دانشمندان می‌گویند شاید علت ام‌اس را یافته باشند

دانشمندان می‌گویند مکانیسم جدیدی را در داخل سلول شناسایی کرده‌اند که می‌تواند علت ایجاد بیماری مالتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) را توضیح دهد. آنها امیدوارند این کشف به یافتن درمان تازه‌ای برای این بیماری سیستم ایمنی کمک کند.
 
ام‌اس که دو و نیم میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا هستند معمولا در دهه بیست یا سی زندگی ظاهر می‌شود و شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است.
 
علت این بیماری ناشناخته است. به دلیلی نامعلوم، سیستم ایمنی بدن به رشته‌های اعصاب حمله و آنها را تخریب می‌کند.
 
رشته‌های اعصاب در بدن مثل سیم برق هستند. سیم برق یک رشته هادی جریان برق در وسط دارد که کار هدایت الکتریسیته را انجام می‌دهد و روی آن پوششی لاستیکی قرار دارد که از سیم محافظت می‌کند.
 
در بدن هم همین طور است، روی رشته عصبی را لایه‌ای محافظ به نام میلین می‌پوشاند. در بیماری ام‌اس، سیستم ایمنی به دلایل ناشناخته، ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی، به این غلاف میلین حمله کرده و آن را تخریب می‌کند.
 
این تخریب علاوه بر اینکه خود عصب را در معرض آسیب قرار می‌دهد هدایت جریان الکتریکی در عصب را هم مختل می‌کند، مثل سیم برقی که عایقش کنده شده و دچار اتصالی می‌شود.
 
این باعث می‌شود اعصاب نخاعی و مغزی که دیگر لایه محافظ ندارند به تدریج دچار تحلیل و تخریب شوند که نتیجه آن معلولیت‌ و ناتوانی‌های مختلف است. در حال حاضر اساس درمان داروهایی است که سیستم ایمنی را از کار می‌اندازند اما این روش صرف‌نظر از عوارضی که دارد کمکی به بازگرداندن اعصاب تخریب شده نمی‌کند؛ در بهترین حالت یا پیشرفت بیماری را کند کرده یا دوره‌های فروکش بیماری را بیشتر و طولانی‌تر می‌کند.
 
علائم بیماری بسیار متنوع است، خستگی مفرط، انقباضات عضلانی، مشکلات بینایی، مشکلات حرکتی، فلج عضلات، درد و مشکلات تکلم برخی از آنها هستند.
 
دانشمندان مدت‌ها است که حدس می‌زنند، میتوکندری، بخشی از سلول که مسئول تولید انرژی است، در ایجاد ام‌اس نقش داشته باشد.
 
محققان دانشگاه اکزتر بریتانیا و آلبرتای کانادا -که تحقیق خود را در نشریه التهاب اعصاب منتشر کردند- متوجه شدند پروتئینی به نام Rab۳۲ به میزان بسیار زیادی در بافت مغز مبتلایان به ام‌اس وجود دارد در حالی که این پروتئین در افراد سالم دیده نمی‌شود.
 
پژوهشگران سپس دریافتند هر جا که Rab۳۲ وجود دارد، باعث می‌شود بخشی از سلول که در خود کلسیم ذخیره می کند بیش از حد به میتوکندری نزدیک شود. به این ترتیب ارتباط این دو بخش مختل می‌شود. اختلال در منبع کلسیم سلول، کار میتوکندری را مختل می‌کند. نتیجه آسیب دیدن سلول‌های عصبی و بیماری ام‌اس است.
شیوع ام‌اس در دنیا بر حسب تعداد بیماران در صد هزار نفر. ایران در زمره کشورهایی است که شیوه ام‌اس در آن متوسط است. منبع: سازمان بهداشت جهانی ۲۰۰۸. دانشمندان هنوز نمی‌دانند چرا این همه پروتئین Rab۳۲ در مغز مبتلایان به ام اس تجمع پیدا می‌‌کند اما فکر می‌کنند اگر پروتئینی پیدا کنند که بتواند Rab۳۲ را هدف قرار دهد، ممکن است درمان ام‌اس را یافته باشند.
 
پروفسور پل اگلتون استاد دانشکده پزشکی دانشگاه اکزتر می گوید: "مالتیپل اسکلروزیس می‌تواند تاثیر مخربی بر زندگی افراد بگذارد، بر تحرک، حرف زدن، توانایی‌های ذهنی و غیره."
 
"تاکنون تمام درمان‌ها برای رفع علائم بوده و چون علت دقیق بیماری را نمی‌دانیم تحقیقات هم در این زمینه محدود بوده است... اما این یافته جدید و هیجان‌انگیز راهی تازه را در تحقیقات باز کرده است. این مرحله حیاتی است، و امیدوارم به درمان تازه و موثری برای ام‌اس ختم شود."
شیوع ام اس در استا‌نهای ایران. قرمز (بیش از سی در صد هزار)، زرد (پنج تا بیست و پنج در هزار)، کرم (آماری موجود نیست). منبع: تحقیق دکتر اعتمادی‌فر و همکاران در حال حاضر برای بسیاری از مبتلایان به ام‌اس درمان مناسبی وجود ندارد و این بیماران زندگی‌ای دشوار و غیرقابل پیش‌بینی دارند.
 
در ایران افزایش چشمگیر شمار مبتلایان به ام‌اس در سه دهه اخیر باعث نگرانی شده است. تحقیقات مختلف میزان شیوع بیماری را در ایران را متفاوت گزارش کرده‌اند اما به نظر می‌رسد در مجموعه میران شیوه در ایران بطور متوسط ۴۵ در صدهزار باشد (در قیاس با ۱۶۴ در صد هزار در انگلستان).
 
زنان تقریبا سه برابر مردان در ایران به ام‌اس مبتلا می شوند. در بین استان‌های کشور شیوع بیماری در استان اصفهان به میزان قابل توجهی زیاد است و حتی نزدیک به دو برابر متوسط کشوری است. کمترین شیوع ام‌اس در ایران در استان سیستان و بلوچستان است.