درخواست از سفرای خارجی برای استرداد اشیای تاریخی ایران

تهران دیروز شاهد ۲ رویداد خبری در حوزه میراث فرهنگی بود؛ اعلام کشفیات آثار تاریخی و برپایی نمایشگاه اشیای کشف‌شده باستانی در کاخ‌موزه گلستان و همچنین تقدیر از سفیر بلژیک در تهران به دلیل همکاری دولت آن کشور در استرداد اشیای تاریخی خوروین که در جمع ۴۰ سفیر خارجی مقیم ایران انجام شد.

محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در جمع سفرای اروپایی در موزه ملی ایران، قاچاق اشیای تاریخی و فرهنگی را سومین تجارت پرسود غیرقانونی پس از تجارت مواد مخدر و اسلحه اعلام کرد.

سرهنگ کربلایی، رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی نیز صبح دیروز در حاشیه نمایشگاه دستاوردها و کشفیات یگان حفاظت میراث فرهنگی که در کاخ گلستان تهران برپا شد به خبرنگاران گفت که در 10 ماه نخست سال 59 هزار و 746 شیء از قاچاقچیان اشیای تاریخی کشف شد که از این میان تنها 11 هزار و 723 شیء اصالت داشتند.

سرهنگ محمد کربلایی اما در پاسخ به این سؤال همشهری که در ایران چه تعداد در شبکه قاچاق اشیای تاریخی فعالیت دارند گفت که در 10 ماه نخست سال، هزار‌ و 29 نفر در ارتباط با قاچاق اشیای تاریخی دستگیر شدند و هزار‌و‌نه پرونده نیز با موضوع خریدوفروش و قاچاق اشیای تاریخی تشکیل شده است. مسئولان یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی می‌گویند بخشی از 11 هزار و 723 شیء اصیل که در 10 ماه نخست سال کشف شد، شامل تعدادی از گچبری‌های ساسانی، سکه‌ها و ظروف شیشه‌ای است که در کاخ گلستان تهران به نمایش درآمده است.

کمی آنسوتر از کاخ گلستان تهران، رئیس سازمان میراث فرهنگی به جمع 40 سفیر خارجی رفت تا با تقدیر از سفیر بلژیک در ایران به دلیل تلاش‌ها برای بازگرداندن 349 قطعه اشیای تاریخی متعلق به خوروین، به سفرای خارجی بگوید حرکت بلژیک الگویی برای دولت‌ها و ملت‌های فرهنگ‌دوست‌شان باشد تا اموال تاریخی و فرهنگی را به خاستگاه اصلی خود بازگردانند.مسعود سلطانی‌فر گفت: آثار باستانی خوروین بخشی از قطعه گمشده فرهنگ بومی ایران بود که با تلاش سازمان میراث فرهنگی و همکاری مقامات فرهنگ‌دوست بلژیک به ایران بازگردانده شد.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی نیز در جمع سفرای خارجی، اشیای تاریخی را سومین تجارت پرسود و غیرقانونی در جهان خواند. او در جمع سفرای خارجی که به بازدید از اشیای تاریخی خوروین در موزه ملی ایران رفته بودند اعلام کرد که خریدوفروش اشیای تاریخی رو به افزایش است که بیشتر آنها از ایران، یونان، ایتالیا، مصر، عراق و افغانستان غارت و به دیگر نقاط جهان صادر می‌شوند.

حجم بالای غارت اشیای تاریخی در جهان موجب شد تا کنوانسیون 26 ماده‌ای ممانعت از ورود، صدور و انتقال غیرقانونی اشیای تاریخی در شانزدهمین اجلاس عمومی یونسکو در سال 1970 تصویب شود. معاون میراث فرهنگی در مراسم تقدیر از سفیر بلژیک در تهران که در موزه ملی ایران و در حاشیه بازدید از اشیای تاریخی خوروین برگزار شد، اعلام کرد: براساس مفاد کنوانسیون یونسکو، حفاظت از میراث فرهنگی تنها هنگامی موثر است که همکاری تنگاتنگ میان کشورها در سطح ملی و بین‌المللی وجود داشته باشد.

محمدحسن طالبیان تاکید کرد: تجارت غیرقانونی اشیای تاریخی خسارت جبران‌ناپذیری به آثار و میراث فرهنگی ملی و بومی کشورها وارد می‌کند.

کنوانسیون یونیدرا در سال 1995 در ایتالیا نیز خرید و فروش اشیای فرهنگی مسروقه یا آثار تاریخی را که به‌صورت غیرقانونی به کشور دیگری انتقال یافته‌اند ممنوع کرد. با تکیه بر همین معاهدات بین‌المللی است که به گفته محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی، ایران توانسته است 118 اثر تاریخی متعلق به محوطه باستانی جیرفت را در سال 83 از لندن مسترد کند و در سال 91 نیز 18 اثر دیگر متعلق به جیرفت را باز هم از لندن به تهران مسترد کند. با تکیه بر همین معاهدات، کاشی‌های تاریخی یک امامزاده در شهرستان آمل از انگلستان به ایران مسترد شد. تعدادی از اشیای تاریخی نیز از امارات متحده عربی بازپس گرفته شد.
کنوانسیون 1970 یونسکو و کنوانسیون یونیدرا موجب شده‌اند تا تلاش‌های ایران در بازپس‌گیری 349 قطعه اشیای تاریخی از کشور بلژیک به نتیجه برسد و این اشیا در موزه ملی ایران به نمایش عمومی گذاشته شود.