یک زن اسکاتلندی، مادر ویسکی ژاپنی

برای کسانی که به ویسکی اسکاتلندی (اسکاچ) علاقه دارند هضم این خبر که یک ویسکی ناب ژاپنی، به عنوان بهترین ویسکی دنیا شناخته می‌شود، مشکل است. ولی این واقعیت که در معرفی ویسکی به ژاپنی‌ها یک اسکاتلندی نقش مهمی داشته، ممکن است جالب باشد.

 

هنگامی که در سال ۱۹۱۸ یک مرد ژاپنی نزد خانواده‌ای در کرکینتیلف، در اسکاتلند پانسیون شد، جسی روبرتا، دختر این خانواده هرگز فکر نمی کرد زندگی‌ او تا چه حد عوض خواهد شد.

 

این جوان ژاپنی که ماساتاکا تاکتسورو، نام داشت برای یاد گرفتن نحوه ساخت ویسکی به اسکاتلند رفته بود. او ابتدا در دانشگاه گلاسگو در رشته شیمی تحصیل کرد و سپس در دو کارخانه ساخت ویسکی به کارآموزی پرداخت.

 

طولی نکشید که ماساتاکا و جسی که او را ریتا صدا می کردند به هم علاقمند شدند و در تاریخ ۸ ژانویه ۱۹۲۰ در یک دفتر ثبت ازدواج در گلاسکو ازدواج کردند.

 

این ازدواج، سرآغاز یک سفر طولانی بود که با شهرت ریتا به عنوان مادر ویسکی ژاپنی، به پایان رسید.
ماساتاکا تاکتسورو برای یاد گرفتن نحوه ساخت ویسکی به اسکاتلند رفتمدت کوتاهی از ازدواج این زوج نگذشته بود که ریتا به اتفاق همسرش که رویای ساختن یک کارخانه ساخت ویسکی در ژاپن را در سر می پروراند، راهی این کشور شد.

 

در سال ۱۹۲۳ ماساتاکا در کیوتو برای کاتابوکیا که بعدا به یک کارخانه مهم نوشابه سازی به نام سانتوری، تبدیل شد کار می کرد. به او ماموریت ساختن اولین کارخانه ساخت ویسکی واقعی در یامازاکی محول شده بود.

 

ده سال بعد، او مقدمات احداث کارخانه ویسکی سازی خودش را در شهر یویچی فراهم آورد، که نهایتا یکی از مهمترین کارخانه های صنعت نوشابه سازی ژاپن موسوم به نیکا، شد.

 

امیکو کاجی، مدیر بخش فروش بین المللی ویسکی نیکا، می گوید نقش ریتا در کمک به همسرش در ساخت ویسکی برای اولین بار در سال ۱۹۴۰ را نباید دست کم گرفت: "ریتا در زندگی کاری ماساتاکا نقش بسیار مهمی داشت."

 

"او نه تنها از لحاظ روحی پشتیبان همسرش بود، هنگامی که ماساتاکا از نظر پولی در مضیقه بود نیز به او کمک مالی می کرد."

 

" ریتا تمام تلاشش را کرد تا خودش را با فرهنگ ژاپن وفق دهد و در تمام مدت حتی در زمان جنگ در کنار همسرش ماند."
شرکت ویسکی سازی نیکا هنوز فعال استامیکو کاجی افزود: "گفته می شود که ریتا به آشپزی ژاپنی کاملا وارد بود و غذاهای سنتی ژاپنی را سرو می کرد."

 

او با درآمدی که از از تدریس زبان انگلیسی و پیانو به دست می آورد به تامین مخارج خانه کمک می کرد.

"ماساتاکا بدون حمایت ریتا نمی توانست مشکلات خود را حل کند."

 

شهر یویچی، با شهر پر جنب و جوش کیوتو دنیایی فاصله داشت و مردم این شهر که در شمالی ترین نقطه جزیره هوکایدو، قرار داشت، در انزوا زندگی می کردند.

 

ولی از نظر ماساتاکا، این شهر محل مناسبی برای ساختن یک کارخانه ویسکی سازی بود.

 

کالین راس، از یک کارخانه ساخت ویسکی در فورت ویلیام، می گوید ماساتاکا به این دلیل یویچی را انتخاب کرد که خیلی شبیه اسکاتلند بود، هوای یویچی به هوای اسکاتلند بی شباهت نبود و احساس زندگی در اسکاتلند به ماساتاکا دست می داد.

 

ریتا خود را در فرهنگ ژاپن غرق کرد، فقط به زبان ژاپنی صحبت می کرد و سنت های محلی را پذیرفته بود؛ ولی در جریان جنگ جهانی دوم زندگی او تغییر کرد.

 

هری هوگان، نوه برادر ریتا می گوید: "به عقیده من شرایط زمان جنگ جهانی دوم خیلی سخت بود چون بسیاری از از ژاپنی ها دشمن آنها (ریتا و همسرش) و بخصوص ریتا شدند.

 

"گفته می شود که حتی دختر خوانده ژاپنی ریتا به دلیل این واقعیت که ریتا بریتانیایی بود، تا حدی از او روی برگردانده بود."

 

اورز ماتیاس زاخمان، رئیس مطالعات آسیایی دانشگاه ادینبورگ می گوید مقامات ژاپنی هم زندگی را برای او مشکل کرده بودند: "به دلیل این که آنها در پشت بام منزلشان آنتن نصب کرده بودند، خانه آنها تفتیش شد و پلیس ویژه فکر می کرد ممکن است او (ریتا) جاسوس باشد و با نیروهای بریتانیایی یا روس تماس داشته باشد."

 

گفته شده که کارگران کارخانه از ریتا طرفداری کرده و از او دفاع کرده بودند.

ولی ریتا ایستادگی کرد و چون به دلیل ممنوعیت های وارداتی زمان جنگ، علاقه ژاپنی ها به ویسکی واقعی بیشتر شده بود، طولی نکشید که کارخانه ویسکی سازی یویچی رونق گرفت.
ریتا و شوهرش در اسکاتلند ازدواج کردندریتا در سال ۱۹۶۱ در ۶۳ سالگی درگذشت ولی میراث او هنوز در شهر یویچی به جا مانده و یک خیابان اصلی شهر، جاده ریتا نامگذاری شده.

 

ملت ژاپن هم او را فراموش نکرده است. داستان روابط او با مردی که بعدا لقب پدر ویسکی ژاپنی به او داده شد، از تلویزیون ژاپن پخش شده است.

 

درام تلویزیونی موسوم به ماسان، یک روایت ساختگی از سفرهای ریتا به ژاپن و تلاش ماساتاکا برای به راه انداختن شرکت ویسکی سازی نیکاست که اکنون گروه نوشابه سازی آساهی، صاحب آن است.

 

نمایش این فیلم به وضوح باعث افزایش فروش ویسکی در ژاپن شد.

 

امیکو کاجی، مدیر فروش بین المللی ویسکی نیکا می گوید از زمانی که نمایش درام تلویزیونی ماسان شروع شده، مردم بیشتر ویسکی می خرند: "فروش داخلی ما تقریبا ۲۰ درصد بالا رفته و شمار کسانی که از کارخانه ویسکی سازی یویچی در سال ۲۰۱۴ بازدید کرده اند در مقایسه با یک سال قبل از آن، ۵۰ درصد افزایش یافته."

 

ماساتاکا، در ماه اوت ۱۹۷۹ در ۸۵ سالگی درگذشت و در کنار همسرش در یویچی به خاک سپرده شد.

زندگی ریتا در سال ۱۹۶۱ پایان یافت ولی برای بسیاری از ژاپنی ها روح او همچنان زنده است.