نماینده سابق مجلس: ایران به بهای FATF دست از حمایت حزب الله لبنان نمی‌کشد

سرنوشت مصوبه مجلس ایران درخصوص پیوستن این کشور به گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی و تامین مالی تروریسم (FATF) همچنان نامشخص است. براساس قوانین ایران، شورای نگهبان باید درباره مصوبه های مجلس نظر بدهد.
 
احمد شیرزاد، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس ایران در مصاحبه با یورونیوز می گوید که شورای نگهبان مصوبه را پا در هوا نگه داشته تا ببیند طرف مقابل چه اقداماتی می کند و چه تضمین هایی می دهد. آقای شیرزاد به یورونیوز گفت که ایران تحت هیچ شرایطی دست از حمایت از حزب الله لبنان برنخواهد داشت و حمایت از این گروه را بر پیوستن به اف ای تی اف مقدم دانسته و در صورت بروز مشکلی در این زمینه، دنبال راههای جایگزین دیگری برای مبادلات تجاری خود خواهد بود.
 
گروه بین المللی اقدام مالی روز جمعه در پایان نشست عمومی خود با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که تعلیق اقدامات احتیاطی علیه ایران را تا ۴ ماه دیگر تمدید می‌کند و از این کشور خواست تا ماه فوریه اقدامات لازم برای انجام اصلاحات مورد نیاز جهت همسویی با نرم های جهانی در زمینه مبارزه با پول شویی و حمایت مالی از تروریسم را انجام دهد. براساس اعلام این گروه، تهران تاکنون برغم وعده های داده شده تنها به ۹ مورد از ۱۰ دستورالعمل تعیین شده از سوی این گروه عمل کرده است.
 
گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی و تامین مالی تروریسم در سال ۱۹۸۹ با هدف سالم سازی سیستم مالی بین المللی تاسیس شد. این گروه بین المللی استانداردهای بین‌المللی ضد پول‌شویی و ضد تأمین مالی تروریسم را کنترل می‌کند. ۳۵ کشور و دو سازمان منطقه ای عضو آن هستند. نام ایران از سال ۱۳۸۸ در فهرست سیاه این گروه قرار داشته، اما در دو سال اخیر برخی محدودیت‌ها علیه ایران به حالت تعلیق درآمده است.
 
دولت حسن روحانی آذر ماه ۱۳۹۶چهار لایحه‌ برای عمل به خواسته‌های گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی و تامین مالی تروریسم، به مجلس شورای اسلامی فرستاد؛ لایحه اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم که تا کنون از سوی شورای نگهبان تائید شده، لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، لایحه پالرمو(کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی) و لایحه الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم که با عنوان «CFT» شناخته می شود و مخالفان و موافقان جدی در داخل حکومت ایران دارد.
 
احمد شیرزاد، استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح طلب در این زمینه می گوید: «مبادله تجاری و اقتصادی با بانک های دنیا به نوعی منوط به اف ای تی اف است یعنی کشورهای دیگر به خصوص بانک های بزرگ بایستی به اف ای تی اف پاسخگو باشند و طبیعتا اگر با کشورهایی که در لیست سیاه اف ای تی اف قرار دارند مبادله اقتصادی داشته باشند نمی توانند نسبت به آن بخش از مبادلات شان پاسخگو باشند. حتی کشورهایی که با ایران روابط خوبی دارند مثل چین و روسیه هم نمی توانند با ایران داد و ستد کنند. بنابراین پیوستن به اف ای تی اف عملا یک اجبار شده و گریزی از آن نیست.»
 
به گفته آقای شیرزاد «آن چیزی که در ایران نگرانی آور است این است که در بین تصمیم گیرندگان ایرانی یک نوع بدبینی نسبت به مقامات غربی وجود دارد. آنها نگران هستند به محض اینکه قراردادی امضا کنند مسئولیت هایش گریبان ایران را بگیرد ولی امتیازاتی که در مقابل باید نصیب ایران شود را دریغ کنند.»
 
نماینده سابق مجلس، این نگرانی ها را تا حدی به جا می داند و می گوید: «دلیل این نگرانی ها بدقولی هایی است که قبلا از سوی غربی ها به خصوص آمریکایی ها متوجه ایران شده و حتی به رفتار اروپایی ها هم نمی توانند اعتماد کنند. در چنین شرایطی اگر از هر دو طرف تضمینی صورت بگیرد و دو طرف قول هایی بدهند فکر می کنم که ایران عضو اف ای تی اف می شود هرچند که مخالفان خیلی جدی در ایران دارد و به رادیو و تلویزیون هم مسلط هستند و برنامه هایش علیه اف ای تی اف است."
 
به گفته احمد شیرزاد اما «آنچه که در ایران اتفاق خواهد افتاد بستگی به طرف مقابل دارد و رفتار اروپایی ها در این میان، نقش اصلی را ایفا می کند.»

FATF amends its global Standards to address the regulation of virtual assets and prevent their misuse for #moneylaundering and #terroristfinancing
➡️https://t.co/R5R7j484Td pic.twitter.com/mOqeY25aJd

— FATF (@FATFNews) 19 October 2018

ایران در صورت پیوستن به اف ای تی اف و عدم دریافت تضمین متضرر می شود
 
همزمان با تشدید تحریم های مالی و بانکی آمریکا علیه ایران و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بیانیه ۱۲ بندی نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۴ در نیویورک منتشر شد که حاضران بر تعهد خود برای تضمین کانال‌های پرداخت با ایران و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی تأکید کردند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقر سازمان ملل گفت که شرکت‌های اروپایی و دیگر شرکت‌های کشورهای امضا کننده برجام می‌توانند ارتباط بانکی و تجاری خود با ایران را حفظ کنند و اتحادیه اروپا متعهد خواهد شد تا نفت، مهم‌ترین منبع درآمد ایران به فروش برسد.
 
احمد شیرزاد به یورونیوز می گوید: «اگر ایران عضو اف ای تی اف نشود دست اروپایی ها در این زمینه ها هم بسته خواهد شد. اما مساله این است که اگر ایران بپذیرد و تعهدهای درست و حسابی از طرف مقابل دریافت نکند، با استفاده از همین اهرم ها آمریکایی ها می توانند سر به سر ایرانی ها بگذارند. در این صورت جناحی که در مجلس با هزار زحمت رای داده و تصویب کرده، مغبون خواهد شد. نمونه این مساله، برجام است که به راحتی به دست نیامد اما عملا آمریکایی ها با خروج از آن، ایران را تحت فشار قرار دادند و الان هم این اتفاق می تواند بیفتد و واقعا نگرانی این است که طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند. اما من فکر می کنم می توان خوش بین بود به خصوص به تعهداتی که اروپایی ها داده اند و همین قضیه جایگزین سویفت که اگر این سازوکار راه بیفتد و اتفاق سویی نیفتد، ایران به سمت پذیرش اف ای تی اف پیش خواهد رفت."

حمایت از حزب الله لبنان مانع اصلی پیوستن به اف ای تی اف
 
مخالفان جدی پیوستن ایران به گروه اقدام مالی اما نگرانی های دیگری هم دارند. آنها می‌گویند با پیوستن ایران به این گروه، راه برای اعطای کمک مالی به «حماس» و «حزب‌الله لبنان» مسدود می‌شود. مساله ای که احمد شیرزاد هم در مصاحبه با یورونیوز تایید کرده و می گوید: «با توجه به تفسیر خاصی که آمریکا دارد مساله به این راحتی حل نمی شود البته در مورد گروههایی که همه کشورها آنها را به عنوان تروریسم قبول دارند و سازمان ملل هم تروریسم آنرا تایید کرده ایران مشکلی ندارد و می تواند همکاری کند اما چالش هایی که با گروه هایی مثل حزب الله لبنان و امثال آن است همچنان خواهد ماند حتی بعد از پذیرش اف ای تی اف از سوی ایران."
 
احمد شیرزاد می گوید: "ایرانی ها توقع دارند که با وضعیت موجود بتوانند کمک هایشان را به حزب الله لبنان و گروههای فلسطینی ادامه دهند. ایران این کمک ها را کتمان نکرده و رسما و صریحا گفته است. بخش های زیادی از اف ای تی اف صرفا مربوط به تروریسم نیست. بحث پول های کثیف هم است و ایران نسبت به این مسائل و شفافیت های اقتصادی در نظام بانکی خود و پولشویی، بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد آمادگی همکاری دارد و منافع مشترک هم با همه کشورها دارد اما آن درصدی از مسائل که بخصوص آمریکایی ها و اسرائیلی ها روی آن دست می گذارند می تواند مستمسکی شود برای اینکه حتی ایران اگر اف ای تی اف را بپذیرد آنها نگذارند که از لیست سیاه خارج شود. ایران احتیاج به یک قول و تضمینی دارد که این اتفاق نیفتد تا بتواند عضو شود."
 
این در حالیست که یکی از مدیران اجرایی گروه اقدام مالی در مصاحبه ای اعلام کرده که این گروه هیچ تضمینی نخواهد داد. احمد شیرزاد اما می گوید: «مذاکرات دو طرفه است. در ایران هم درست است که مجلس تصویب کرده اما شورای نگهبان یک جور پادرهوا نگه داشته اند که ببینند آن طرف چه اتفاقی می افتد و به هر حال دو طرف باید با گفتگو و مذاکره به نتیجه برسند.»
 
در صورتی که ایران نتواند خواسته های گروه بین المللی اقدام مالی (FATF) را در زمینه مبارزه با پول شویی و حمایت از تروریسم تامین کند در فهرست سیاه این گروه قرار خواهد گرفت، شرایطی که سبب می شود راه تعامل و همکاری بانک ها و سرمایه گذاران خارجی با ایران بسته شود.
 
احمد شیرزاد در پاسخ به این سوال که با توجه به تحریم های آمریکا و وضعیت اقتصادی ایران و در حالی که عدم پیوستن به اف ای تی اف، مبادلات تجاری ایران با جهان را فلج می کند آیا حکومت، در جهت حمایت از حزب الله لبنان و گروههای فلسطینی، عضو اف ای تی اف نخواهد شد؟ می گوید: «من با اطمینان به شما عرض می کنم که ایران تحت هیچ شرایطی دست از حمایت از حزب الله لبنان نمی کشد. در ارتباط با گروههای فلسطینی همیشه شدت و حدت داشته و بستگی به مسائل منطقه ای و موضع گیری های خود آنها هم دارد ولی در مورد حمایت از حزب الله لبنان بدون تردید با هر قیمتی که باشد ایران حاضر نیست دست از حمایت بردارد و فکر می کنم سناریوهایی که مقامات ایران دنبال آن هستند این است که اگر چنین اتفاقی افتاد دنبال راههای جایگزین دیگری برای مبادلات تجاری خود باشند ولی همه می دانند که این بسیار سخت است.»
 
احمد شیرزاد می گوید: «تحت فشار، به طور قطع، ایران قبول نخواهد کرد که دست از حمایت از حزب الله بکشد ولی آن یک مساله کوچک تر شاید باشد در مقابل کل مساله حمایت مالی از تروریسم. گروههای تروریستی متعددی هستند که هم در تروریست بودن آنها و اینکه باید منابع مالی آنها قطع شود توافق وجود دارد و همچنین مساله پول های کثیف ناشی از تجارت مواد مخدر و غیره هم است که در این زمنیه ها ایران مشکلی ندارد و همکاری خواهد کرد. من فکر می کنم مجموعا هم ایران و هم دیگر کشورها ناچار هستند به سمت واقع بینی سوق پیدا کنند و وضعیت موجود را بپذیرند به طوری که بخشی که همه روی آن توافق دارند یعنی مبارزه با تروریست های واقعی مثل داعش و طالبان محقق شود.»