آیا «پراید» شباهتی به یک وسیله نقلیه امروزی دارد؟

باقی‌مانده یک خودروی پراید پس از تصادفخودرو پراید در ایران سالانه حداقل بیش از دو هزار نفر را به کام مرگ می‌برد برخی آمار سهم پراید را در میزان کشته‌های جاده‌ای ایران ۱۳ درصد و برخی دیگر ۱۵ درصد اعلام کرده‌اند.

 

به گزارش خبرگزاری تسنیم رئیس سازمان پزشکی قانونی پراید را «رکورد دار» وسایل نقلیه در مرگ ایرانیان در سال ۹۲ عنوان کرده بود. وی دراین باره توضیح داده بود : «در سال ۹۲ متأسفانه ۲ هزار و ۴۵۴ نفر به دلیل وقوع تصادف خودرو پراید جان خود را از دست دادند که این مسئله باعث شد تا ۱۳.۶ درصد از تصادفات منجر به مرگ به این خودرو اختصاص یابد.»

 

اگر بر اساس آمار ارئه شده توسط پزشکی قانونی در سال ۹۲ فرض بگیریم طی ۱۵ سال اخیر به طور میانگین پراید سالانه دو هزار ۵۰۰ نفر را به کام مرگ برده باشد پراید طی این مدت بیش از ۳۷ هزار نفر را به کام مرگ برده است. این میزان به تنهایی ۱۱ هزار نفر بیشتر از کشته‌های زمین‌لرزه بم و در حدود ۱۷ درصد میزان کشته‌های جنگ ایران و عراق است.

 

برخی کارشناسان معتقدند اگر خودروی پراید خودروی ایمن‌تری می‌بود و در حد متوسط سطح ایمنی اروپا قرار داشت سالانه از ۲۵۰۰ نفر کشته شده به طور میانگین توسط پراید، دو هزار نفر کمتر کشته می‌شدند.

 

اما آیا واقعا ایمنی یک خودرو به این میزان تاثیر در زنده ماندن افراد دارد، بر اساس بررسی‌های شرکت بوش آلمان استفاده از ترمز‌های کمکی و هوشمند مانند ترمز ضد قفل و ضد انحراف در حدود ۴۰ درصد تلفات تصادفات رانندگی را کاهش می‌دهد.

 

استفاده از چندین کیسه هوا به همراه کمربند‌های پیشرفته ایمنی هم می‌تواند تا ۳۰ درصد تلفات رانندگی را کاهش دهد.

البته به غیر از وسایل ایمنی مانند ترمز‌های هوشمند و ضد قفل ، کمربند و کیسه هوا و انواع سنسورها و دستگاه‌های کنترل‌کننده دیگر، طراحی ذاتی خودرو هم نقش مهمی ‌در کاهش تلفات تصادفات رانندگی دارد.

 

طراحی بدنه و شاسی خودرو نقش بسیاری در ایمنی خودرو دارد و این مورد طی ۵۰ سال اخیر در هر دهه دچار تحول اساسی شده است. برای اثبات این مساله موسسه امنیت بزرگراه‌های آمریکا در پنجاهمین سالگرد تاسیسش، آزمایشی را برای نشان دادن پیشرفت در امنیت خودرو‌های امروزی نسبت به ۵۰ سال قبل انجام داده است.

 

در این آزمایش دو خودرو شورلت بل ایر ۱۹۵۹ و شورلت مالیبو ۲۰۰۹ در شرایط کنترل شده باهم برخورد کردند. در این شرایط جلو خودرو ۱۹۵۹ با اینکه دارای بدنه ضخیمی‌ است کاملا به داخل اتاق خم می‌شود و سرنشین را از بین می‌برد از طرفی فرمان سخت و غیر قابل تاشو خودرو قدیمی‌ ضربه شدیدی به آدمک تست می‌زند در حالی که اتاق راننده خودروی امروزی سالم می‌ماند و تنهای جلو خودرو مچاله شده و ضربه را می‌گیرد.

 

 تکنولوژی پراید اما متعلق به دهه ۸۰ میلادی و برای ۳۵ سال پیش است.

در آن سال‌ها هنوز طراحی خودرو دچار تحول ایمنی نشده بود و در تصادف به اتاق خودرو و ستون خودرو‌ها که امروز باید در تصادف سالم بماند، آسیب جدی وارد می‌شد.

 

در دهه ۸۰ میلادی برای ساخت خودروی ارزان قیمت در فورد و در مدل فستیوا که بعد‌ها در کره پراید نامیده شد، برای ارزان شدن، ورق بدنه را نسبت به خودروهای آن سال‌ها نازک‌تر گرفته بودند. گفته می‌شود ضخامت آن روز بدنه فورد فستیوا (پراید) در پراید‌های تولید شده در ایران باز هم کاهش یافته است.

 

پراید در سال ۱۹۸۶ در ژاپن با نام مزدا ۱۲۱ توسط این شرکت ژاپنی طراحی شد و به دلیل همکاری فورد و مزدا در فورد هم با نام فورد فستیوا ساخته شد.

 

این خودرو در آمریکا یک خودرو دانشجویی و بسیار ارزان‌قیمت بود که مورد توجه جوانان قرار گرفت. در سال ۱۹۸۷ فورد فستیوا در «کیاموتورز»، دیگر همکار فورد در آن سال‌ها، با نام پراید تولید شد.

 

در سال ۱۹۹۰ مدل فیس لیفت شده پراید با اضافه شدن صندوق در کیاموتورز تولید شد .

 

در زمان تولید، ایمنی خودرو پراید در آمریکا مورد انتقاد قرار گرفت و ایمنی این خودرو طبق ارزیابی UCSR در رده ضعیف ارزیابی شد.

تولید پراید در سال ۱۹۹۳ (۱۳۷۲) به صورت مونتاژ در شرکت سایپا تحت لیسانس کیاموتورز آغاز شد. سال‌ها پس از توقف تولید پراید در همه خطوط تولیدی در جهان از جمله فورد، مزدا و کیاموتورز، سایپا امتیاز کامل پراید نسل اول را از کیا خریداری کرد و از آن پس این خودرو با نشان سایپا در این شرکت تولید شد. این خودرو توسط سایپا به کشورهایی مانند سوریه، عراق و نزوئلا صادر شد و در سوریه و عراق با استقبال فراوانی مواجه شد.

 

بر پایه مدل پایه پراید، شرکت سایپا با تغییرات جزئی فنی و ظاهری، مدل‌های سایپا ۱۱۱، ۱۳۱، ،۱۳۲، ۱۴۱ و ۱۵۱ را به بازار معرفی کرد. با اینکه این شرکت سعی داشت با تغییر نام و تغییرات جزئی فنی، این محصولات را با این اعداد جدید در بازار جا بیاندازد اما همچنان تمامی‌ این مدل‌ها در بازار از سوی مردم با نام پراید شناخته می‌شوند.

 

بر پایه پراید، شرکت سایپا، خودروی تیبا را طراحی و معرفی کرد. این خودرو را می‌توان پرایدی دانست که در ساخت آن از برخی قطعات کیا ریو و رنو تندر ۹۰ استفاده شده است. با اینکه ایمنی این خودرو نسبت به پراید افزایش یافته است، بخش مهندسی سایپا ایمنی این خودرو را در حد دو ستاره اروپا اعلام کرده است. در حالی که هیچ مرکز معتبر ایمنی در اروپا چنین موردی را تایید نکرده است. و حتی اگر این مورد را درست فرض کنیم دو ستاره ایمنی ضعیف محسوب می‌شود.

 

به دلیل ایمنی پایین طی چند سال اخیر بسیاری خواهان توقف تولید پراید شده‌اند.

 

 اوستا گودرزی، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت در این باره به ایسنا گفته است: «در حال حاضر تنها بر مسئله ارتقای سطح کیفی تولید خودروهای فعلی برای کاهش نارضایتی مردم از کیفیت و سطح خدمات پس از فروش خودروها تاکید می‌‌شود، در حالی که فن‌آوری برخی از خودروهای فعلی مانند پراید بسیار قدیمی بوده و به دلیل پایین بودن سطح ذاتی ایمنی باید بازنشسته شوند.»

 

انتقاد‌ها از شرکت سایپا تا جایی افزایش یافته که جمله «مرگ حق است، پراید فقط وسیله است»، هم در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد.

 

در کمپین خرید خودروی صفر ممنوع، نوک پیکان حمله معترضان به کیفیت خودرو‌های داخلی، به سمت پراید نشانه رفته است.

 افزایش فشار‌ها تا جایی پیش رفت، که مدیر عامل سایپا را مجبور به واکنش کرد.

 

مهدی جمالی، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، گفته است «در گذشته اکثر محصولات شرکت ما با کیفیت مناسب تحویل مشتریان نشده که من به نوبه خود از مشتریان محترم این شرکت عذرخواهی می‌کنم.»

 

با این همه مدیر عامل سایپا چندی بعد از این سخنان گفت «پراید بازار خود را دارد و علاوه بر تامین بازار داخلی، صادرات آن به کشورهای دیگر نیز انجام می‌شود، ضمن اینکه برنامه ما این است که هر سال دو محصول جدید را وارد بازار کنیم، اما توقف پراید جزو برنامه‌های فعلی ما نیست.»