پروازی بدون همراه مرد؛ قضیه اسرارآمیز دینا علی

قضیه دینا علی باعث شد که مساله «قانون قیمومیت» عربستان که بر اساس آن زنان باید برای تمام فعالیت‌های روزمره خود از بستگان مرد خود اجازه بگیرند به چالش کشیده شود سفر یک زن جوان سعودی و بازگرداندن اجباری او به کشورش موضوع قانونی در عربستان سعودی را به بحثی داغ تبدیل کرد. بر اساس «قانون قیمومیت» زنان باید برای سفر یا انجام کارهای روزمره از بستگان مرد خود اجازه بگیرند.
 

دینا، یک زن سعودی ۲۴ ساله، خانواده اش را در کویت ترک کرده بود و قصد پناهنده شدن به استرالیا را داشت. اما قبل از اینکه بتواند در فرودگاه مانیل در فیلیپین به پرواز ترانزیت‌ خود ادامه دهد، به اجبار به عربستان سعودی بازگردانده شد.

'آنها' اینجا هستند
 وحشتزده و در یک کشورغریب؛ دینا علی لسلوم، در فرودگاه مانیل به یک غریبه نزدیک شد.
 
غریبه ای که دینا در فرودگاه مانیل ملاقات کرد، «مگان خان»، یک زن کانادایی بود. در کمتر از چند ساعت رابطه نزدیکی بین این دو برقرار شد.
 
مگان خان می‌گوید که دینا علی به او گفته که عمویش برای یافتن او به مانیل آمده است. دینا علی با تلفن همراه مگان یک ویدئو درخواست کمک ضبط کرد.
 
«دینا مقابل من نشسته بود و ساندویچ می‌خورد و من نگاهش می‌کردم، ناگهان دیدم چهره‌اش تغییر کرد.»
عکسی از کارت پرواز دینا علی که در توییتر منتشر شده است مگان می‌گوید: «ناگهان چهره‌ او خالی از هر احساسی شد و نگاهی وحشتزده بر صورتش نقش بست. به من گفت که مگان آنها اینجا هستند.»
 
- «گفتم چی؟»
 
- «به من گفت مگان، مگان ویدئو را بفرست، آنها اینجا هستند. برگشتم و دیدم دو مرد و یک زن به ما نزدیک می‌شوند. از دینا پرسیدم آیا آنها عموهای تو هستند؟»
 
«دینا جواب داد بله.»
 
او را سوار هواپیمایی به مقصد ریاض کردند، اما قبل از آن، ویدئو درخواست کمک او در توییتر به طور گسترده‌ای همرسانی شده بود. هشتگ دینا علی را نجات دهید ،#Save Dina Ali
 
از یازدهم آوریل و حتی قبل از رسیدن دینا به عربستان سعودی به یک موضوع داغ و یکی از ترندهای توییتر تبدیل شد.
 
این آخرین خبری است که مگان خان و فعالان حقوق زنان از دینا دارند. بخش ترندیگ بی‌بی‌سی روند زمانی اتفاقات مربوط به داستان مرموز دینا علی لسلوم را در کنار هم قرار داده، به موضوع «قانون قیمومیت» عربستان سعودی و آنچه که پس از بازگرداندن دینا بر سرش آمده، پرداخته است.
 
به گفته کسانی که با بی‌بی‌سی صحبت کردند، دینا علی لسلوم قصد داشته از یک ازدواج اجباری فرار کند. او در ویدئو منتشر شده می‌گوید که مسئولان فرودگاه مانیل مانع سوار شدن او به پرواز ترانزیت شده‌اند و پاسپورتش را گرفته‌اند.
 
فعالان در توییتر که ویدئو دینا علی را دیدند، تلاش کردند تا توجه همه را به مخمصه‌ای که او گرفتارش شده جلب کنند.
 
یکی از آنها «مودی الجوهانی»، فمینیست مشهور سعودی بود که خود هشت ماه پیش از کشورش گریخته و اکنون در آمریکا درخواست پناهندگی داده است.
 
قانون قیمومیت نوعی تفسیر خاص از قوانین اسلام است و در کشور عربستان سعودی زنان باید برای انجام بسیاری از کارها از یکی از بستگان مذکر خود اجازه بگیرند مثلا برای گرفتن پاسپورت، اجازه سفر به خارج یا ازدواج.
 
الجوهانی می‌گوید: «خیلی اضطراب داشتم. سعی کردم از توییتر به بهترین شکل ممکن برای کمک به دینا استفاده کنم. تلاش کردم با گروه‌های فعال غیردولتی، «ان جی او»ها و رسانه‌ها تماس بگیرم. متاسفانه رسانه‌ها تا زمانی که دیگر خیلی دیر شده بود ماجرا را پوشش خبری ندادند.»
 
روز دوازدهم آوریل، سفارت عربستان سعودی در فیلیپین بیانیه‌ای صادر کرد مبنی بر اینکه مساله بازگرداندن لسلوم یک «موضوع خانوادگی» بوده است. بی‌بی‌سی تلاش کرده با عموهای دینا تماس بگیرد اما پاسخی از آنها دریافت نکرده است.
مودی الجوهانی، فعال سعودی یکی از کسانی بود که از شبکه‌های اجتماعی برای جلب توجه‌ها به قضیه دینا استفاده کرد حالا او کجاست؟
فعالان حقوق زنان می‌گویند دینا پس از ورود به عربستان سعودی ابتدا به یک بازداشتگاه موقت زنان در مرکز ریاض برده شده است.
 
به گفته هاله الدوسری، محقق سعودی حقوق زنان که در واشنگتن زندگی می‌کند، این بازداشتگاه موقت مثل یک زندان است.
 
الدوسری می‌گوید: «زنان اجازه خروج از آن را ندارند اما امکان تحصیل دارند و ما زنانی را می‌شناسیم که در طول حبس محدود خود دراین بازداشتگاه دست به خودکشی زده‌اند.»
 
به دلیل پنهانکاری‌ها درباره شرایط این بازداشتگاه موقت، بی‌بی‌سی نمی‌تواند به طور مستقل اظهارات الدوسری را تائید کند.
 
دو سازمان دیده‌بان حقوق بشر و عفو بین‌الملل معتقدند که در حال حاضر دینا علی لسلوم از بازداشتگاه موقت به یک پناهگاه زنان منتقل شده است. جایی که به گفته فعالان، شرایط بهتری دارد و زنانی که بتوانند ثابت کنند که در خانه جانشان در خطر است در آن نگهداری می‌شوند.
 
کمپین اینترنتی نجات لسلوم کمی پس از آنکه قضیه او در رسانه‌ها مطرح شد، به سردی گرایید اما هنوز کاملا خاموش نشده است. این مشکل یکی از مسائل اصلی سال‌های اخیر در جامعه سعودی است.
 
هفته‌ها پس از مطرح شدن گرفتاری دینا در فضای اینترنت دو خواهر که از عربستان سعودی گریخته و به ترکیه رفته بودند گفتند که از سوی خانواده خود مورد آزار قرار گرفته‌اند. برخی در فضای اینترنت این ماجرا را به موازات قضیه دینا علی مطرح کردند و قانون قیمومیت سعودی را به چالش کشیدند.
 
گروه دیده‌بان حقوق بشراز همه خواست که توییت‌های هشتگ «دینا علی را نجات دهید» را خطاب به شاه سلمان، پادشاه عربستان منتشر کنند. این گروه به کمپین خود برای لغو قانون قیمومیت ادامه می‌دهد.
 
احمد بن چمزی، از گروه دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید: «دینا علی تنها زن سعودی نیست که در چنین شرایط غم‌انگیزی قرار می‌گیرد. ابتدای آوریل امسال مریم ال عطیبی، زن دیگر سعودی به دلیل خشونت و بدرفتاری اعضای خانواده‌اش گریخت. در عربستان زنانی مانند دینا و مریم که از دست خانواده فرار می‌کنند در صورت بازگرداندن اجباری ممکن است با به اصطلاح خشونت ناموسی و صدمات جدی رو به رو شوند.»
  اوایل ماه می، شاه سلمان، پادشاه عربستان تسهیلاتی در قانون قیمومیت ایجاد کرد به نظر می‌رسد صحبت‌ها درباره قانون قیمومیت سعودی موثر بوده و به تغییراتی در این کشور منجر شده است.
 
بر اساس بیانیه‌ای که کمیسیون حقوق بشر عربستان سعودی اوایل ماه می منتشر کرد بر اساس بخشنامه مستقیم پادشاه عربستان بخش‌های از قانون قیمومیت تسهیل شده است. این تسهیلات به زنان حق دسترسی به امکانات درمانی و تحصیلی را بدون نیاز به اجازه نزدیکان مرد آنها می‌دهد. اما زنان همچنان برای سفر و ازدواج نیاز به اجازه دارند.
 
بعضی در عربستان معقتدند که نظام قیمومیت نباید به طورلغو شود.
 
بندر عطیف، روزنامه‌نگار سعودی می‌گوید:«قانون قیمومیت از رابطه دو طرف مثل پدر و دختر شکل گرفته و ظلمی در حق زنان نیست بلکه برای محافظت از آنهاست. چند مورد که قیم‌ها با زنان بدرفتاری کرده‌اند نباید نشانگر کل این سیستم باشد.»
 
از نظر فعالانی مانند مودی الجوهانی تغییرات قانون به هیچ وجه کافی نیست و ماجرای دینا علی محدودیتی را که زنان در پادشاهی سعودی با آن روبه رو هستند به روشنی برجسته کرده است.
 
الجوهانی می‌گوید: «به دینا علی اجازه داده نشد که احساس من را پس از آنکه قدم به فرودگاه جان اف کندی نیویورک گذاشتم، تجربه کند. من از اینکه سرانجام به آزادی خود دست یافتم در شوک بودم. دینا هرگز نمی‌تواند بفهمد من پس از موفقیت چه حسی داشتم.»
 
هیچ‌کدام از فعالانی که با بی‌بی‌سی صحبت کردند از دینا پس از انتقالش به ریاض خبری ندارند. اما همه آن ها اتفاق نظر دارند که قضیه او نمی‌تواند آخرین بحث‌ درباره مساله قیمومیت در عربستان باشد.
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۳۶
پشم علی بی نیاز - مکسیکو سیتی، مکزیک

قابل توجه ترامپ کثافت پول پرست، حالا یک بار دیگه برو به این لانه شیطان رقص شمشیر کن و هدیه های ملیاردی بگیر و از اونجا ایران را تهدید کن.
یکشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ - ۲۰:۴۹
۴۵
danyou - تل آویو، اسرائیل

بچه ها مگه همین قانون هم توی ایران برای خانمها نیست ؟ بدون اجازه پدر نمیتونن ازدواج کنند و حق خروج از کشور رو ندارن بدون اجازه شوهر .پس ایران هم همین ننگ رو داره . اگه اشتباه میکنم تصحیح کنید لطفا ِ.
یکشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ - ۲۲:۱۸
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.