کوفه شدن تهران به روایت خامنه ای

دی ماه 1368 در تهران، 200 روز پس از انتخاب علی خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، یک نفر از میان مردم و روحانیون قم که به دیدار رهبر آمده اند، فریاد می زند: «ما اهل کوفه نیستیم، علی تنها بماند». جمعیت هم پرقدرت و یک صدا شعار را تکرار می کنند. رهبر 50 ساله، رضایتمندانه جمعیت را می نگرد.

 

دیدار روز 19 دی ماه با مردم قم در 26 سال گذشته بارها تکرار شده است، همین طور شعار «ما اهل کوفه نیستیم» در بسیاری از دیدارها، نماز جمعه ها، راهپیمایی ها و جلسه ها؛ با حضور یا بدون حضور علی خامنه ای.

 

در همه این سال ها، «کوفه» در ادبیات خامنه ای نیز حضور داشته است. او بارها از نسبت «علی» و «حسین» با این شهر گفته و به رسم معمول، آن را با امروز جمهوری اسلامی تطبیق داده است.

علی خامنه ای 22 تیرماه 71 در جمع گردان های «عاشورا»، به کوفه اشاره می کند: «کوفه یک نقطه‌ بیگانه از دین نبود. کوفه همان جایی بود که امیرالمؤمنین در بازارهای آن راه می رفت، تازیانه بر دوش می‌انداخت، مردم را امر به معروف و نهی از منکر می کرد و... . این همان شهر بود که پس از گذشت سال هایی نه‌چندان طولانی، در بازارش دختران و حرم امیرالمؤمنین را با اسارت می گرداندند... . اگر بیماری‌ وجود دارد که می تواند جامعه‌ای را که در رأسش کسانی مثل پیغمبر اسلام و امیرالمؤمنین بوده‌اند، در ظرف چند ده سال به آن وضعیت برساند، این بیماری، بیماری خطرناکی است و ما هم باید از آن بترسیم.»

 

15 دی ماه 73 در دیدار با پاسداران، ریشه این بیماری را میکروب «رجعت»، «ارتجاع» و یا «ارتداد» عنوان می کند و دشمن را عامل آن می داند. او می گوید فساد اداری، مالی و اخلاقی مهم ترین علت است: «دشمن منتظر نشسته است تا این میکروب ... فساد در داخل این کشور نفوذ پیدا کند؛ تردید در اذهان جوانان این کشور نفوذ پیدا کند؛ سرگرمی های باز دارنده و فاسد بر آرمان های بزرگ غلبه پیدا کند؛ دنیا طلبی و اشتغال به مال و زینت دنیا رایج شود و لذت پول و زندگی راحت و تجملاتی، خود را زیر دندان عناصر انقلابی نشان دهد.»

 

پنجم دی ماه 74 نیز دوباره نسبت بیماری و میکروب را واکاوی می کند و از «دنیا طلبی»، «فساد و فحشا» و «بی توجهی و تفرقه در میان جناح حق» به عنوان عوامل مهم بیمار شدن کوفه نام می برد.

 

20 خرداد 75، مفصل ترین خطبه اش درباره کوفه را می خواند. خطابش به خواص است؛ می گوید یک غفلت شما می تواند مانند ماجرای کوفه، تاریخ را به ورطه گمراهی بکشاند. او از «شریح بن حارث»، قاضی کوفه و «شبث بن ربعی»، از شخصیت های چندچهره تاریخ اسلام که از جمله افراد موثر در قتل حسین بن علی بود، به تلخی یاد می کند و خطاب به اهل جمهوری اسلامی می گوید: «خواص! خواص! طبقه‌ خواص! عزیزان من! ببینید شما جزو کدام دسته‌اید؟... اگر خواص بد فهمیدند، دیر فهمیدند، فهمیدند اما با هم اختلاف کردند، کربلاها در تاریخ تکرار خواهد شد.»

 

سه روز بعد هم دوباره به بازخوانی عبرت های عاشورا و نسبتش با کوفه پرداخت و گفت: «این‎جانب هر چه در ماجرای عاشورا دقت می کنم، در می یابم که خواص طرف‎دار حق بیش ترین تقصیر را دارند و برخی از آنان در نهایت بدی عمل کردند.»

 

18 اردیبهشت 77 گفت هر جامعه اسلامی در معرض خطر کوفه شدن قرار دارد و در سخنرانی های بعدی تشریح کرد که کوفه تاوان بدون علی شدن را پرداخت و حکام دیگر، ظلم ها بر این شهر روا داشتند.
25 آذر 79 دوباره رفت سراغ کوفه و گفت شهرها کوفه می شوند: «وقتی که امر به معروف و نهی از منکر نشود و در جامعه خلاف کاری، دزدی، تقلب و خیانت رایج گردد و به تدریج جزو فرهنگ جامعه شود.»

16 تیرماه 83 دوباره ابراز رضایت می کند از شعارها: «این ‌که شما شعار می دهید که ما اهل کوفه نیستیم - که بنده هم صددرصد این را قبول دارم... .»

 

20 مهرماه 90 هنگامی که مستمعین دوباره همین شعار را سر می دهند، «خیلی متشکر، خیلی متشکر، خیلی متشکر» می گوید و نتیجه می گیرد: «دیگران بدانند، دنیا بداند، سیاست‎گذاران استکبار و غیر استکبار بدانند که ایران این است؛ این جا مردم‌اند، ملت‌اند، عزم عمومی است، عزم ملی است.»

 

در طول همه این سال ها، رهبر جمهوری اسلامی برای کوفه روضه نخواند. کوفه برای او آینه عبرت بود؛ نماد سقوط جناح حق، غفلت خواص و آغاز تباهی. او در حدود 100 باری که درباره کوفه حرف زده، تلاش کرده است یک الگوی رفتاری-تاریخی به ویژه برای خواص استخراج کند.

 

با وجود همه این تلاش ها، حالا زمزمه راه افتاده که تهران 26 سال پس از رهبری علی خامنه ای، چنین شده است: «عده‌ای به مردم تهران می‌گویند که چون به لیست ما رای نداده‌اید، اهل کوفه هستید (احمد مسجد جامعی، ایسنا، 11 اسفند). واقعا چون تهرانی ها به لیست اصلاح طلبان رای دادند، باید آن ها را اهل کوفه و اصحاب یزید خواند؟ در دور بعد، اگر به اصول گرایان یا آقای احمدی نژاد و یا جناب مصباح یزدی رای دادند، به لشکر امام حسین برگشته و "حُر" می شوند؟» (امیرمحبیان، 11 اسفند94، روزنامه ایران).
دلایل کوفه شدن را برخی به اشاره نوشته اند: «اصول گرایان در تهران شکست خوردند؛ به طور مطلق. ولی این شکست بیش از آن که سیاسی باشد، فرهنگی و تمدنی است... . رای بخشی از مردم تهران عموما قداست زدایی شده و عرفی و حامل ارزش های غرب گرایانه است» (وحید یامین پور،9 اسفند 94، رجانیوز).
برخی دیگر گفته اند:«اصول گرایان در تهران انتخابات را نه به خاطر لیست سیاسی یا شعارهای انتخاباتی بلکه به خاطر غلبه پیدا کردن فرهنگ و سبک زندگی غرب گرایانه، شبه مدرنیستی باختند.» (امیرحسین ثابتی، 10 اسفند 94، رجانیوز).

اشارات آن ها با نگرانی های سال 73 علی خامنه ای تطبیق دارد. از نگاه آن ها، تهران بیمار شده است؛ مثل کوفه، میکروب به جانش افتاده، خواص غفلت کرده اند و شهر در ورطه تباهی افتاده است.
مقصر کیست؟ پاسخ طبق روایت آن ها از تاریخ، ساده است؛ تقصیر مردم است که آلوده شدند و خواص که به تعبیر خامنه ای، لحظه عاشورا را نشناختند و قدر حکومت علی را ندانستند. علی که در راس «جناح حق» ایستاده است، اشتباه نمی کند.