معصومه ابتکار و گروگان امریکایی‌ او؛ ۳۸ سال بعد

مریم دهکردی - ایران وایر : «معصومه ابتکار»، معاون رییس‌جمهوری در امور زنان و خانواده به مناسبت ۴۰ سالگی انقلاب ۱۳۵۷، در حساب شخصی توییتر خود نوشت: «۴ پادشاه اخیر ایرانی با حمایت خارجی سرکار آمدند و حفاظت شدند، با مردم تقابل کردند و بساط استبداد را ترویج و درخارج فوت کردند. با خواست مردم، امام در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ با استقبال ۴ میلیون نفر آمد، مردم سالاری را رواج داد، علیه خودکامگی و سلطه ایستادگی و با بدرقه ۸ میلیونی در تاریخ ماندگار شد.»
 
این توییت از سوی کاربران توییتر با واکنش‌های متعددی روبه رو شد و بیش از هزار نفر به آن پاسخ دادند. برخی به تمسخر پرداختند و بسیاری هم از محتوای آن انتقاد کردند. اما نکته جالب این جا است که حتی یک کامنت در حمایت یا تایید این توییت نوشته نشده است.
 
«جان لیمبرت»، دیپلمات امریکایی و از گروگان‌های حبس شده در زمان اشغال سفارت امریکا در تهران در انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران در گفت وگو با «ایران وایر» درباره این توییت می‌گوید: «از دیدن توییت کمی غمگین شدم. چون آدم فکر می‌کند او موقع انقلاب ۱۳۵۷ جوان و آرمان‌گرا بود و آدم در جوانی خیلی کارهای نابخردانه می‌کند و او همکارانش هم همین‌طور. اما حالا ۴۰ سال گذشته است و آدم فکر می‌کند ایشان باید از نظر ذهنی بزرگ شده باشد. البته این‌که بیاید و بگوید اعمال گذشته‌اش اشتباه بوده و خراب کرده، کار بسیار دشواری است. »
 
او در مورد این که آیا سایر افرادی که در اشغال سفارت امریکا نقش داشتند، تغییری کرده‌اند، اضافه می‌کند: «بعضی‌ها در خفا می‌گویند که کار خوبی نکرده‌اند اما علنا این را نمی‌گویند. ایشان هم مورد خاصی است. انگار خیلی سخت است آدم بیاید و آن گفته فارسی را بگوید که ما عجب شکری خوردیم!»
 
برخی از کاربران توییتر به سابقه معصومه ابتکار در ابتدای پیروزی انقلاب و ماجرای اشغال سفارت امریکا اشاره کرده‌اند. ابتکار در امریکا تحصیل کرده است و پس از وقوع انقلاب به ایران آمد. او در جریان اشغال سفارت امریکا در تهران، سخن گوی دانشجویان بود. حالا فرزندش در امریکا درس می‌خواند؛ کشوری که مادرش روزگاری آن را «دشمن» می دانست و در جریان اشغال سفارتش شرکت داشت.
 
کاربری با نام مستعار «زبل خان»، در پاسخ به معصومه ابتکار نوشته است: «آخرش هم می نوشتین که شما از این انقلاب، از کوخ نشینی به کاخ نشینی رسیدین و بچه هاتون رو فرستادین جایی که از دیوارش رفتین بالا.»
 
کاربر دیگری از همین گروه نوشته است: « #چهل_سال_دیکتاتوری را نمی توانی با بزک دوزک پنهان کنی. #چهل_سال_شکست نتیجه کارنامه شما سفارت نوردان است.»
 
معصومه ابتکار در توییت خود مدعی شده است روح الله خمینی بر خلاف کسانی که پیش از او بر ایران حکومت کرده اند، تحت حمایت هیچ دولت خارجی نبوده است و تنها با حمایت مردم به ایران آمده بود.
 
جان لیمبرت دکترایی خود را در رشته تاریخ و مطالعات خاورمیانه، از دانشگاه «هاروارد» گرفته و پیش از این که در کسوت دیپلمات به ایران سفر کند، به عنوان محقق و استاد دانشگاه و نیز داوطلب «سپاه صلح» در ایران زندگی کرده است. او در پاسخ به این قسمت از توییت ابتکار، توصیه می‌کند تاریخ بخوانیم: «تاریخ را که بخوانیم، می‌بینیم ایشان(آیت الله خمینی) از ابتدای کار، سیاست مداری با گرایش راست افراطی بوده است. در همان سال‌های ۱۹۶۲ و ۱۹۶۳ علیه "انقلاب سفید" موعظه می‌کرد و مواضعش در طیف مذهبی، افراطی بودند. منتهی خیلی‌ها توجه نمی‌کردند و ایشان هم موضعش را عوض کرد و موضع ناسیونالیستی گرفت. اما کسانی مثل "نیلوفر خانم" [اسم اصلی ابتکار] نباید فریب می‌خوردند.»
 
او به واکنش تعدادی از کاربران به توییت معصومه ابتکار و حمایت دولت امریکا از انقلاب ایران اشاره می کند و می گوید: «در واکنش به گفته ایشان در توییتر، یک نکته جالب این است که هنوز بعضی‌ها واقعا فکر می‌کنند خارجی‌ها یا امریکایی‌ها باعث انقلاب بودند. یعنی اصلا هیچ مسوولیتی بابت آن نمی‌پذیرند و می‌گویند "جیمی کارتر" خمینی را برگرداند و شاه را بیرون کرد و چه و چه. آخر چه طور می‌شود بعد از ۴۰ سال از این حرف‌ها زد و هنوز به درک درستی نرسید! باید آن ضرب‌المثل فارسی را یادمان باشد که از ماست که بر ما است.»
 
اشاره او به پاسخ کاربرانی است که دولت وقت امریکا را حامی انقلاب و حضور آیت الله خمینی در ایران می دانند؛ مثل کاربری که نوشته است: «رفتن شاه طبق خواست امریکا و نیز آمدن امام و پیروزی انقلاب ظرف ۱۰ روز با حمایت امریکا و هماهنگی های انجام شده، صورت گرفت! البته حمایت امریکا از انقلاب مذهبی در ایران و جلو انداختن پیروزی انقلاب به دلیل ترس و مقابله با شوروی و سوسیالیسم صورت پذیرفت! نه علاقه به اسلام و امام!»
 
کاربر دیگری هم نوشته است: «البته این شاهِ آخری شما بخوانید امام، با حمایت کارتر به ایران آمد نه با حمایت چهار میلیون نفر.»
 
برخی از مخالفان ومنتقدان این توییت، به مرور اوضاع کنونی و کارنامه ۴۰ ساله انقلاب پرداخته اند. «شراگیم زند»، طنزپرداز ساکن ترکیه در پاسخ به آن نوشت: «اون ۴ شاه لااقل مردم رو توی حوزه شخصی و فردی خودشون آزاد گذاشتن. این آخری همون یه روزنه رو هم بست و نه در عرصه سیاسی جا برای نفس کشیدن کسی گذاشت و نه در عرصه اجتماعی. راستی الان اگر رفراندوم برگزار شه، نتیجه چی میشه؟»
 
کاربری با نام «باران» در پاسخ به توییت معصومه ابتکار نوشت: «مردم سالاری از گشت ارشاد، سانسور، زندانی و شکنجه و اعترافات گرفتن به روش قرون وسطایی و انتخابات حکومتی و خواننده حکومتی و سریال حکومتی می‌باره.»
 
تعدادی از کاربران با اشاره به واژه «مردم‌سالاری»، توجه معصومه ابتکار را به مفهوم این واژه و قیاس با وضع موجود جلب کرده اند. کاربری با نام «مهناز همدانیان» نوشته است: «سرکار خانم ابتکار! خیلی علاقمندم که بدونم آیا وقتی داشتید واژه "مردم_سالاری" رو تایپ میکردید، وجدانتون، حس و ندای درونتون هم باهاتون موافق، هم صدا و همراه بود؟ #چهل_سال_شکست #تصویر۴۰ساله #چهل_سالگی_انقلاب»
 
کاربری دیگری هم نوشته است: «فقط یه بار به جملاتی که نوشتی نگاه کن و اگر احساس بدی بهت دست نداد، شناسنامه ایرانی که داری آتش بزن، همین و بس!»
 
جان لیمبرت با این کاربران هم‌نظر است. او به «ایران وایر» می گوید: «بیش تر مردم امروز انقلاب را یادشان نیست و خیلی از آن ها اصلا آن موقع متولد نشده بودند. من تقریبا ۳۹ سال است به ایران بازنگشته‌ام اما همه می‌گویند کشور کاملا متفاوتی شده و جمعیت جوان است و خلاق و زبده و تحصیل‌کرده. با این حال، قدرت هنوز دست همان افرادی است که ۴۰ سال پیش آمدند سر کار. این‌ها نمی‌خواهند قدرت را از دست دهند و انگار تنها راه کنار رفتن‌شان، مرگ است.»
 
کاربری با اشاره به اعتراضات و نارضایتی مردم در برخی از شهرهای ایران در دو سال اخیر نوشته است: «پس شما به شرایط موجود میگین مردم سالاری؟عجب! الان مردم دارن میگن غلط کردیم. گوشهاتون میشنوه؟»
 
برخی کاربران برآیند کامنت‌ها و پاسخ ها را نشان روشنی از نارضایتی مردم از شرایط امروز و همراهی با انقلاب ۱۳۵۷ دانسته و از معصومه ابتکار خواسته اند به این پیام توجه کند. «شروین» نوشته است: «خانم ابتکار قشنگ! کامنت هارو بخون ببین چقدر تنهایی.»
 
کاربر دیگری نوشته است: «واقعا به نظر شما الان چند درصد اون مردم از انقلابی که اتفاق افتاده، راضی هستند؟»
 
«کسری کریمیان» هم از پشیمانیِ همراهانِ انقلاب با آن گفته و در پاسخ نوشته است: «اشتباه کردند! امروز بیش از 50 درصد جمعیت، نسل بعد از انقلاب هستند. آن ها چه تصویری از عملکرد شما دارند؟ آتش شما آن قدر این کشور را چون دیگی داغ کرده که مردم در حال فرارند... از فرزندت بپرس!!!»
 
در مورد آینده ایران چه فکر می‌کنید؟ جان لیمبرت در پاسخ به این سوال می‌گوید: «آدم همیشه باید خوش‌بین باشد. از نظر احساسی، من به این فکرم که چرا دوستانم و اعضای خانواده‌ام وضع بهتری از این ندارند. همه آدم‌ها، چه ایرانی، چه روس و چه زیمبابوه‌ای، شایسته دولتی هستند که با آن‌ها درست برخورد کند، نه این‌که روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق بشر و حقوق زنان و اساتید دانشگاه و کارگردان ها و وکلا را زندانی کند. ایرانی‌ها سال‌های سال است که برای چنین دولتی مبارزه می‌کنند. ۱۰۰ سال هم که به عقب برگردیم و به انقلاب مشروطه برسیم، می‌بینیم از همان سال‌های ۱۹۰۶ و ۱۹۰۷ تا همین امروز برای چنین هدفی مبارزه کرده اند. رویدادهای ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ هم بخشی از همان مبارزه بود اما جدا به خطا رفت.»
 
برخی از پاسخ دهندگان به توییت معصومه ابتکار اما برخلاف لیمبرت، نسبت به آینده به معصومه ابتکار به عنوان بخشی از بدنه نظام جمهوری اسلامی هشدار داده اند؛ از جمله اکانتی با نام مستعار «کاوه فرزند ملت» که نوشته است: «خانم ابتکار! معروف است که مردم ایران خوش استقبال و بد بدرقه هستند و آن هم بدلیل سوء استفاده رهبران سیاسی از اعتماد مردم است. شاهنامه آخرش خوش است.»
 
معصومه ابتکار که در جریان اشغال سفارت امریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ توسط دانشجویانی که «پیرو خط امام» خوانده می شدند، حضور داشت و با نام مستعار «خواهر مری»، سخن گوی انگلیسی زبان دانشجویان در برابر رسانه ها بود. او بعدها در دولت «سیدمحمد خاتمی» به عنوان معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران فعالیت کرد و در دولت «محموداحمدی نژاد» به عنوان نماینده اصلاح طلبان، در شورای شهر تهران حضور داشت.
منبع: ایران وایر