دیوان عالی هند لغو 'سه طلاقه کردن' را بررسی می‌کند

طرفداران لغو سه طلاقه کردن زنان این رسم را تبعیض علیه زنان و باعث تضعیف بنیاد خانواده در میان مسلمانان هند دانسته‌اند دیوان عالی هند رسیدگی به دادخواست‌های متعدد برای غیر مجاز اعلام کردن سه طلاقه کردن زنان در میان مسلمانان آن کشور را آغاز کرده است.
 
یک مرد مسلمان طبق رسوم برای سه طلاقه کردن زنان اجازه دارد با سه بار تکرار لفظ "طلاق" یا سه بار خواندن صیغه طلاق در یک مرحله، زن خود را طلاق دهد. برخی از مردان مسلمان هندی با استفاده از این رسم، از طریق نامه، تماس تلفنی و اخیرا پیام‌رسان‌ها، همسرانشان را طلاق داده‌اند.
 
منتقدان این رسم، به خصوص سازمان‌های مدافع حقوق زنان، معتقدند که سه طلاقه کردن باعث تبعیض و حتی ستم آشکار به زنان می‌شود و شواهدی وجود دارد که مردان با توسل به تهدید به سه طلاقه کردن همسرشان، مانع از اظهار نظر و اعتراض آنان نسبت به رفتار ناخوشایند و حتی خیانت خود می‌شوند. آنان وجود چنین حقی برای مردان را عاملی در تضعیف نهاد خانواده و تزلزل در روابط زناشویی می‌دانند.
 
در مقابل، برخی از تشکل‌های اسلامی با هرگونه دخالت دولت یا نهادهای دولتی در این موضوع مخالفت کرده و آن را ناقض اصل آزادی مذهب و سنت حقوقی هند دانسته‌اند. در حال حاضر که ملیگرایان هندو به رهبری نارندرا مودی، نخست وزیر، قدرت را در دست دارند، مسلمانان نسبت به هرگونه شائبه مداخله دولتی در امور دینی خود حساسیت بیشتری نشان می دهند.
 
زمانی که هند مستعمره بریتانیا بود، تشکیلات حکومت استعماری در این سرزمین قانونی را تصویب کرد که به پیروان مذاهب مختلف در هند اجازه می‌داد تا در "احوال شخصیه" طبق قوانین و مقررات دینی خود عمل کنند. به این ترتیب، مسلمانان هم مجاز بودند تا در مورد مسایلی مانند ازدواج و طلاق، تابع قوانین شرعی باشند و این سنت قانونی پس از استقلال هند نیز ادامه داشته است.
 
هیئت قضات رسیدگی کننده به دادخواست لغو رسم سه‌طلاقه کردن زنان از پنج قاضی هندو، سیک، مسیحی، زرتشتی و مسلمان تشکیل یافته و آنان باید تصمیم بگیرند که آیا ممنوع کردن رسم سه‌طلاقه ناقض قانون آزادی پیروان ادیان در استفاده از آداب دینی آنان هست یا نه.
 
رسم سه‌طلاقه کردن زنان در بسیاری از کشورهای مسلمان از جمله پاکستان ملغی اعلام شده اما در هند همچنان رواج دارد. جمعیت "اقلیت" مسلمانان هند به بیش از ۱۵۰ میلیون نفر می‌رسد که از جمعیت اکثر کشورهای مسلمان به مراتب بیشتر است.
 
در مورد رسم سه‌طلاقه کردن، بین کارشناسان قوانین شرعی اختلاف نظر وجود دارد. برخی از آنان این رسم را بخشی مهم از قوانین شرع دانسته و حفظ حق سه‌طلاقه کردن زنان را لازم می‌دانند هر چند لزوما استفاده از این حق را توصیه نمی‌کنند. در مقابل، برخی دیگر معتقدند که سه‌طلاقه کردن را می‌توان ممنوع کرد بی آنکه به اعتقادات اصولی مسلمانان لطمه‌ای وارد شود.
 
در مورد نحوه "سه‌طلاقه کردن" نیز بین کارشناسان و فقها و همچنین فرقه‌های مختلف اسلامی تفاوت نظر وجود دارد. به گفته فقهای شیعه، سه طلاقه کردن زن مستلزم آن است که مرد، که در هر حال دارای حق طلاق است، در سه زمان مختلف همسر خود را طلاق داده و سپس به او رجوع کرده و با او ازدواج کرده باشد. به گفته آنان، اگر پس از ازدواج سوم، این مرد همسر خود را طلاق دهد، زن سه طلاقه محسوب شده و حق رجوع برای این زوج از میان می‌رود. در مقابل، بسیاری از مسلمانان سنی معتقدند که مرد می‌تواند در یک جلسه یا یک بار زن خود را سه‌طلاقه کند.
 
سه‌طلاقه کردن زن به معنی نفی رجوع و ازدواج مجدد همان مرد با اوست مگر اینکه زن با فرد دیگری ازدواج کرده و این مرد فوت کند یا همان زن را طلاق دهد. به چنین مردی محلل می‌گویند و گاه زن و شوهری که پس از سه‌طلاقه شدن، پشیمان شده و قصد ازدواج با هم را داشته باشند، فردی را به عنوان محلل به استخدام خود در می‌آورند.
 
مخالفان رسم سه طلاقه کردن زنان با استفاده از محلل نیز مخالف هستند و خواستار لغو این رسم شده‌اند. به گفته آنان، استفاده از محلل به معنی نادیده گرفتن و تحقیر عنصر عاطفه و علاقه در روابط زناشویی است.