اولین دستپخت هوایی پوتین برای صنعت هوایی ایران

ولادیمیر پوتین امید زیادی دارد تا با اصلاحاتی که پایه‌گذارش بوده، صنعت هوایی روسیه بتواند در برابر رقبای قدرتمند غربی‌اش قد علم کند. او با تأسیس شرکت یونایتد ایرکرفت در سال ۲۰۰۶، سنگ بنای یک تحول را در صنعت هوایی روسیه گذاشت.
 
هم‌اکنون شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی از جمله توپولوف، سوخو، میگ و ایلیوشین در روسیه وابسته به این شرکت شده‌اند. با این روش هزینه طراحی کاهش و تمام این شرکت‌ها تجربیات‌شان را در اختیار هم می‌گذارند.
 
اولین تولید این شرکت هم روز ۱۹ خرداد ۱۳۹۵ رسماً با نام ایرکوت ام‌سی-۲۱ رونمایی شد. شرکت روسی سازنده هم اعلام کرده  تمایل دارد این هواپیما را به ایران صادر کند.
 
ایرکوت ام‌سی-۲۱ را می‌توان دومین تلاش صنعت هوایی روسی پس از فروپاشی شوروی برای ساخت و طراحی یک هواپیمای مسافربری دانست. اولین تلاش ساخت سوپر جت ۱۰۰ سوخو بود که در سال ۲۰۰۸ معرفی شد.
 
روسیه فعلاً قصد دارد با ساخت محصولات جدیدش جای خالی هواپیماهای مدرن روس را در بازه زیر ۲۰۰ نفره پر کند. تا پیش از ساخت سوخو سوپر جت ۱۰۰، توپولوف ۲۰۴ پیشرفته‌ترین ساخته روس‌ها بود که زمان طراحی آن به اواخر عمر شوروی باز می‌گشت. برای همین با اینکه این هواپیما در سال ۱۹۹۵ تولید شده بود اما طراحی در زمان شوروی عملاً این هواپیما را از نظر کیفیت و تکنولوژی بسیار پایین‌تر از رقبای غربی نگه می‌داشت.
 
برای طراحی ایرکوت ام‌سی-۲۱ با تعداد زیادی از شرکت‌های بزرگ غربی همکاری شده است.
 
طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده سوخو سوپر جت ۱۰۰ بازه ۸۰ تا ۱۰۰ مسافر را  پوشش می‌دهد. یکی دیگر از هواپیماهای روس که در حال طراحی است سوخو ۱۳۰ نام دارد. این هواپیما در سال ۲۰۲۰ تولیدی می‌شود و در حدود ۱۳۰ تا ۱۵۰ مسافر را پوشش می‌دهد.
 
ایرکوت ام‌سی-۲۱ هم ۱۶۵ تا ۲۱۰ مسافر را پوشش می‌دهد با این سیاست، روس‌ها سعی دارند بتواند در بازار هواپیماهای تک راهرو که پرتقاضاترین بخش هواپیماهای مسافربری در جهان است، نفوذ کنند.
 
هم‌اکنون دو شرکت بویینگ با مدل ۷۳۷ و ایرباس با مدل ۳۲۰ نبض این بازار را در دست دارند.
 
شرکت‌های امبرائر برزیل با مدل E و بمباردیر کانادا با مدل C هم مدل‌های ارزان‌تر این کلاس را پوشش می‌دهند.
 
با این همه شرکت‌های روس سعی دارند با قیمت کمتر و کیفیت مشابه، بخشی از بازار را از آن خود کنند.
دیمیتری مدودیف، نخست‌وزیر روسیه در مراسم رونمایی از ایرکوت ام‌سی-۲۱البته هنوز بعد از گذشت چند سال شرکت سوخو نتوانسته توفیق چندانی در فروش سوخو سوپر جت ۱۰۰ به کشورهای غربی داشته باشد. حتی تلاش این شرکت برای فروش این مدل به شرکت‌های ایرانی هم چندان موفق نبوده و ایران‌ایر و ماهان هر دو در پی خرید بوئینگ ۷۳۷ و ایرباس ۳۲۰ هستند.
 
ایران‌ایر در جدیدترین قراردادش با ایرباس تا کنون خرید ۴۵ ایرباس ۳۲۰ را نهایی کرده است. شرکت‌های درجه دو هوایی ایران هم به دنبال خرید هواپیماهایی مانند سری E امبرائر هستند.
 
ایران در بخش هواپیماهای ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفره به حدود ۳۰۰ هواپیما جدید نیاز دارد.
 
سخنگوی شرکت هواپیماسازی «ایرکوت» روسیه در گفت‌وگو با خبرگزاری «ریانووستی» گفته است : «ایران جزو کشورهایی است که شرکت ایرکوت به عنوان مشتری احتمالی هواپیماهای مسافربری ‘ام سی-۲۱’ در نظر گرفته است».
 
«دنیس مانتوروف» وزیر صنعت و تجارت روسیه اواخر ماه ژانویه اعلام کرده که مذاکرات درباره مشارکت احتمالی هواپیمایی ایران در ایجاد زیرساخت تولید قطعات هواپیماهای مسافربری ‘ام سی-۲۱’ شرکت ایرکوت، در کنار خرید احتمالی چنین هواپیماهایی در حال انجام است.
 
«دیمیتری راگوزین» معاون نخست‌وزیر روسیه پیشتر اعلام کرده بود که مسکو در نظر دارد ظرف مدت ۲۰ سال آینده، تعداد هزار فروند از این نوع هواپیماهای مسافربری را به فروش برساند.
 
موفقیت هواپیمای ایرکوت ام سی-۲۱ برای روسیه از اهمیت راهبردی فراوانی برخوردار است به گونه‌ای که در مراسم رونمایی از آن دیمیتری مدودیف، نخست‌وزیر روسیه شرکت کرد و گفت: «من فقط می‌خواهم بگویم که تقریبا مطمئن هستم این هواپیمای مسافربری باعث افتخار صنعت حمل و نقل هوایی روسیه خواهد شد و شهروندان ما و مردم کشورهای دیگر از پروازهای ام‌سی-۲۱ لذت خواهند برد. این مسئله ثابت می‌کند ما قادر به ساخت هواپیماهایی هستیم که نه تنها باعث پیشرفت صنعت حمل و نقل هوایی روسیه  می‌شود بلکه با محصولات کشورهای دیگر نیز رقابت می‌کنند».
 
مهندسان روس می‌گویند مشکلات سابق در هواپیماهای اتحاد جماهیر شوروی و بی‌توجهی به آسایش و رفاه سرنشینان در این هواپیماها حل شده است.
 
نیکولای مدودیف، معاون بخش فنی ام سی-۲۱، گفته است: «حتما یادتان می‌آید که چرخ دستی مهمانداران جایی برای رفت و آمد مسافران نمی‌گذاشت. در هواپیمای ما این مشکل حل شده است».
 
خبرگزاری‌های مختلف روسی در تحلیل‌های مختلف خود ام سی-۲۱ را جایگزین توپولوف ۱۵۴ و توپولوف ۲۰۴ اعلام کرده‌اند.
 
توپولوف ۱۵۴ در زمان شوروی ستون اصلی حمل نقل کشورهای بلوک شرق بود. این هواپیما در دهه ۷۰ و ۸۰ شمسی در صنعت هوایی ایران به دلیل تحریم‌های هوایی و عدم امکان تأمین هواپیما از ایرباس و بوئینگ بسیار مورد استفاده قرار گرفت ولی در نهایت به دلیل سوانح بسیار هوایی، پروازش در خطوط هوایی ایران ممنوع شد.
 
اما ام سی-۲۱ چگونه هواپیمایی است؟
ام سی-۲۱ در سه سری ۲۰۰ با ظرفیت ۱۶۵ صندلی، سری ۳۰۰ با ۱۸۱ صندلی و سری ۴۰۰ با ۲۱۲ صندلی ساخته می‌شود.  قیمت سری ۲۰۰ حدود ۷۲ میلیون دلار و قیمت سری ۳۰۰ حدود ۹۱ میلیون دلار است. این قیمت‌ها حداقل حدود ۲۰ درصد ارزان‌تر از مدل‌های غربی است.
 
این هواپیما که در سال ۲۰۱۸ تجاری خواهد شد از دو نوع موتور مختلف استفاده می‌کنند که یکی ساخت روسیه و دیگری ساخت ایالات متحده است.
 
موتور اول PD-۱۴ نام دارد که توسعه یافته موتور توپولوف ۲۰۴، ایلیوشین ۷۶ و ایلیوشین ۹۶ است.
 
شرکت سازنده روس ادعا می‌کند این موتور نسبت به موتور مشابه غربی ساخته شده مانند  CFM56 که در برخی مدل‌های ایرباس ۳۲۰ و بوئینگ ۷۳۷ استفاده می‌شود، مصرف کمتری دارد. این موتور قرار است در مدل سوخو ۱۳۰ هم استفاده شود.
 
موتور دیگری که مشتریان می‌توانند برای ام سی-۲۱ سفارش دهند PW1400G ساخت  شرکت پرت اند ویتنی آمریکا یکی از قوی‌ترین سازندگان موتور هواپیما در جهان است.
 اگر ضریب تراکم موتور روس را با نمونه آمریکایی مقایسه کنیم تفاوت فاحشی می‌بینیم ضریب تراکم موتور روس ۸.۵ و ضریب تراکم موتور آمریکایی ۱۲ است. ضریب تراکم هرچه در موتور افزایش یابد قدرت موتور افزایش و مصرف سوخت کاهش می‌یابد با این همه فشار بیشتر نیاز به طراحی دقیق‌تر و استفاده از مواد مقاوم‌تری دارد. مقایسه این مورد نشان می‌دهد سفارش هواپیما با موتور آمریکایی و موتور روس تفاوت چشمگیری در عملکرد این هواپیما دارد.
 
در ساخت این هواپیما از فیبر کربن برای ساخت برخی از بخش‌ها از جمله بال‌ها استفاده شده که سبب انعطاف‌پذیری در کنار مقاومت بیشتر می‌شود.
 
هواپیماهای روس معمولاً از نظر سیستم‌های راداری و کامپیوتری با مشکلات و ضعف‌های زیادی نسبت به رقبای غربی خود روبه‌رو هستند اما حالا شرکت سازنده ادعا می‌کند با کمک شرکت‌هایی در آمریکا و اروپا مانند شرکت تالس فرانسه این مشکل را حل کرده است و این هواپیما به جدیدترین سیستم‌های ناوبری مجهز شده است.
 
این هواپیما می‌تواند رنج پروازی شش هزار و ۴۰۰ کیلومتر را پوشش دهد که کارخانه سازنده ادعا می‌کند ۶۰۰ کیلومتر بیشتر از هواپیماهای مشابه است.
 
در ساخت این هواپیما شرکت‌های مختلف از اروپا و آمریکا همکاری داشته‌اند که می‌توان به تالس فرانسه، هانی‌ول آمریکا، پرت اند ویتنی آمریکا و کروپ آلمان اشاره کرد. البته با این وجود تا کنون بیشتر مشتریان این هواپیما که اقدام به سفارش‌گذاری کرده‌اند شرکت‌های مختلف هوایی روسیه هستند.
 
روسیه امید دارد به دلیل قیمت کمتر نسبت به نمونه‌های غربی مشتریان بیشتری برای این هواپیما پیدا کند. امیدی که البته در صورت  موفقیت هواپیمای چینی کوماک سی ۹۱۹ کمرنگ می‌شود. این هواپیمای چینی ۱۶۰ نفره، کپی بمباردیر C است و با کمک شرکت‌های بسیاری در آمریکا و اروپا طراحی و ساخته شده، و قیمتی در حدود ۳۲ میلیون دلار دارد.