دوشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۹۶ - ۰۷ آگوست ۲۰۱۷
اولین چیزی که با شنیدن نام عقرب به ذهن خطور می کند نیش دردناک این جانور بندپای کوچک خواهد بود. جالب این که بسیاری بدون این که نیش عقرب را تجربه کرده و یا حتی اطلاعات چندانی در مورد این جانور زیبا و کوچک داشته باشند با شنیدن واژه ی «عقرب» ناخودآگاه دچار ترس می شوند. اما واقعیات جالبی در مورد این حیوان بندپا وجود دارد که مطمئناً بسیاری از افراد هیچ اطلاعی در مورد آن ها نداشته و شنیدن این واقعیات برایشان جالب خواهد بود. به همین دلیل در ادامه ی این مطلب می خواهیم اطلاعات بیشتری در مورد این جانور دوست داشتنی در اختیار شما قرار دهیم که بدون شک برای شما جالب خواهند بود. با ما همراه باشید.
۱- عقرب ها بچه زا هستند برخلاف حشرات که عموماً تخم می گذارند، عقرب ها بچه می زایند که در اصطلاح علمی به آن «زنده زایی» (viviparity) گفته می شود. در واقع برخی از انواع عقرب ها ساختاری شبیه رحم دارند که نوزادان موجود در آن هم از مواد مغذی همراه نطفه استفاده کرده و هم از غذایی که از جانب مادر تامین می شود تغذیه می کنند. برخی دیگر از انواع عقرب ها نیز چنین ساختاری ندارند و غذایشان به طور مستقیم از جانب مادر تامین می شود.
دوره ی بارداری در این جانور کوچک بسته به گونه ی عقرب می تواند بین ۲ ماه تا ۱۸ ماه متفاوت باشد. بعد از تولد، نوزاد عقرب روی پشت مادر رفته و تا زمان اولین پوست اندازی همان جا باقی می ماند. بعد از اولین پوست اندازی، عقرب های جوان مادرشان را ترک می کنند.
۲- عقرب ها عمر طولانی دارند در مقایسه با دیگر جانوران، بندپایان عمر نسبتاً کوتاهی دارند و بسیاری از حشرات تنها چند هفته یا نهایتاً چند ماه زنده می مانند. اما عقرب ها در میان بسیاری از بندپایان از بیشترین طول عمر برخوردارند. در طبیعت، عقرب ها بین ۲ تا ۱۰ سال زنده می مانند اما این مدت در اسارات تا ۲۵ سال نیز افزایش خواهد یافت.
۳- عقرب ها موجوداتی باستانی هستند اگر می توانستید به ۳۰۰ میلیون سال قبل برگردید با اجداد عقرب ها مواجه می شدید که شباهت بسیار زیادی به نوادگان امروزی خود دارند. فسیل های کشف شده از این جانور نشان می دهد که عقرب ها از دوران کربونیفر تاکنون تغییر چندانی نکرده اند. به احتمال فراوان اولین اجداد عقرب ها در دریاها زندگی می کردند و بسیاری از آن ها نیز آبشش داشته اند و در دوره ی سیلورین،۴۲۰ میلیون سال پیش، برخی از این موجودات راهشان را به سمت خشکی پیدا کردند. اولین گونه از عقرب های خشکی زی چشم های مرکب داشته اند.
۴- عقرب ها بسیار جان سخت هستند بندپایان برای بیش از ۴۰۰ میلیون سال در خشکی زندگی کرده اند و عقرب های امروزی تا ۲۵ سال نیز می توانند زندگی کنند. این موضوع اتفاقی نیست زیرا عقرب ها قهرمانان زنده ماندن هستند. یک عقرب می تواند تقریباً یک سال تمام را بدون غذا زنده بماند. از آن جا که عقرب ها مانند خرچنگ نعلی دارای شش های کتابی هستند می توانند بیش از ۴۸ ساعت نیز در زیر آب زنده بمانند.
همچنین عقرب ها معمولاً در محیط های خشن و گرم و خشک به راحتی زندگی می کنند و تنها از طریق رطوبتی که از طعمه ی خود بدست می آورند می توانند آب مورد نیاز بدنشان را تامین نمایند. میزان متابولیسم بدن عقرب ها بسیار پایین است و تنها به اندازه ی یک دهم حشرات به اکسیژن نیاز دارد. به طور کلی می توان گفت که عقرب ها به سختی از بین می روند.
۵- عقرب ها عضو خانواده ی عنکبوتیان هستند عقرب ها بندپایانی هستند که به خانواده ی عنکبوتیان تعلق دارند. عنکبوتیان شامل عنکبوت ها، مایت ها، کنه ها وعنکبوت های خرمن و تمامی موجودات شبیه عقرب که در واقع عقرب نیستند مانند شبه عقرب ها خواهد بود. عقرب ها نیز مانند پسرعموهای بندپای خود بدنی دو قسمتی دارند که شامل سر و سینه و شکم به عنوان یک قسمت و پاها می باشد. اگر چه عقرب ها شباهت های ساختاری متعددی با دیگر انواع عنکبوتیان دارند اما دانشمندانی که تکامل این موجود را بررسی کرده اند بر این باورند که عقرب ها ارتباط نزدیک تری با خانواده ی عنکبوت های خرمن دارند.
۶- عقرب ها قبل از جفت گیری می رقصند مراسم پیش از جفت گیری عقرب ها بسیار پیچیده و پراتفاق است که در اصطلاح علمی به آن «promenade à deux» به معنای تحت اللفظی «پیاده روی دو نفره» است. این رقص هنگامی شروع می شود که عقرب نر و ماده به هم نزدیک می شوند. در واقع عقرب نر پای حسی عقرب ماده به نام «گیره پا» (pedipalp) را گرفته و با حرکاتی شبیه رقص آن را عقب و جلو می کند تا مکان مناسب را برای دستگاه تناسلی خود موسوم به «spermatophore» که مجرایی حاوی اسپرم است پیدا کند.
وقتی که وی اسپرم های خود را در جای مناسب قرار داد، بدن عقرب ماده را به سمت آن می برد و دستگاه تناسلی عقرب ماده را طوری روی این اسپرم ها باز نگه می دارد که او بتواند اسپرم ها را به درون خود بکشد. در طبیعت، به محض این که عمل جفت گیری به پایان رسید عقرب نر به سرعت از عقرب ماده دور می شود. اما در اسارت، عقرب ماده که از رقص عقرب نر به وجد آمده او را می خورد.
۷- عقرب ها در تاریکی می درخشند به دلایل خاصی که دانشمندان هنوز بر سر آن ها توافق ندارند، عقرب ها در زیر نور فرابنفش می درخشند. درواقع پوسته سخت یا پوست بدن عقرب نور فرابنفش را جذب کرده و آن را به صورت نوری دیدنی منعکس می کند و همین موضوع کار را برای عقرب شناسان آسان کرده است. در واقع این دانشمندان با گرفتن یک نور تیره بر روی محل زیست عقرب باعث می شوند که عقرب ها به سادگی و با بدن روشنشان خود را نشان دهند.
اگر چه تا چندین دهه ی پیش تنها ۶۰۰ گونه عقرب شناسایی شده بود اما محققان در سال های اخیر با استفاده از نور فرابنفش بیش از ۲٫۰۰۰ گوونه عقرب را شناسایی کرده اند. هنگامی که عقرب پوست اندازی می کند پوست جدید آن نرم بوده و در ابتدا فاقد ماده ای است که بتواند نور فلورسنت تولید کند. از این رو عقرب هایی که تازه پوست اندازی کرده اند در تاریکی خود را نشان نمی دهند. جالب این که فسیل عقرب ها نیز با وجود این که صدها میلیون سال در دل سنگ ها بوده اند نیز همچنان خاصیت فلورسنت خود را حفظ کرده و در تاریکی می درخشند.
۸- عقرب ها هر چیزی که بتوانند را شکار کرده و می خورند عقرب ها در شب شکار می کنند و رژیم غذایی آن ها را اغلب حشرات، عنکبوت ها و دیگر عنکبوتیان و بندپایان تشکیل می دهند، با این وجود برخی دیگر نیز از کرم خاکی و کرم حشرات تغذیه می کنند. قاعدتاً عنکبوت های بزرگ تر می توانند طعمه های بزرگ تری را بخورند. از این رو دیده شده که برخی عقرب ها بزرگ جوندگان کوچک و مارمولک نیز شکار کرده اند. روی هم رفته باید گفت که بسیاری از عقرب ها هر چیزی که بتوانند شکار کنند و به نظرشان خوشمزه باشد را خواهند خورد و برخی دیگر نیز تنها از حشرات و گونه های خاصی مانند سوسک ها یا عنکبوت های نقب زن تغذیه می کنند. در مواردی که غذا نایاب باشد نیز عقرب مادر نوزادهای خود را می خورد.
۹- عقرب ها سمی هستند بله عقرب ها در بدن خود زهر تولید می کنند. دم ترسناک عقرب در واقع از ۵ بخش شکمی با یک دماغه ی رو به بالا و یک تکه پایانی با نوکی تیز به نام «تلسون» (telson) تشکیل شده است. زهر در قسمت تلسون ساخته می شود که در انتهای آن یک مجرای نوک تیز باریک مانند سوزن قرار دارد که به آن «نیش» (aculeus) گفته می شود و در واقع زهر از طریق این ابزار نوک تیز وارد بدن قربانی می گردد. عقرب می تواند زمان تولید زهر و مقدار قدرت این زهر را کنترل کند و این کار را بر اساس نیاز به کشتن طعمه یا دفاع از خود در برابر شکارچیان انجام می دهد.
۱۰- تمامی عقرب ها خطرناک نیستند مطمئناً همه ی عقرب ها نیش می زنند و درد حاصل از نیش آن ها خوشایند نخواهد بود. اما واقعیت این است که تنها با چند مورد استثنا، عقرب ها خطر چندانی برای انسان ندارند. از ۲٫۰۰۰ گونه ی شناخته شده ی عقرب ها در جهان، تنها ۲۵ گونه زهری آن چنان قوی تولید می کنند که می تواند جان یک انسان بالغ را به خطر بیاندازد. کودکان در مقابل زهر عقرب ها اسیب پذیرتر هستند زیرا اندازه ی بدن آن ها کوچک تر است. در ایالات متحده نوعی عقرب به نام «Arizona bark scorpion» در بیابان های ایالت آریزونا وجود دارد که زهر آن به راحتی یک پسربچه را خواهد کشت. خوشبختانه پادزهر این زهر کشنده نیز کشف شده است.
