنده شیلیایی نام برده که درباره دوران پس از دیکتاتوری است.
او در پایان میگوید که «عمیقا خوشبین» است، وگرنه نمیتوانست ادامه دهد: «اما بیشتر از خوشبینی، من به زندگی باور دارم [...] گاهی ناامید میشوم، اما همیشه باز میگردم به کارم، به زندگی.»
صدور حکم زندان برای نسرین ستوده با واکنش گسترده سازمانهای حقوق بشری، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا روبهرو شد. نهادهای بین المللی از تهران خواستند تا فوراً خانم ستوده را آزاد کند.
در همین زمینه، فیلیپ لوتر، مدیر شاخه خاورمیانه و آفریقای شمالی بخش پژوهش و پشتیبانی عفو بینالملل، با انتشار بیانیهای در مورد وضعیت نسرین ستوده گفت که بازداشت این وکیل ایرانی «عمق سرکوبگری توسط مقامات ایرانی را در صحنه جهانی افشا کرده است.»
