بهترین گیاهان برای تصفیه هوای خانه و اداره از نگاه ناسا

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی ایران در پی برقراری دوباره وضعیت پایداری جوی و افزایش غلظت آلاینده‌ها در تهران و چند شهر بزرگ دیگر، دیروز ۲۶ بهمن بار دیگر به گروه‌های حساس جامعه هشدار داد.

 

در این سال‌ها که آلودگی هوا در ایران به رویه معمول بدل شده است، تبلیغات رنگارنگ انواع ماسک‌های تنفسی و دستگاه‌های تصفیه هوای خانه و محل کار با «آخرین فناوری‌های یون و نانو» همه جا از روی بیلبوردها و صفحه مجلات گرفته تا سایت‌ها و پیامک‌های تلفن همراه به چشم می‌خورد. چگونگی استفاده مؤثر از این وسایل بر بهبود کیفیت هوایی که به ریه می‌کشیم هنوز محل بحث کارشناسان است.

 

در همه این سال‌ها چندین مدل دستگاه تصفیه هوای ارگانیک هم در بازار وجود داشته و دارد که بدون برق و باتری و جِرم و صدای پنکه در گوشه‌ای از خانه یا اداره کارش را به بهترین شکل انجام می‌دهد و علاوه بر کارکرد زیبایی‌شناسانه، تأیید ناسا -سازمان فضایی آمریکا- را هم دارد: گیاهان آپارتمانی!

 

سازمان فضایی ناسا در سال ۱۹۸۹ با هدف خودکفایی سفینه‌ها و ایستگاه‌های فضایی در زمینه تولید و تصفیه هوای مورد نیاز برای فضانوردان و آزمایش‌های فضایی، یک رشته پژوهش دنباله‌دار آغاز کرد که از جمله نتایج آن تأثیر خارق‌العاده استفاده از چندین نوع گیاهان معمولی خانگی برای تصفیه آلودگی‌هایی با منشأ داخلی خانه، اداره و محل کار است.

 

بیشتر زمان زندگی روزمره بخش بزرگی از انسان‌ها در خانه و محل کار می‌گذرد. بنابراین حصول اطمینان از استانداردهای مورد قبول هوایی که نفس می‌کشیم همواره دغدغه به جای خانواده‌ها، مدیران و دانشمندان است.

 

طبق تحقیقات ناسا به ازای ۹ مترمکعب هوای داخلی، یک گلدان از هر کدام از این گیاهان آپارتمانی می‌تواند بسیاری از آلاینده‌های داخلی را تصفیه کند.

 

همچنین پژوهش‌های هم عرض دیگری نشان می‌دهد که میکرو ارگانیزم‌های موجود در خاک این گیاهان می‌تواند در جذب و تصفیه بنزن موجود در هوای اتاق هم مؤثر باشد.

اگر حیوان خانگی دارید و قصد تهیه هر کدام از این گیاهان را دارید، قبل از آن با دامپزشک مشورت کنید چون بعضی از این گیاهان ممکن است برای گربه، سگ و بعضی دیگر از حیوانات خانگی سمی باشد
آلاینده‌های هوای خانه و محل کار

طبق گزارش‌های شرکت کنترل کیفیت هوا، تعداد روزهای «پاک» شهر تهران در کل سال گاه به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. از آن‌سو در تعداد روزهایی از سال که از نظر میزان آلایندگی در وضعیت «ناسالم برای گروه‌های حساس و بسیار ناسالم برای تمام افراد جامعه» طبقه‌بندی می‌شوند و تعدادشان در سال جاری کم هم نبود؛ «وضعیت هشدار» اعلام می‌شود که در پی آن اورژانس و بیمارستان‌ها به حالت آماده‌باش درمی‌آیند و مدارس و دانشگاه‌ها و بعضی ادارات تعطیل می‌شوند و ساعت کاری بعضی دیگر تغییر می‌یابد. توصیه اکید در روزهای هشدار این است: «در خانه بمانید».

 

اگر از این که برای بخش قابل توجهی از خانواده‌های ایرانی به دلایلی از جمله فقدان زیرساخت و امکانات شهری؛ ماندن و نگه‌داشتن فرزندان در خانه امکان‌پذیر نیست، بگذریم؛ و فرض بگیریم شما توانستید در خانه بمانید و در را هم به روی کودکان ببندید؛ باید بدانیم که هنوز از شر آلاینده‌های هوا در امان نیستید؛ چه آنها که منشأ خارج از خانه دارند و چه آلاینده‌های هوا که در خود خانه تولید می‌شود. اما این آلاینده‌ها کدامند و چه آسیب‌هایی را متوجه ما می‌کنند؟

آلودگی هوای بیرون و درون خانه به لحاظ منشأ و ساختار با هم بسیار متفاوتند. در حال که آلودگی "هوای شهری" به ویژه در تهران و شهرهای بزرگ ایران عمدتا ناشی از وجود ذرات معلق با قطر کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون، ریزگردها و ترکیبات سمی دی اکسید نیتروژن (NO۲) و دی اکسید گوگرد (SO۲) است، آلودگی هوای داخل خانه و محل کار بیشتر شامل مونواکسید کربن (CO) حاصل پخت و پز غیر اصولی، استفاده از اجاق گاز یا بخاری غیر استاندارد یا مشکل در نصب و دودکش، ذرات معلق ایجاد شده از حرکت کاغذ در دستگاه چاپگر یا فتوکپی یا موکت و کفپوش، تصاعد گازها از مصنوعات دکوری و رنگ‌ها و پلاستیک‌ها است.

تأثیر آلاینده‌های خانگی و اداری بر سلامت همانند دیگر مواد شیمیایی به عوامل چندگانه‌ای از جمله مقدار آلاینده، چگونگی در معرض آلاینده قرار گرفتن و مدت زمان تماس با آلاینده بستگی دارد.