چرا "سردرد" به وجود مى آید
رأی دهید
داون ا.مارکوس دانشیار دانشکده پزشکى پیتسبورگ، دپارتمان بیهوشى، در این باره توضیح مى دهد وقتى که سردرد شدید و ضربان دارى را احساس مى کنید سرتان را با دو دست تان مى گیرید و مى گویید: «احساس مى کنم، مغزم دارد بیرون مى زند، فکر مى کنم اگر نگهش دارم بهتر است.»
این احساس کاذب وجود دارد که مغز بزرگ تر شده و همین درد ایجاد مى کند. جالب است اگر بدانیم بافت مغز هیچ گونه احساس دردى همچون بافت هاى دیگر مثل پوست ندارد. از آنجا که مغز در داخل پوشش سخت و محافظى قرار گرفته، لذا فاقد حس هایى چون لمس و فشار است، که بیشتر مختص بخش هاى باز و در معرض تماس خارج از بدن اند. در واقع جراحان مغز مى توانند بافت مغز را در فرد بیدار برش دهند، بى آنکه وى حتى متوجه حرکت چاقو شود.
سردرد به دلیل فعال شدن و تحریک ساختمان هایى که درد را حس مى کنند، ایجاد مى شود. در موارد تومورهاى مغز، درد علامت دیرهنگامى است و در این مواقع درد به طور کلى زمانى احساس مى شود که تومور آن قدر بزرگ شود که بتواند به استخوان ها آسیب رساند یا عروق خونى یا اعصاب را تحت کشش قرار دهد. مشکلات در ناحیه گردن نیز مى توانند موجب درد شوند که در این حالت درد از گردن به پشت سر و غالباً از آنجا به سر و یک چشم تیر مى کشد. لیکن عفونت یا التهاب سینوس ها (که معمولاً بخشى از یک واکنش حساسیتى اند) جزء علت هاى غیرشایع سردردهاى عود کننده اند.
نکته جالب اینکه راجر کدى و کرتیس اشنایدر از «مرکز مراقبت هاى سردرد» در مونتانا دریافته اند ۲۵ تا ۳۰ درصد کسانى که از میگرن رنج مى برند علائمى را در بین طول دوره هاى شدت سردرد گزارش مى کنند و نزدیک ۹۸ درصد کسانى که تصور مى کردند دچار سردردهاى سینوسى هستند، در واقع میگرن داشتند.
شایع ترین انواع سردردهاى مزمن، میگرن و انواع سردردها از نوع تنشى هستند.
درد تنشى بیشتر پیش مى آید و درد _ که به طور معمول به صورت درد فشارى مبهمى در دو طرف سراحساس مى شود- فعالیت ها را کم مى کند. این دردگاه تا چندین روز ادامه پیدا مى کند. هر دو نوع سردرد در پاسخ به قرار گرفتن در معرض عوامل آغازگر داخلى یا خارجى، مثل تغییرات هورمونى، محرومیت از خواب، گرسنگى یا تنش پیش مى آیند.
قرار گرفتن در معرض این آغازگرها، مغز را وادار مى سازد که پیام ها و اشاراتى به مراکز درد بفرستد که موجب ترشح پیام برهاى شیمیایى گوناگون، منجمله سروتونین و نوراپینفرین شده نهایتاً عروق مننژها (پرده هاى) اطراف مغز را گشاد مى کند. حاصل این گشاد شدن عروق افزایش جریان خون است که موجب مى شود عروق دو طرف بیرون سر پر خون، برجسته و تا حدى دردناک شوند.
با تورم و بزرگ تر شدن عروق خونى، اعصابى که در اطراف آنها قرار گرفته کشیده مى شود که همین موجب مى شود علائمى به سیستم سه قلو- ناحیه اى از مغز که پیام هاى درد را به سر و صورت مى فرستد- بفرستند. فعال شدن سیستم سه قلو در اکثر موارد موجب درد اطراف چشم ها و گونه ها مى شود، همان احساس کاذب درد «سینوس» است.
همچنین سیستم سه قلو پیام هایى نیز به هیپوتالاموس- ناحیه اى در مغز که مسئول فعالیت هاى ما براى به دست آوردن غذا است - و بخش فوقانى طناب نخاعى مى فرستد که همین موجب گرفتگى عضلات در ناحیه گردن مى شود. همین که مسیر سردرد به طور کامل فعال شد، دیگر درمان ها چندان کارگر نخواهند بود.
کارى که رامى برستاین از دانشگاه هاروارد بر روى موش ها و انسان ها انجام داد، نشان داد که براى آنکه داروها موثر واقع شوند باید هر چه زودتر در مسیر پیشرفت بیمارى از آنها استفاده کرد. بیماران میگرنى اغلب متوجه مى شوند که سردردشان با احساس ضربان و سپس افزایش حساسیت پوست آغاز مى شود. این افزایش حساسیت پوست مى تواند به شکل دردناک بودن کف سر، موهاى دردناک یا احساس درد به هنگام شانه کردن موهاى سر یا انداختن گوشواره یا زدن عینک درآید.
اگر بتوانیم علائم سردرد را به دقت در دفترى ثبت کنیم برآورد خوبى راجع به اینکه معمولاً چه موقع درد صورت یا پوست سر شروع مى شود، مى تواند به فرد کمک کند که بداند چه وقت باید داروها را شروع تا حداکثر تسکین درد را به دنبال داشته باشد. گرچه بیشتر سردردهاى مزمن خطرناک نیستند، ولى هر تغییر مهمى در الگوى سردرد، بلا اثر شدن دارویى که تاکنون موثر بوده، یا به وجود آمدن مشکل دیگرى علاوه بر سردرد، پزشک را موظف مى سازد که وضعیت را مجدداً بررسى کند.
