محمد سرافراز : به رهبری گفتم داخل حکومت ،حکومتی پنهان برنامه ریزی می کند

محمد سرافراز در کتاب خاطرات خود نقل می‌کند که در ملاقات با آیت الله خامنه ای، از اقدامات "یک حکومت پنهان در حکومت" گلایه کرده که پول، رسانه و "ابزار امنیتی" دارد بی بی سی ،حسین باستانی
 آیت الله خامنه ای زمانی در پاسخ به انتقادات مطرح به صداوسیمای جمهوری اسلامی گفت که مدیریت صدا و سیما با رهبر نیست و ازقضا خود او هم در مورد این سازمان "موضع انتقادی" دارد. آقای خامنه ای در ۷ خرداد ۱۳۹۷، در دیدار با عده ای از دانشجویان تاکید کرد: "در قوه قضاییه و صداوسیما با وجود آنکه رؤسای آنها از طرف رهبری منصوب می‌شوند، مدیریت آنها با رهبری نیست."
 
تاکیدات هر از گاه رهبر جمهوری اسلامی و منصوبانش در مورد اینکه رهبر مسئول مشکلات نهادهای حکومتی -و حتی نهادهای انتصابی- نیست، معمولا به استناد به شواهد مختلفی به چالش کشیده شده است. کتاب خاطرات محمد سرافراز رئیس سابق سازمان صداوسیما، که چند روز پیش در فضای مجازی در دسترس قرار گرفته، جدیدترین "روایت از درون" است که درعمل، ادعای عدم دخالت آیت الله خامنه ای را در مدیریت نهادهایی چون رادیو-تلویزیون سراسری ایران زیر سوال می‌برد.
 
این خاطرات، البته به وضوح بر دفاع از کارنامه مدیریتی محمد سرافراز متمرکز است، نقد مهمی را بر عملکرد آقای سرافراز وارد نمی‌کند، و حتی هیچ ایرادی را متوجه پخش اعترافات اجباری زندانیان در زمان ریاست وی در صدا و سیما (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵) و پیش از آن در پرس تی وی (از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳) نمی‌داند. اما در بین‌سطور کتاب، روایت های متعددی وجود دارد که شدت دخالت آقای خامنه ای و دفتر او را در کلی ترین و جزئی ترین موضوعات مرتبط با صداوسیما به تصویر می کشند.
 
خاطرات محمد سرافراز تحت عنوان "روایت یک استعفا: ۲۴ سال مدیریت در رسانه ملی"، حاصل گفتگوی او با میلاد دخانچی (از تهیه کنندگان تلویزیون) در مورد سوابق مدیریتی آقای سرافراز در رده های مدیریتی گوناگون است که رئیس سابق "رسانه ملی"، به گونه ای نمادین لینک آن را در شبکه فیلترشده توییتر منتشر کرده است. محمد سرافراز در توضیح دلیل انتشار کتاب به این شیوه توییت کرده: "پروسه اخذ مجوز چاپ این کتاب طولانی و نتیجه آن نامشخص بود". به عبارت دیگر، وی تردید داشته که چنین کتابی، امکان چاپ شدن بدون سانسور را داشته باشد.
خاطرات سرافراز جدیدترین "روایت از درون" است که ادعای عدم دخالت آیت الله خامنه ای در عملکرد نهادهایی چون صداوسیما را زیر سوال می‌برد حساسیت بیت رهبری بر چهره‌های تلویزیونی
در بخش های مختلفی از کتاب، به چهره های مشهوری اشاره شده که مطرح شدن یا نشدن آنها در صداوسیما، با دخالت مستقیم دفتر رهبری صورت گرفته است.
 
به عنوان نمونه در بخشی از خاطرات، به حمایت خاص دفتر آیت الله خامنه ای از برنامه های حسن رحیم پور ازغدی اشاره شده، یکی از چهره هایی که سخنرانی‌هایش به کرات در تلویزیون پخش می شود و خود را منتقد وضعیت مدیریت کشور معرفی می‌کند. به گفته محمد سرافراز، غلامرضا غلامی مدیر وقت شبکه چهار معتقد بوده که برنامه های رحیم پور ازغدی باید مانند سایر برنامه ها "با تجهیزات حرفه ای صداوتصویر ضبط شود" و به میزان محدودتری روی آنتن برود چون "آقای رحیم‌پور [همزمان] در سه شبکه تلویزیون برنامه داشته". در پاسخ اما "رحیم پور ازغدی می‌گفته تمام حرف های من بدون ادیت باید پخش شود و برنامه ها با همان تیم و تجهیزات فنی خودش ضبط شود... و زیر بار [محدودیت] نمی رفته." محمد سرافراز دلیل زیر بار نرفتن رحیم پور ازغدی را، مشخصا چنین عنوان می کند که وی "با دفتر رهبری ارتباط داشته و به آنها گزارش می داده".
 
در قسمتی دیگر از خاطرات، آقای سرافراز از وجود فهرستی طویل از افراد "ممنوع الورود به سازمان یا غیرقابل پخش" در حراست صدا و سیما خبر داده که "چند هزار نفر از اساتید دانشگاه، هنرمندها، مجری‌ها و افراد متفرقه" را در بر می گرفته. در این قسمت، اشاره ای معنی دار وجود دارد که نشان می دهد دفتر رهبر جمهوری اسلامی، در ارتباط با این فهرست هم تعیین کننده بوده است: "برخی مثل آقای مهران مدیری بودند که هم خودش و هم کلیه سریال هایش غیرقابل پخش بودند و من برای ساخت سریال جدیدش به‌نام 'درحاشیه' به دفتر رهبری رفتم و صحبت کردم تا ساخته شود."
 
راوی کتاب "روایت یک استعفا"، حتی در جایی خبر داده که دفتر رهبری خواستار تعطیلی پربیننده ترین برنامه صداوسیما -برنامه "نود" عادل فردوسی پور- بوده است. رئیس سابق صداوسیما، در پی این یادآوری مصاحبه‌گر که "آقای فردوسی پور برای برنامه شب یلدا با آقای ظریف مصاحبه کرده بود و شما اجازه پخش آن برنامه را ندادید و این باعث جنجال شد" می گوید: "بعد ازاین اتفاقات درخواست تعطیلی برنامه ۹۰ از طرف دفتررهبری مطرح شد اما من زیر بار آن نرفتم." با توجه به تعطیلی برنامه نود در زمان رئیس بعدی صداوسیما، معنی این روایت سرافراز ظاهرا این است که وی، حداکثر موفق شده تعطیلی برنامه ای که دفتر رهبری با آن موافق نبوده را مدتی به تعویق بیندازد.
 
در عین حال، مواردی هم وجود داشته که خود محمد سرافراز جلوی حضور افرادی را در صداوسیما گرفته است. مثلا، امیرحسین تتلو که سرافراز می گوید: "فهمیدم خوش سابقه و خوشنام نیست و مجوز پخش ندادم". وی سپس، از تهیه فیلم تبلیغاتی امیرحسین تتلو و ابراهیم رئیسی در جریان انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری و برگزاری مراسم تقدیر از تتلو در خبرگزاری فارس ابراز تعجب می کند، با ذکر اینکه: "نمی دانم چرا یک بخش خاص از سپاه این قدر برای او سرمایه گذاری کرد." سرافراز اشاره ای به این "بخش خاص از سپاه" نمی کند، ولی خود امیرحسین تتلو دو ماه مانده به انتخابات ۱۳۹۶، در پاسخ به ابهاماتی که بر سر انتشار ناگهانی مطالب انتخاباتی در کانال تلگرامش ایجاد شده بود اعلام کرد یکی از "دوستان" در "اطلاعات سپاه" چنین مطالبی را برای او "فوروارد" می‌کند.
رئیس سابق صداوسیما، به وجود "سه، چهار"نفر اشاره می کند که از ۲۰-۲۵ سال پیش "بر خبر تلویزیون سلطه دارند و مورد اعتماد دفتر رهبری هستند" 'حکومت پنهانی که هم پول دارد هم ابزار امنیتی'
آقای سرافراز در صفحاتی از کتاب خود، روایاتی محتاطانه را نیز در مورد شخص آیت الله خامنه ای نقل کرده است.
 
او مثلا توضیح می دهد که به دنبال پرونده سازی سازمان اطلاعات سپاه برای شهرزاد میرقلی خان "بازرس ویژه" محمد سرافراز در زمان مدیریت بر صداوسیما، در نامه ای به حسین طائب از دخالت‌های این سازمان انتقاد کرده و وقتی جوابی نگرفته، در این مورد به شخص رهبر نامه نوشته که این یکی هم بی‌پاسخ مانده است.
 
رئیس سابق صداوسیما می افزاید: "مدتی بعد یعنی در تاریخ ۲۸ بهمن ماه ۹۴ من به ملاقات مقام رهبری رفتم و ماجراها را توضیح دادم و گفتم مانند این است که یک حکومت پنهانی در حکومت که هم پول دارد، هم رسانه در داخل و خارج دارد و هم ابزار امنیتی دارد، علیه سازمان در حال برنامه ریزی است." با وجود آنکه راوی کتابِ "روایت یک استعفا" از نقل صحبت های رهبر در جلسات خودداری می‌کند، ولی مشخص است که جلسه بهمن ماه بی‌نتیجه مانده چون می‌گوید چند هفته بعد از ملاقات با آیت الله خامنه ای متوجه شده که امکان ادامه ریاست بر صداوسیما را نخواهد داشت.
 
مطابق روایت سرافراز: "در تعطیلات فروردین ماه ۹۵ جلسه ای با آقای طائب داشتم و گفتم که من تشکر می کنم از شما و چون ممکن است آقایان را نبینم، از طرف من از آقای حسین محمدی [از مدیران ارشد دفتر رهبری] و حاج آقا مجتبی [خامنه ای] تشکر کنید؛ زیرا زمینه را فراهم کردید که من از صداوسیما بروم و این جای تشکر دارد و من راحت می شوم. او به جای اینکه تکذیب کند گفت خوب می خواهی بعدش چی کار کنی؟"
 
آقای سرافراز توضیح مشخصی در مورد نوع دخالت مجتبی خامنه ای در صداوسیما نداده است. ولی در ۱۱ اردیبهشت گذشته، وی و شهرزاد میرقلی خان در مصاحبه ای با عبدالرضا داوری از فعالان حامی محمود احمدی نژاد شرکت کردند و در آن برنامه، اشارات خاص خانم میرقلی خان به مجتبی خامنه ای با تایید ضمنی آقای سرافراز همراه شد. خانم میرقلی‌خان در آن برنامه نقل کرد که در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴، در جلسه ای با فرزند رهبر ایران اطلاعاتی را در مورد فساد مالی در صداوسیما مطرح کرده و پاسخ شنیده که "ما وکیل و وصی همه نیستیم". خود سرافراز در آن مصاحبه، با اشاره به پرونده سازی های اخلاقی، مالی و امنیتی اطلاعات سپاه برای افراد مختلف گفت: "غیر از مقام رهبری چه کسی می تواند جلوی این بداخلاقی ها را بگیرد؟"
 
مطابق روایت محمد سرافراز در کتاب خاطرات، او در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۵ "آخرین نامه را به عنوان رئیس سازمان" برای رهبر می نویسد و در آن، در مورد "اتفاقات مهم پس از آخرین ملاقات تا زمان نگارش نامه" گلایه هایی را مطرح می کند؛ هرچند باز جوابی نمی گیرد.
 
رئیس سابق صداوسیما توضیح می دهد که سرانجام در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۴ یک "ملاقات مفصل دونفره" با آیت الله خامنه ای داشته، و تلویحا از طرح استعفای خود در آن جلسه خبر می دهد: "در مورد استعفا در بیرون دفتر با هیچ کس صحبت نکردم ولی حدود ۱۰ روز بعد در سایت منسوب به آقای حداد عادل نوشتند که سرافراز استعفا داده و قرار است آقای حداد جایگزین شود."
 
آقای سرافراز می افزاید که بعد از تعطیلات نوروز ۱۳۹۵، متوجه می شود برخی از نیروهای حراست صدا و سیما که با حسین محمدی نزدیک هستند خود را برای تغییر رئیس سازمان آماده کرده اند و به اصغر حجازی معاون امنیتی دفتر رهبری گلایه می کند. اما صحبت از رفتن او در سازمان افزایش می یابد و وقتی در اردیبهشت ۱۳۹۵ مجددا برای گلایه نزد آقای حجازی می رود از "موافقت با استعفای خود" خبردار می‌شود.
 
مدیر سابق "رسانه ملی"، در بخش های مختلف خاطرات خود، به طور جداگانه از حسین محمدی معاون بررسی دفتر آیت الله خامنه ای و پدر عروس محمدحسن خامنه‌ای، برادر کوچکتر رهبر جمهوری اسلامی یاد می‌کند.
 
راوی خاطرات، حسین محمدی را حامی محمدرضاعلی عسگری معاون سابق صداوسیما می‌داند که از سوی محمد سرافراز برکنار شد اما بعد از آقای سرافراز به ریاست کل سازمان رسید. سرافراز ازجمله، از یک شرکت "بدون مجوز" به نام "توسعه فن‌آوری سروش" ( مسئول توسعه پیام رسان سروش) نام می برد که ۴۹ درصد سهام آن متعلق به سه نفر و از جمله فرزند آقای علی عسگری بوده و تحت حمایت "نزدیکان غلامعلی حداد عادل" (پدر عروس آیت الله خامنه ای) و "عوامل هلدینگ یاس" (وابسته به بنیاد تعاون سپاه) قرار داشته است.
 
او همچنین به وجود "سه، چهار" نفر در صداو سیما اشاره می کند که از ۲۰-۲۵ سال پیش "بر خبر تلویزیون سلطه دارند و مورد اعتماد دفتر رهبری و آقای حسین محمدی هستند و تصور می کنند که از اینها بهتر دیگر وجود ندارد". محمد سرافراز در پاسخ به این سؤال که "آیا اصلا امکان تغییر اینها وجود دارد؟" باز نقش حسین محمدی و دفتر رهبری را مورد تاکید قرار می‌دهد: "آنها مخالفند".
آقای سرافراز می‌گوید حسین طائب رئیس اطلاعات سپاه مستقیما در گردش مالی آگهی در صداوسیما دخالت می کرده است منافع اطلاعات سپاه در آگهی‌های تلویزیون
آقای سرافراز در مصاحبه ۱۱ اردیبهشت خود با عبدالرضا داوری گفته بود در حالی که سازمان صداوسیما می‌توانسته سالانه تا سه هزار میلیارد تومان از بابت گرفتن آگهی درآمد داشته باشد، یسش از هزار میلیارد تومان درآمد نداشته و به همین علت او تصمیم به برگزاری مزایده گرفته؛ اما مزایده، با دخالت اطلاعات سپاه شکست خورده تا آگهی های سازمان، در انحصار وابستگان به این نهاد اطلاعاتی باقی بماند.
 
وی در آن مصاحبه و نیز در کتاب خاطرات خود روایت می کند که پس از برگزاری مزایده آگهی، حسین طائب رئیس سازمان اطلاعات سپاه و جمال‌الدین آبرومند، معاون هماهنگی وقت و جانشین کنونی "قرارگاه جنگ نرم" سپاه اظهار علاقه کرده اند تا در برگزاری مزایده مشارکت کنند. متعاقبا، جلسه ای برگزار می شود که از جمله شرکت کنندگان آن، هادی رضوی بوده (که به تازگی به خاطر فساد اقتصادی به ۲۰ سال زندان محکوم شده). با وجود این، ظاهرا در این جلسه توافق مورد نظر آقای طائب و همراهانش به‌دست نمی‌آید و در نتیجه آنها "به صورت غیررسمی ازچندکانال وعده شکست مزایده وتغییر رئیس سازمان [صداو سیما] را می دهند".
 
در عمل، به گفته محمد سرافراز "بیش از ۳۰ گروه" در مزایده شرکت می کنند، اما "همگی آنها کنار می‌کشند و تنها دو گروه قیمت پیشنهاد می دهند". از میان آن دو نیز، گروهی که برنده مزایده می شود، یعنی "بانک توسعه تعاون و شرکای بخش خصوصی"، ادامه نمی دهند چون بانک توسعه تعاون (وابسته به وزارت تعاون) از مزایده کنار می کشد.
 
آقای سرافراز در توضیح دلایل شکست مزایده، ازجمله می گوید فردی که مسئولیت پیگیری تعهدات گروه برنده مزایده را داشته (و از او تحت عنوان "آقای هاشمیان" یاد می کند) به او خبر می دهد که "از چند ناحیه تهدید شده"؛ هرچند دلیل اصلی را تصمیم علی ربیعی وزیر تعاون دولت حسن روحانی عنوان می کند: "آقای ربیعی دوست آقای طائب بود و برخی معتقدند به این دلیل از مزایده کنار کشید".
 
رئیس سابق صداوسیما در بخش هایی دیگر از کتاب، از یک "سپاهی" دیگر به نام محمود سیف نام می برد که به گفته او "برای سپاه و نیروی انتظامی" خریدهای خارجی انجام می داده. همسر محمود سیف، شهرزاد میرقلی خان، به اتهام همدستی با شوهرش در دور زدن تحریم های ایران به مدت ۵ سال در آمریکا به زندان رفته و مطابق روایت آقای سرافراز، پس از آزادی "به توصیه وزارت اطلاعات" وارد شبکه پرس تی وی شده بود. سرافراز می گوید به شهرزاد میرقلی خان توصیه می کند که در مورد وضعیت زندان های آمریکا کتاب بنویسد ولی خانم میرقلی خان (با وجود جدا شدن از محمود سیف) می گوید به ماموران امنیتی "تعهد داده در مورد همسر سابقش ننویسد". درنتیجه، قرار می شود کتاب را بنویسد ولی در جاهایی که به آقای سیف مرتبط باشد، با نام مستعار به او اشاره کند.
 
به گفته رئیس سابق صداوسیما، بعد از پایان نگارش کتاب در آذر ۱۳۹۳، پرونده سازی اطلاعات سپاه برای شهرزاد میرقلی خان کلید می خورد: او به جاسوسی متهم می شود و به‌ناچار کشور را ترک می‌کند. محمد سرافراز البته در مصاحبه اردیبهشت ماه و نیز کتاب خاطرات خود، به دلیل حساسیت اطلاعات سپاه بر روی محمود سیف را ذکر نمی کند، ولی صادق لاریجانی رئیس سابق دستگاه قضایی ایران، در ۲۷ مرداد آقای سیف را "معاون اقتصادی" آقای طائب معرفی کرده است. آقای لاریجانی در پاسخ به منتقدان فساد در زمان مدیریت او بر قوه قضاییه، از برخی "کسانی که امروز برای شفافیت و مبارزه با فساد سینه چاک می‌کنند" پرسیده چگونه است بر سر اقدامات "آقای سیف معاون اقتصادی اطلاعات سپاه" حسین طائب را بازخواست نکرده بودند؟
همدستی دو دستگاه اطلاعاتی
یکی از قابل توجه‌ترین بخش های خاطرات آقای سرافراز، جایی است که به طور گذرا روایت می‌کند که سازمان اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات، علی رغم رقابت های معمول خود، در مسائل مالی صداوسیما "هماهنگی داشته‌اند". دو تشکیلات اطلاعاتی که رئیس اولی را رهبر جمهوری اسلامی مستقیما منصوب می کند، و انتصاب وزیر دومی، پس از تایید رهبر صورت می‌گیرد.
 
او می‌گوید که مثلا "آقای مروتی، مدیرکل پرسنلی حراست [صداوسیما] نیروی وزارت اطلاعات بود اما با اطلاعات سپاه هماهنگ بود". رئیس سابق سازمان صداوسیما تاکید می کند که دو دستگاه اطلاعاتی "اگر می خواستند اقدام مثبتی برای سازمان انجام دهند، هماهنگ بودند و اگر می‌خواستند ضربه بزنند هم هماهنگ بودند" و مثلا "وقتی قرار شد جلوی مزایده صداوسیما را بگیرند با هم هماهنگ عمل کردند".
 
سرافراز توضیح می دهد: "یکی [از دو سازمان اطلاعاتی] به دفتر رهبری گزارش داد که انجام مزایده یعنی آنتن فروشی صداوسیما و دیگری کاری کرد که برنده مزایده به صورت غیرقانونی از مزایده کنار بکشد. وقتی قرار شد علیه رئیس سازمان و اقداماتش عملیات روانی راه بیندازند باهم هماهنگ عمل می‌کردند."
 
با توجه به اشارات قبلی محمد سرافراز به نقش حسین طائب در کنار کشیدن بانک توسعه تعاون، به نظر می‌رسد مطابق روایت او نهادی که باعث شده "برنده مزایده به صورت غیرقانونی از مزایده کنار بکشد" اطلاعات سپاه، و نهادی که "به دفتر رهبری گزارش داده انجام مزایده یعنی آنتن فروشی" وزارت اطلاعات بوده است.
 
روایتی که یک بار دیگر، به طور مستقیم، پای دفتر آیت الله خامنه ای را در موضوعات مرتبط با صداوسیما به میان می کشد.