قاچاق کبوتر، شغلی پردرآمد در سوریه

بسیاری از مردم خاورمیانه به کبوتر علاقمندند و این علاقه‌ای است که فارغ از اختلافات مذهبی و ملی است. تا زمان شروع جنگ داخلی سوریه، این کشور محل پرورش شماری از مرغوب ترین نژاد کبوترها بود. ولی حالا کبوترهای سوریه را با عبور دادن از خطوط مقدم جبهه و مناطق تحت کنترل نیروهای حزب الله لبنان به طور قاچاق به لبنان می برند.

 

هنگامی که در مقابل مغازه ای که حیوانات دست آموز خانگی را می فروخت از اتومبیل پیاده می شدم، راهنمایم گفت از اینجا تا مزرعه های ماری‌جوانا تنها ۵ کیلومتر راه است. او اجازه عکس گرفتن از حیوانات داخل مغازه را نداد و گفت در قلمرو حزب الله نمی توانم عکس بگیرم.

 

من قبلا متوجه مزارع ماری جوانا، که ظاهرا منبع مهم درآمد برای حزب الله است، شده بودم. ولی از آنجا که همراهان من نگران به نظر می رسیدند دوربین را کنار گذاشتم و از آنها پرسیدم آیا خطری ما را تهدید می کند؟
پاسخ آنها این بود که چون من با ناصر‌الهندی هستم و برای تحقیق در باره قاچاق کبوترها آمده ام از خطر در امانم.

 

علاقه من به موضوع قاچاقچیان کبوترهای سوری، از خانه ناصرالهندی در امان پایتخت اردن شروع شد.

او سی سال است که کبوتر پرورش می دهد و در پشت بام خانه اش قفس های متعددی برای نگهداری کبوترها نصب کرده.

برای نژاد هر دسته از کبوترها اسم شاعرانه ای انتخاب کرده مانند ابلق، بغدادی، ریحانی و شکلی.

ارزش بعضی از این کبوترها به ۱۵ هزار دلار و یا بیشتر می رسد و در پای شماری از آنان حلقه های جواهرنشان دیده می شود.

 

ارزش کل مجموعه این کبوترها که تعدادشان حدود ۲۵۰ است، بیش از یک میلیون دلار است و شرایط زندگی آنها مناسب با قیمتشان است. قفس ها مجهز به دستگاه تهویه هوا هستند و کبوترهایی که از نژاد بسیار مرغوب هستند به طور جداگانه و در قفس های مجزا زندگی می کنند.

 

این کبوترها مرتبا در مسابقات منطقه ای برنده می شوند. داوران برای انتخاب برنده، جثه و شکل ظاهری کبوترها و نیز طرز راه رفتن و حرکت آنها را در نظر می گیرند. در میان این کبوتران می توان کبوتر ناصرالهندی را که جایزه برده دید. این کبوتر ماده که پرهایش کاملا سفید است از نژاد بغدادی است و جواهر نام دارد.
ناصرالهندی برای من شرح می دهد که چگونه این کبوتر ماده در رده کبوترهای نر مسابقه داد ولی به خاطر بزرگی جثه و قدرتش توانست برنده شود. او اضافه می کند که تنها پس از برنده شدن جواهر بود که برای متعجب کردن داوران مسابقه، جنسیت جواهر را فاش کرد.

 

او در توضیح تاریخچه علاقه به کبوتر در منطقه، می گوید هم در تورات و هم در انجیل و قرآن در داستان کشتی نوح به دو کبوتری که حضرت نوح پس جاری شدن سیل آنها را برای پیدا کردن خشکی پرواز داد، اشاره شده.

 

اما نظر عده دیگری این است که پرورش کبوتر در منطقه، به دست کم قرن هشتم میلادی بازمی گردد. ناصرالهندی معتقد است تا زمانی که سوریه دستخوش جنگ داخلی شد، کبوترهای سوری بهترین نژاد کبوترها بودند.

 

ناصرالهندی می گوید: "در طول ۵ سال گذشته، سوری ها برای این که بتوانند غذا بخرند شروع به فروختن کبوترهایشان کردند. این پرنده ها به خاطر انفجارها در هر صورت تلف می شدند، به همین جهت فرستادنشان به لبنان برای فروش شروع شد."

اما هنگامی که سر و کله مشتریان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس پیدا شد، این کار به مذاق ناصرالهندی خوش نیامد و گفت: "چرا کبوترها باید به جایی خارج از شام بروند؟ آنها باید همینجا بمانند چون از همین جا آمده اند."

 

در طول ۵ سال گذشته او بیش از ۵۰۰ هزار دلار را صرف خریدن کبوترهای سوری کرده و دو سال قبل انجمن کفتربازان آماتور و حرفه ای شام را که اکنون خودش رئیس آن است، تاسیس کرد.
سفر به بیروت

چند روز بعد از ملاقات با ناصرالهندی در امان، دوباره در هتلی در ساحل دریای مدیترانه در بیروت با او ملاقات کردم.

راننده ما که نامش طارق خالد ابوجبل، است یکی از کفتربازان مشهور لبنان است. او ما را به تماشای کبوترهایش در حومه بیروت برد. طبق روال معمول، قفس های کبوتران در پشت بام ساختمان ها قرار داده شده بود.

پس از این که مدت کوتاهی را صرف تحسین کبوترهایش کردیم در جاده ای به طرف شرق لبنان که تا مرز این کشور با سوریه کشیده می شد به راه خود ادامه دادیم.
در طول راه محمد دابوبی، شریک کاری ناصرالهندی در باره ملاقاتش با گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) صبحت می کرد. او می گوید بنا بر یک گزارش تایید نشده، پیکارجویان داعش معتقدند کفتربازی آنان را از انجام تکالیف مذهبی شان بازمی دارد و مجازات کفتربازی مرگ است.

 

در حالی که به شهر عنجر که در مرز سوریه قرار دارد نزدیک می شویم می توانیم خط مرزی را ببینیم. سربازان لبنانی مجهز به نفربرهای زرهی آمریکایی مدل ام ۱۱۳ و توپ هایی که قطر لوله هایشان به اندازه یک بشقاب است در این منطقه مرزی مستقرند. گروه های تازه پناهجویان دائما از راه می رسند و بسیاری از آنان را می بینیم که در حال خرید غذا از دکه ها هستند.

 

شخصی که قرار ملاقات با او را داریم محمد جمعه، نام دارد و اهل ادلب در شمال غرب سوریه است. پس از جنگ در سوریه او به لبنان رفت ولی خویشاوندانش هنوز در سوریه زندگی می کنند و کبوترهای سوری را خریده و برای او می فرستند.

 

پرنده ها را که در یک کیسه نازک هواگیر حمل می شوند ظرف ۲۴ ساعت با عبور از بخش تحت کنترل شورشیان و سپس منطقه تحت کنترل دولت سوریه، به لبنان می رسانند.

 

رشوه ای که ماموران در طول راه دریافت می کنند حدود ۵۰۰ دلار برای هر ۱۰ پرنده است که بیشتر از حقوق متوسط ماهانه هر شهروند سوری است.

محمد جمعه می گوید یک بار قاچاقچیان کبوتر در تبادل آتش گرفتار شدند که منجر به تلف شدن ۷۰ کبوتر شد.

کاملا معلوم است که بعضی از کبوتران محمد جمعه از نژاد اصیلند ولی قابل مقایسه با کبوتران ناصرالهندی که چندین جایزه برده اند، نیستند.

 

هنگامی که به طرف شمال لبنان و دره بقاع در حرکتیم، در یک رستوران بسیار مجلل عبدالله، کبوتربازی که سرتا پا سیاه پوشیده را ملاقات می کنیم و با او به راه می افتیم.

در ایستگاه های بازرسی بجای سربازان لبنانی نیروهای شبه نظامی نشسته اند. در هریک از این ایستگاه ها عبدالله که پهلوی من نشسته شیشه پنجره اتومبیل را پایین کشیده و نگاهی به گاردهای مسلح می اندازد و همین نگاه کافی است که به ما اجازه عبور بدهند.

 

هنگامی که از عبدالله در باره منبع اصلی درآمد حزب الله لبنان سئوال می کنم، به کشت ماری جوانا اشاره می کند.

 

عبدالله همچنین صاحب مغازه مخصوص فروش حیوانات خانگی است. هنگام شب ما به این مغازه می رسیم ولی به دلیل قطع برق همه جا تاریک است. ساکنین شمال دره بقاع فقط چند ساعت در روز به برق دسترسی دارند.
ولی ژنراتور برق بخش هایی از مغازه عبدالله را روشن می کند. یک بار دیگر ناصرالهندی کبوترها را از نزدیک معاینه می کند تا از سلامت آنها مطمئن شود. او می گوید به دلیل نبودن قرنطینه کامل، بسیاری از کبوترها تلف می شوند.

 

در این سفر او کبوتر سوری تازه ای نخرید ولی هر جا می رفتیم به دقت کبوترها را معاینه می کرد تا مطمئن شود بیمار نیستند. همچنین با مردی که با قاچاق کبوترهای سوری سر و کار دارد در باره وضع کبوترها صحبت کرد و پیشنهاداتی داد.

 

از ناصرالهندی می پرسم چرا یک شهروند اردنی حاضر است تنها به خاطر این کبوترها خطر سفر به مناطق تحت کنترل حزب الله لبنان را بپذیرد؟

 

او به دستهایش اشاره می کند و می گوید اعراب بدوی ضرب المثلی در باره قبایلشان دارند که در مورد تمام کفتربازانی که او می شناسد نیز صدق می کند: "مثل انگشتهایم، هر یک از ما با هم فرق داریم ولی مثل انگشتهایم همه متعلق به یک دست هستیم."