روایت مردم تهران از بیم و امید توافق هسته ای

ایران وایر : صد قدم مانده به میدان راه آهن در جنوب تهران، بین «کباب خانه سنتی آذری» و «پیتزا و ساندویچ لاریسا»، حجره کوچکی قرار دارد که در ویترین آن همه چیز به چشم می خورد؛ ازقلیان های کوچک و بزرگ و زغال گرفته تا دفترچه یادداشت، انگشترعقیق، ساعت و انواع و اقسام ذره بین ها .

 

صاحب حجره مردی حدود 45 ساله، انگار ذاتا عبوس است. چند دقیقه صبر می کنم تا مشتری هایش کم شوند. از او می پرسم اخبار مذاکرات هسته ای را دنبال می کند؟ پاسخش کوتاه و بی تفاوت است:«مگر بی‌کارم؟»

 

به حرف آوردن او کار دشواری به نظر می آید اما پس از چند پرسش و پاسخ های کوتاه، بی حوصلگی را کنار می گذارد و می گوید: «این ها می روند برای خودشان مذاکره می کنند نه برای من و تو. فرض کن اصلا توافق هم بشود، به من و تو چه می رسد؟ مغازه من بزرگ‌تر می شود؟ لباس شما قشنگ تر می شود؟ سر سفره من چیزی می آید؟ نه. فقط دعا می کنم از سر سفره من چیزی برندارند، توافق موافق پیشکش.»

 

در جلوی حجره او که راهی به داخل جز برای خودش ندارد، وزنه ای گذاشته است که رهگذران، خود را وزن و پولی پرداخت کنند. زنی 35 ساله خود را وزن می کند اما شکایت دارد که وزنش را بیش‌تر از حد معمول نشان داده است. با صاحب حجره جنگ لفظی پیش می آید که در آخر مغلوب می شود و 200 تومان پرداخت می کند .

«مرضیه» خانه دار است و سه پسر دارد. او به «ایران وایر» می گوید: «این جور نیست که صبح تا شب بنشینیم و اخبار را دنبال کنیم ولی توی ماهواره خبرها را می گویند. فعلا می گویند به توافق نزدیک شده ایم؛ یکی دو سال است می گویند نزدیک شده ایم.»

 

 از این حرف خودش خنده اش می گیرد و ادامه دهد :«معلوم نیست اگر این قدر نزدیک شده اند، چرا نمی رسند. این مردم دیگر رمق ندارند. ما امیدواریم آقای ظریف بتواند مشکل ما را حل کند. الان واقعا گرانی زیاد است و سال به سال مردم گرفتارتر می شوند. امیدواریم این تحریم ها تمام شوند و بتوانیم مانند قدیم، مثل آدم زندگی کنیم. بروند مشکلات خودشان را با خارجی ها حل کنند و مشکل ما هم حل شود. چرا ما باید گرفتار مشکلات آن ها شویم؟ من از آقای ظریف می خواهم مشکل را حل کنند. خدا کمک شان کند که کار را یک سره کنند.»

 

«محمود» که به همراه دوست دخترش به «شهرکتاب نیاوران» در شمال پایتخت آمده، 32 ساله است و در وین، پایتخت اتریش معماری خوانده و اردبیهشت 93 به ایران بازگشته است. او کاملا امیدوار است: «به نظر من همه چیز عالی پیش می رود. ایرانی ها و امریکایی ها می خواهند کار بزرگی انجام دهند و کار بزرگ صبر می خواهد که دو طرف دارند، همه داریم. خیلی محتمل است که در عید توافق خوبی شکل بگیرد و همه جشن بگیریم. گرچه دیگر ظاهر و باطن ما می گوید کسی حوصله جشن ندارد اما من به شما می گویم همه به خیابان ها می آییم و مثل انتخاب روحانی یا رفتن به جام جهانی، جشن می گیریم. البته من آن زمان ایران نبودم و می خواهم الان جبران کنم. من مطمئن هستم توافق می شود.»

 

«ملیحه» 27 ساله که در یک پژوهش‎گاه ژنتیک کار می کند، وارد حرف دوست پسرش می شود و می گوید: «من هم می گویم توافق می شود. نشانه اش همین لات بازی های نتانیاهو و سناتورهای عاشق سینه چاکش است. اگر خبر نداشتند که اوباما می خواهد توافق کند، چنین کارهایی نمی کردند و آبروی خودشان را نمی بردند.»

 

بنگاه نظرسنجی «گالوپ» که در کنار «پیو»، معتبرترین بنگاه های نظرسنجی بین المللی هستند، در آخرین روزهای بهمن ماه نتایج یک نظرسنجی را منتشر کرد که از امیدواری قابل توجه ایرانی ها به توافق هسته ای حکایت داشت. در این نظرسنجی با 1005 شهروند بالای 15 سال از طریق تلفن در ماه نوامبر (مهر و آبان) مصاحبه شده بود.

 

پرسش این بود :«چه قدر امیدوار هستید مذاکرات کنونی میان ایران و غرب بر سر برنامه اتمی ایران به توافقی منجر شود که از سوی دو طرف قابل قبول باشد؟»

 

حدود 70 درصد از ایرانی ها «موافق» بودند، 22 درصد از آن ها «خیلی امیدوار» و 48 درصد «تا حدی امیدوار».

 

این در حالی است که در می‌ 2013 ، یعنی در اردبیهشت ماه، زمانی که هنوز دولت اصول‌گرای محمود احمدی نژاد سر کار بود و ناظران سیاسی امید چندانی نداشتند که حاکمیت اجازه دهد یک کاندیدای اصلاح طلب یا میانه رو پیروز انتخابات شود، امیدواری ها کم تر از این بود؛ 13 درصد «خیلی امیدوار» و 45 درصد «تا حدی امیدوار».

 

بر اساس نتایج جدید گالوپ، 12 درصد از کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده اند، به هیچ وجه به مذاکرات امیدوار نیستند، 10 درصد هم خیلی امید ندارند.

صاحب یک ماهی فروشی در خیابان نیاوران، نرسیده به میدان باهنر با نظر آن 12 درصد موافق است: «ظاهرا باید توافق انجام شود اما اجازه نمی دهند. 35 سال است می گویند با امریکا صلح نمی کنیم؛ دشمن است؛ شیطان است؛ بد است؛ فلان است و... بعد بروند صلح کنند؟ سپاه اجازه نمی دهد چون بعد باید سر همه چیز مقابل امریکا کوتاه بیایند. یعنی وقتی بعد از تحریم صلح کنند، انگار علامت دادن به امریکا است که اگر سر چیزهای دیگر هم ما را تحریم کنی، صلح می کنیم. این ها سر مساله هسته ای صلح نمی کنند.»

 

یکی از اعضای ارشد اتاق بازرگانی تهران که مایل نیست نامش فاش شود، به «ایران‌وایر» می گوید: «توافق قطعی است. اعلام خبر آن در  تعطیلات سه حسن دارد: اول این که بازار با شوک اساسی روبه رو نمی شود و دولت فرصت دارد از 14 فروردین بازار را تنظیم کند. دوم این که مردم تهران در سفر هستند و جشن خیابانی و این چیزها انجام نمی شود و دختران و پسران جوان به خیابان‌ها نمی ریزند. سوم این که روزنامه ها تعطیل هستند و اصلاح طلب ها نمی تونند مانور سیاسی بزرگی روی این موضوع بدهند.»

 

او خودش هم به روزهای آتی اقتصاد ایران امیدوار است: «تجارت واقعا به خاطر تحریم ها فلج شده است. هم ما این را می دانیم؛ هم حاکمیت، هم دولت و هم سپاه. کسی دیگر مخالف نیست. کسی نیست که از این وضعیت سود ببرد. کشتی سوراخ شده و به اندازه کافی هم آب وارد آن شده است. همه هم غرق شدن کشتی اقتصاد را جدی گرفته اند.»

 

بر خلاف این عضو اتاق بازرگانی، «مسعود» 22 ساله و از اعضای پایگاه بسیج «مسجد شهید بهشتی» در تهران‎پارس به «ایران‎وایر» می گوید توافقی صورت نمی گیرد: «امریکا که از خدایش است توافق کند چون تحریم ها به جایی نرسیده، مردم و نظام ایستاده اند و فقط آبروی خودشان رفته است. با این حال، به تعبیر آقا (آیت الله خامنه ای) امریکایی ها اهل خدعه و نیرنگ هستند. تیم ظریف هم اصلا متوجه این قصه نیست. یا متوجه است و منافعش است این است که خودش را به آن راه بزند. اما آقا خودش مراقب است و هم سربازهایش. برای همین چون آن ها بدون نیرنگ نمی توانند توافق کنند، نظام هم زیر بار زور نمی رود. امیدی به این جور مذاکرات داشتن مثل امید داشتن به نوشیدن آب در سراب جاده است. در قرآن هم هست که هیچ وقت حق و باطل نه توافقی می کنند و نه صلحی.»