لایحه بودجه ۱۳۹۷؛ نگاهی به سهم نهادهای مهم مذهبی

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در حالی لایحه بودجه سال آینده (۱۳۹۷) را به مجلس ارائه کرده که در این لایحه بودجه نهادها و سازمان‌های مذهبی همگام با بسیاری از نهادها افزایش یافته است.
 
تعدادی از این نهادها زیر مجموعه‌های وسیعی را در بر می‌گیرند ولی بعضی دیگر تنها یک مجموعه را شامل می‌شود.
 
افزایش بودجه این نهادها، واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و بین کاربران ایرانی برانگیخته است.
 
با توجه به کثرت نهادهای مذهبی در ایران، امکان پرداختن به تمامی این نهادها نیست ولی به بعضی از آنها در این مطلب پرداخته شده است.
 
این ارقام در بودجه پیشنهادی دولت برای دستگاه‌های اجرایی در سال آینده آورده شده است.
مرکز خدمات حوزه‌های علمیه
این مرکز بهمراه مجموعه دیگری که مسئول رسیدگی به "حق بیمه طلاب و روحانیون غیر شاغل" است، مجموعا مرکز خدمات حوزه‌های علمیه محسوب می‌شوند.
 
بودجه مصوب این مرکز برای سال جاری (۱۳۹۶) حدود ۸۱۵ میلیارد تومان بود. این مبلغ در لایحه پیشنهادی دولت برای سال آینده به نزدیک ۸۹۷ میلیارد تومان افزایش یافته است.
 
این رقم که برای هر دو مجموعه‌ مرکز خدمات حوزه‌های علمیه لحاظ شده، در مجموع نسبت به پارسال حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است.
وظیفه اصلی این مرکز که در سال ۱۳۷۰ به فرمان آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران تأسیس شد، تأمین رفاه طلاب حوزه‌های علمیه است.
 
ارائه خدمات به طلبه‌های "غیرشاغل" از دیگر وظایف مرکز خدمات حوزه‌های علمیه است.
شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی
این شورا از دیگر نهادهای مذهبی در ایران است که زیر مجموعه ندارد.
 
بودجه پیشنهادی دولت برای این سازمان در سال آینده ۴۷ میلیارد و ۷۲۲ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
 
در حالی که بودجه مصوب سال جاری برای آن ۴۳ میلیارد تومان بوده است.
 
این شورا عهده‌دار سیاست‌گذاری در حوزه علمیه قم و سایر حوزه‌هایی است که از امکانات و خدمات حوزه علمیه قم استفاده می‌کنند.
 
فعالیت‌های تبلیغی و همچنین کمک به معیشت طلاب حوزه‌های علمیه از جمله فعالیت‌ها این نهاد است.
 
احمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه خبرگان رهبری در این شورا عضویت دارد.
سازمان تبلیغات اسلامی
 این سازمان که بزرگ که در مقایسه با بعضی نهادهای مذهبی بودجه نسبتا زیادی دریافت می‌کند، دارای زیر مجموعه‌ای متشکل از یازده نهاد است که از نظر سازمانی به آن وابسته هستند که در این زمینه می‌توان به شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و ستاد اقامه نماز اشاره کرد.
 
این یازده نهاد در نهایت تحت عنوان سازمان تبلیغات اسلامی بودجه می‌گیرند.
 
بودجه پیشنهادی دولت برای این سازمان در سال آینده حدود ۴۳۰ میلیارد تومان است.
 
بودجه مصوب این سازمان برای امسال کمتر از ۳۸۵ میلیارد تومان بود.
 
حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی بیشترین بودجه را در میان نهادهای زیر شاخه سازمان تبلیغات به خود اختصاص داده است.
 
کمترین ردیف بودجه در میان نهادهای زیرمجموعه این سازمان، به موسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی و مرکز الگوی اسلامی مربوط است.
 
سازمان تبلیغات اسلامی زیر نظر رهبر ایران اداره می‌شود و بر اساس اساسنامه این سازمان "تأسیس مراکز اطلاع‌رسانی تخصصی، تبلیغی و دینی" از وظایف آن است.
 
مهدی خاموشی در حال حاضر ریاست این سازمان را بر عهده دارد.
جامعه المصطفی
که نام عربی آن جامعة المصطفی العالمیة است یکی از سازمان‌های مهم ایران برای تدریس علوم اسلامی و ترویج اسلام است که مرکز آن در شهر قم است ولی در کشورهای دیگر هم شعبه دارد.
 
بنابر اعلام این سازمان، "تا کنون بیش از ۵۰ هزار دانش پژوه از ۱۲۲ ملیت" را تحت پوشش قرار داده و بیش از ۲۵۰۰۰ نفر فارغ التحصیل داشته است.
 
بودجه مصوب این مرکز در سال ۱۳۹۶ حدود ۲۷۴ و نیم میلیارد تومان بود.
 
در لایحه پیشنهادی دولت برای سال آینده این رقم ۳۰۳ و نیم میلیارد تومان اعلام شده است.
 
این مجموعه دارای یک دانشگاه مجازی است و از دانشجویان غیر ایرانی هم ثبت نام می‌کند.
 
ریاست این مجموعه را علیرضا اعرافی عهده‌دار است.
طلاب غیر ایرانی هم در مدرسه جامعه المصطفی حضور دارند سایر نهادهای مذهبی
 در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ از شمار زیادی از سازمان‌های مذهبی نام برده شده است که دولت برای بعضی از آنها نظیر شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه زنان، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه علمیه خراسان پیشنهاد بودجه بالای هزار میلیارد ریال کرده است.
 
برای بعضی دیگر هم نظیر موسسه کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی رقم بودجه در مقایسه با بسیاری دیگر کمتر است. یکی از نکانی که در لایحه بودجه سال آینده به آن اشاره شده پرداخت مالیات توسط آستان قدس رضوی است.
 
بر اساس این لایحه، دولت پیشنهاد کرده که شرکت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس رضوی در سال ۱۳۹۷ باید رقمی معادل ۳۰ میلیارد تومان مالیات پرداخت کنند.
 
ابراهیم رئیسی، تولیت آستان قدس رضوی گفته بود: "آستان قدس به دلیل اینکه اموالش وقف یا نذر است، از پرداخت مالیات معاف شده است."
 
روزنامه قدس چاپ مشهد که توسط آستان قدس مدیریت می شود در شماره دیروز خود (دوشنبه ۲۰ آذر) بطور مفصل به موضوع مالیات این آستان پرداخته و نوشته است: "آستان قدس رضوی مالیات تکلیفی، مالیات ارزش افزوده و مالیات عملیاتی، جمعی و خرجی را پرداخت کرده و علاوه بر پرداخت مالیات، چندین برابر در مناطق محرومی که رسیدگی به آنها وظایف دولت است، هزینه می‌کند."
نگاهی به بودجه زنان طلبه
شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه زنان یکی از نهادهایی است که بر اساس لایحه بودجه سال آینده، پیشنهاد شده ۲۵۸ میلیارد تومان اعتبار به آن اختصاص یابد.
 
این بودجه از بسیاری از نهادهای دیگر مربوط به زنان در ایران بیشتر است.
به عنوان مثال معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ایران بر اساس پیشنهاد دولت ۲۱ میلیارد تومان در سال آینده دریافت می‌کند.
 
در لایحه بودجه ۱۳۹۷ بودجه پیشنهاد شده برای "برنامه حمایت از خانواده و زنان سرپرست خانوار" کمتر از ۱۳۸ میلیارد تومان است؛ این یعنی بودجه اختصاص یافته به شورای سیاست‌گذاری حوزه علمیه زنان از مجموع این دو بیشتر است.
مقایسه بودجه پیشنهاد شده برای نهادهای مذهبی با بعضی بخش‌ها دیگر از جمله مواردی است که در بحث‌های کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی بازتاب وسیعی داشته است.
 
به عنوان مثال می‌توان به بعضی برنامه‌های مقابله با حوادث یا مدیریت بحران اشاره کرد که ارقام اختصاص یافته به آنها از بعضی نهادهای مذهبی کمتر است.